Ridley Scott en Joaquin Phoenix die 23 jaar na Gladiator de handen ineen slaan voor een film over een van de grootste militaire strategen uit de geschiedenis: voer voor een spectaculaire bioscoopknaller toch? Visueel stelt Napoleon zeker niet teleur. Inhoudelijk wel een beetje.

Een kort-door-de-bocht-geschiedenisles voor iedereen die niet oplette op school of Napoleon alleen van de snoepjes kent. Napoleon was de Corsicaanse man die zich na de Franse revolutie in 1789 ('fuck de koning, eat the rich') opwerkte tot opperbevelhebber van het Franse leger. Hij veroverde als fanboy van Alexander de Grote en Cesar gebieden van Italië tot Caïro en wist zichzelf mede dankzij de politieke teringzooi post-revolutie tot dictatoriale keizer te kronen. Hij voerde regels in die we nog altijd gebruiken, van de burgerlijke stand tot rechts rijden. Handig. Maar hij voerde ook de slavernij weer in nadat het juist in 1794 was afgeschaft. Pijnlijk. En hij geilde naast veldslagen (meer dan vijftig met miljoenen doden) vooral ook op de aristocratische weduwe Josephine. Ze trouwden en moesten uiteindelijk scheiden omdat Josephine Napoleon geen troonopvolger-baby kon geven. Ze was wél zijn grote liefde (hij iets minder de hare). En omdat Napoleon vaak van huis was, schreef hij Josephine een shitload aan (wanhopige, jaloerse) brieven waarvan een hoop bewaard zijn gebleven.

Belabberde bedpartner en mama’s-kindje

Die liefdesbrieven en hun toxic relatie vormen de rode draad in de Napoleon film van Ridley Scott (Gladiator, House of Gucci). Met daartussendoor een paar retegave epische strijdscènes met megaveel figuranten, kanonnen en paarden die frontaal kogels opvangen, heftig. Het levert samen een hoop spectaculaire beelden, romantiek en juice op. En met de betoverende Vanessa Kirby als Josephine en de charismatische alleskunner Joaquin Phoenix als Napoleon blijft de film dankzij deze acteurs boeien (zelfs al klinkt Napoleon de complete film gewoon als z’n American…). Phoenix zet de mythische Napoleon neer als een echt mens: ja, een briljant militair strateeg, maar ook heel onhandig, een vreselijk luie bedpartner, een mama’s-kindje met een groot ego en een hysterische puber als dingen niet gaan zoals hij wil.

Gelikte crowdpleaser

Maar (historisch) inhoudelijk blijft Napoleon op het niveau crowdpleaser, een gelikte popcornfilm die vrij oppervlakkig in het leven en hoofd van z’n hoofdpersonage duikt en een paar van z'n belangrijkste Wiki-kopjes afvinkt. En verdraait ook, tenzij Napoleon echt bij de onthoofding van Marie-Antoinette aanwezig was en zelf heldhaftig voorop ging in de strijd). Niet dat daar iets mis mee is, ook dat kan nog steeds een vermakelijke film opleveren. Met nadruk op film, we kijken niet naar een docu. En aan zowat alles is te zien dat deze film (op een paar heel goedkope CGI-shots in ‘Rusland’ na) met veel vakmanschap is gemaakt.

Maar hoe dan?!

Napoleon had alleen nog zoveel meer kunnen zijn, denkend aan wat Christopher Nolan deed met Oppenheimer. De film beslaat tientallen jaren, maar door Ridley’s focus op de verknipte relatie tussen Napoleon en Josephine roept de film veel vragen op rondom de grote veldslagen (waarom deze strijd, waarom juist daar? hoe kwam Napoleon tot z’n geniale militaire inzichten?) én de behoefte om juist daar meer van te zien. Ridley Scott heeft ook een vier uur durende versie van de film gemaakt; misschien bevredigt die meer op deze vlakken. Bovendien krijgt deze kortere versie door de nadruk op de liefdesperikelen op veel momenten een hoog sentimenteel Pride & Prejudice-gehalte. Letterlijk zelfs. Veel van de muziek uit die film zit ook in Napoleon. Verwarrend in een film die al vrij onevenwichtig is. 

Dus

Kortom: op een paar crappy CGI-shots na, is Napoleon visueel overdonderend. En Phoenix als een puberale Napoleon vermakelijk en verfrissend. Een bioscoopkaartje is de film dus zeker waard. Maar oh wat hadden we graag meer van de battles gezien en iets meer scherpe historische en persoonlijke diepgang in plaats van deze wat brave oppervlakkige afvinklijst die de film nu geworden is. Dan was deze vermakelijke Napoleon ook echt een briljante Napoleon geweest.

• Napoleon (2023)
• Cijfer: 7
• Actie, drama, biografisch
• Duur: 2h, 38min
• Regie: Ridley Scott
• Cast: Joaquin Phoenix, Vanessa Kirby, Ben Miles

• Deel