Zo verslavend is xtc

Festivalletje hier, discotheekje daar: er worden her en der aardig wat pillen geslikt. Maar hoe groot is de kans dat je nooit meer van een drugsverslaving af komt? We belden Wim van den Brink, als hoogleraar verslavingszorg verbonden aan het AMC.

Dank voor je tijd, Wim. Zeg, hoe verslavend is xtc vergeleken met andere genotsmiddelen?

“Oef, dan komt xtc er goed van af. Nicotine is het meest verslavend: één tot twee op de drie mensen die het ooit gebruiken, raken verslaafd. Bij cocaïne en heroïne worden één op de vier gebruikers verslaafd en bij alcohol en cannabis moet je denken aan negen procent van de gebruikers. De kans op verslaving bij xtc is heel erg klein en ligt lager dan één procent, als je überhaupt al van een verslaving kan spreken.”

Wanneer kan je dat - spreken van een verslaving?

“Je moet aan drie kenmerken voldoen om als verslaafd te worden bestempeld. De eerste is hunkering, steeds naar het middel verlangen. De tweede is controleverlies: meer gebruiken dan je je had voorgenomen, of op momenten waarop het helemaal niet uitkomt tóch gebruiken. ’s Avonds laat toegeven en gebruiken, terwijl je de volgende ochtend vroeg moet werken. Dat werk. De derde eis van verslaving is: er zijn negatieve consequenties verbonden aan het gebruik. Voor de duidelijkheid: hunkering en controleverlies zien we eigenlijk nooit bij xtc-gebruikers.”

Is er dan helemaal geen verslavingsgevaar bij xtc?

“In potentie wel. Stoffen worden verslavend als ze de gebruikers een negatief bekrachtigend gevoel geven – je vergeet je sores even, voelt je opgelucht – of een positief bekrachtigend gevoel, wat betekent dat je je op korte termijn zeer prettig voelt. Dat laatste ervaren xtc-gebruikers tamelijk veel, dus in die zin is verslaving wel een mogelijkheid. In de praktijk zien we dat vrijwel nooit, omdat het preteffect afneemt naarmate je het vaker gaat gebruiken. Dan blijft er niet genoeg over om het heel vaak te doen. Bij verslavingszorg melden zich vrijwel nooit mensen met een xtc-verslaving. Wat dat betreft valt het wel mee.”

Waarom reageert de maatschappij er dan zo overspannen op?

“Nou, wacht, er zijn wel incidenten natuurlijk, soms helaas met fatale afloop. Ongevaarlijk is het dus beslist niet. Een te hoge dosis kan problemen opleveren, en er kan rommel in een pil zitten. Gelukkig kun je dat in Nederland laten testen en is de kwaliteit van pillen hier relatief goed.” 

Volgens hoogleraar David Nutt zijn de gevaren van alcohol groter dan die van xtc.

“We zijn vooral niet goed geïnformeerd. Het is een nieuwe drug, de meeste volwassenen hebben hem zelf in hun jeugd niet gebruikt. Ze kennen de effecten van xtc of mdma niet, terwijl ze wel weten wat er gebeurt als je gaat blowen of drinken. Onbekend maakt in de praktijk niet alleen onbemind, maar ook bevreesd. En dan bevestigen de incidenten die er zijn alleen maar het negatieve beeld.”

Hoe lossen we dat op?

“Door te legaliseren, denk ik. Als je kijkt naar de risico’s is xtc een relatief veilig middel. Door de illegale status krijgen gebruikers alleen gevaarlijk spul binnen en weten ze niet precies waar ze op moeten letten. Het lijkt me een goed idee om het te reguleren en te verkopen via smartshops. Daar zouden we de maatschappij én de gebruikers een dienst mee bewijzen.”

Controleren of je pillen gevaarlijk zijn? Klik hier voor een overzicht van de plekken in Nederland waar je ze kunt laten testen. En vergeet niet deze app te downloaden, die je op de hoogste stelt als er een gevaarlijke pil in de omloop is.

• Deel

Jeroen Pen