In hun strijd voor afhankelijkheid heeft de Baskische afscheidingsbeweging een hoop slachtoffers gemaakt. In Patria legt de schrijver Fernando Aramburu daar het vergrootglas op.

In Patria legt schrijver Aramburu het vergrootglas op de daden van de ETA.

Vorig jaar kregen we van HBO een naargeestige geschiedenisles met het indrukwekkende Chernobyl. Het was maar weer eens het bewijs dat je voor een goede serie soms alleen maar de werkelijkheid een beetje hoeft te dramatiseren. Toen ik hoorde dat HBO met de verfilming van Patria – een boek wat in Spanje schijnbaar als hete broodjes over de toonbank gaat – wat licht ging schijnen op de terreurdaden van de Baskische afscheidingsbeweging ETA, hoopte ik dan ook op een nieuw inkijkje in de gruwelen van onze moderne geschiedenis. Ik kwam enigszins bedrogen uit. De bestseller van Fernando Aramburu blijkt meer een familiedrama wat zich afspeelt tijdens de jaren dat de ETA actief was. Nog steeds een interessant gegeven, maar toch iets anders dan waar ik op voorhand op gehoopt had.

Politieke splijtzwam

Ooit waren ze met de heup aan elkaar verbonden, maar inmiddels zijn de gezinnen van Bittori en Miren – aangejaagd door de politieke situatie in Baskenland – volledig uit elkaar gegroeid. Daar waar Donald Trump in Amerika zorgde voor verdeeldheid aan menig eetkamertafel, was in het noorden van Spanje de Baskische afscheidingsbeweging ETA de splijtzwam. De vraag of het gebruikte geweld van deze terreurorganisatie te rechtvaardigen viel, zorgde voor een harde tweedeling onder de lokale bevolking. Zo ook tussen Bittori en Miren. Wanneer de ETA in 2011 een definitief staakt-het-vuren afroept – en zichzelf later zelfs opheft – besluit Bittori terug te gaan naar het dorp waar haar kinderen opgroeiden. Een dorp met heel veel mooie, maar ook de nodige onverteerbare herinneringen.

Ik ben Oprah's Book Club niet.

Beklemmend familiedrama

Patria gaat niet zozeer over de ETA zelf, maar meer over de weerslag die hun terreurdaden op de gemeenschap hadden. Jammer, want ik had best een kijkje willen nemen binnen een organisatie die al sinds haar oprichting in de jaren ’60 bezig was aan een onbegonnen strijd. Wat was hun drijfveer? Hoe zat de organisatie in elkaar en hoe zijn ze op het punt beland dat grof geweld de enige uitweg leek? Zomaar wat dingen waar ik best wat meer over had willen weten. Nu moet ik daar weer een boek over gaan lezen en daar heb ik natuurlijk helemaal geen zin in. Ik ben Oprah’s Book Club niet. Neemt niet weg dat Patria ook als beklemmend familiedrama haar mannetje staat. Het is een serie die gaat over verlies, rouw, spijt, wrok en al die andere dingen waar je als mens zo ontzettend gezellig van wordt. Maar het gaat ook over liefde, vergeving en het onverwoestbare instituut ‘familie’. Patria is als een goed glas Licor 43, je kunt het niet in één keer achterover slaan. Je moet ervan nippen. De afleveringen zijn te zwaar en traag om ze te verschalken in een binge-sessie. Het is een serie waar zeker niet iedereen warm voor zal lopen, maar als jij niet terugdeinst voor het betere arthouse-werk, dan is Patria er misschien wel één voor jou.

• HBO (2020)
• Familiedrama op conto van de ETA
• 55 minuten per aflevering
  

• Deel