Over het verhaal en personages zullen de meningen verschillen, maar over één ding is elke fan en anti het ongetwijfeld eens: Dune deel 1 is de meest duizelingwekkende visuele filmbelevenis van het jaar. En die kan je écht alleen in de bios zien, op je eigen scherm past ie niet.

2001: A Space Odyssey, Star Wars, The Lord of the Rings, The Matrix, Avatar: er komt eens in de zoveel tijd een epische scifi- of fantasy film voorbij die je volledig transporteert naar een andere plek en tijd. Die je alles doet vergeten en je vol adrenaline de bioscoop uit doet stuiteren soms afvragend wtf je nou gezien hebt. Een film die eenmaal buiten elk bekend straatbeeld of geluid ineens raar doet klinken of voorkomen. Je voeten staan weer in de normale wereld, maar jij spacet voorlopig nog wel even in die andere. Dune is ook zo'n film. Correctie. Belevenis! Een spacey koortsdroom.

'Beste scifi-boek ooit'

Dit rete-ambitieuze en grootse filmspektakel van Denis Villeneuve (Arrival, Blade Runner 2049) is gebaseerd op het eerste boek uit de reeks die Frank Herbert in 1965 publiceerde. Dune staat ook wel bekend als het beste en meest invloedrijke scifi-boek ooit die onder andere Star Wars en Game of Thrones sterk lijkt te hebben geinspireerd. Een boek zó omvangrijk dat hij het label ‘onverfilmbaar’ kreeg. David Lynch (Twin Peaks) waagde zich er in 1984 aan, maar heeft nog altijd buikpijn van zijn flop. Z'n Canadese collega Villeneuve behandelt in zijn filmversie van Dune alleen het eerste deel van het verhaal. Bereid je dus voor op een filmbeleving die abrupt eindigt. Maar wel verbluffend.

Kolonialisme, grondstoffen, machtspolitiek en megawormen

Timothée Chalamet (Call Me By Your Name, Little Women) speelt de rol van Paul Atreides. Een begaafde jongen die zich nog niet bewust is van z’n heldhaftige lotsbestemming als erfgenaam van het machtige Huis Atreides. Samen met zijn vader en hertog Leto (Oscar Isaac) en moeder Jessica (Rebecca Ferguson) reist hij op verzoek van de keizer af naar woestijnplaneet Arrakis, ook wel ‘Dune’ genoemd. Aan de familie Atreides de taak om daar de rijke, levensverlengende en dus gewilde grondstof ‘the spice’ te winnen. Na aankomst krijgt de familie alleen al gauw te maken met een aantal obstakels: de ‘Fremen’ bijvoorbeeld, de oorspronkelijke en uitgebuite bewoners van de woestijnplaneet, gigantische zandwormen en nog erger: de keizer blijkt de steeds machtigere familie van Paul juist te willen uitroeien. De hele missie is dus ‘fucked’. Ondertussen snapt Paul maar niet waarom hij constant voor een soort Messias-bevrijder wordt aangezien, en wie toch die mooie maar gevaarlijk ‘fremen’ meid (Zendaya) is uit z'n visioenen? De jongen heeft niet veel tijd om daar lang bij stil te staan. Een aanval leidt ertoe dat Paul en zijn moeder de woestijn in moeten vluchten, met alle risico’s en megawormen van dien.

Tweeënhalf uur durend voorspel

Dune kijk je zeker niet voor het hoge happyhappyjoyjoy-gehalte, snel vermaak, schattige mythische wezentjes of een aandoenlijke vriendschappelijke chemie à la de Hobbits en Gandalf: de toon van deze tweeënhalf uur durende mythische space opera is ernstiger. Volop vijandige en onbetrouwbare relaties in een duister universum waarin verschillende huizen azen op de speciale grondstof en absolute macht. Je krijgt als kijker een aardige dosis aan plotlijnen en informatie voor je kiezen. Veel serieuze personages ook, die soms in het imposante decor dreigen te verzuipen en voor wie je niet echt 'root' zoals je dat deed voor... nou ja, ook weer die Hobbits en Gandalf. Of Han Solo en prinses Leia. Plus: je kijkt dus naar de eerste helft van een compleet verhaal. Een tweeënhalf uur durend voorspel voordat de échte actie losbarst. En zoals dat gaat met voorspel: het kan de een niet lang genoeg duren, terwijl de ander snel door wil. Vooral als die lange aanloop naar je smaak te weinig spanningsbogen bevat.

Next-level effecten en de doedelzak van Hans Zimmer

Toch lukt het Villeneuve om de hele boel knap in balans te houden. Erg knap. En in dat kolossale ruimtedecor vol verre planeten, andere wezens en imposante ruimteschepen (let op de Ornithopters!) betrokken te blijven bij het verhaal en de personages. Sommige grote filmsterren als Javier Bardem, Jason Momoa, Charlotte Rampling, Dave Bautista, Stellan Skarsgård, David Dastmalchian en Josh Brolin komen maar kort voor, maar weten wel te overtuigen en je verder in de film en het woestijnlandschap te zuigen. En hallo zeg, over het decor van Dune gesproken: je wordt getrakteerd op HYPERrealistische en oogstrelende visuele effecten, waanzinnig mooie kostuums, indrukwekkend geluid en de perfect passende bombastische soundtrack van Hans Zimmer (Gladiator, Interstellar) die de doedelzak (jawel) retecool laat klinken. Mij deed Dune vooral smaken naar meer, overweldigd smachten naar deel 2. Nu hopen dat we in dat tweede deel ook echt gaan knallen en we gaan rooten voor Paul & co. Ik geef Villeneuve het voordeel van de miniscule twijfel.

• Dune (2020)
• Cijfer: 9+
• Avontuur, drama, sci-fi
• Duur: 2u, 35min
• Regie: Denis Villeneuve
• Cast: Timothée Chalamet, Rebecca Fergusson, Sharon Duncan-Brewster, Oscar Isaac, Josh Brolin, Dave Bautista, Stellan Skarsgård, Stephen McKinley Henderson, Zendaya, David Dastmalchian, Chang Chen, Charlotte Rampling, Jason Momoa, Javier Bardem

• Deel