Buikdanser Sarah Safi Harb (34): “Mijn ouders zien dat dit mij gelukkig maakt en ik weet dat diep in hun hart dit het allerbelangrijkste is voor hen.”
- Artikel
- 01 maa 2024
- 7 minuten leestijd
Sarah Safi Harb (34) besloot 12 jaar geleden zich volledig te storten op haar passie: Raqs Sharqi - beter bekend als buikdansen in de Westerse wereld. Lesgeven doet ze met een missie. “Het allerbelangrijkste vind ik dat dit blijft bestaan voor ons vrouwen zelf, vooral Arabische vrouwen. Blijf Arabische muziek opzetten, dans met je dochters en nichtjes, maak er een gewoonte van om bijeen te komen en te dansen, zo behouden we deze kunstvorm.”
Als je de Instagrampagina van Sarah opent zie je prachtige video’s van haarzelf waarin zij danst of lesgeeft aan haar leerlingen. Sierlijke bewegingen met de polsen wisselen zich af met video’s waarin Sarah de verschillende technieken van het buikdansen uitlegt aan de kijker. In 2010 vestigde Sarah haar eigen dansmerk waarmee zij het rijke cultureel erfgoed van verschillende dansstijlen uit de MENA-regio vol plezier deelt met haar leerlingen, maar dit was niet makkelijk (De MENA-regio bestaat uit de landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, red.). Er hangt toch een taboe aan ‘Raqs Sharqi’, maar dit weerhoudt Sarah er niet van om deze dans met hart en ziel door te geven.
Hoe ben je begonnen met lesgeven?
“Ik had altijd al een grote passie voor dansen. Als kind danste ik altijd in mijn kamer voor de spiegel, maar in de Libanese cultuur wordt dansen niet als een beroep gezien wat je kan uitoefenen. Het zijn met name beroepen met een goede reputatie waar je uit hoort te kiezen, denk aan advocaat, dokter of architect. Op mijn achttiende liet ik Libanon achter door de oorlog met Israël en verhuisde naar Nederland om bouwkunde te studeren. Maar ik vond het drie keer niks. Ik haatte het en stopte ermee. Ik nam Taekwondo lessen en op een dag zei mijn Taekwondo docent tegen mij: “Ik weet dat je van dansen houdt, de dames in mijn dansles willen met hun heupen schudden, maar dat ga ik niet doen. Zou je het wat vinden om les te geven aan mijn klas?” Zonder dansopleiding gevolgd te hebben, bereidde ik mij voor door de bestudering van de muziek en begon ik met lesgeven. Ik heb Raqs Sharqi geleerd door veel te observeren als kind. Mijn moeder en veel andere vrouwen kwamen vaak bijeen op bruiloften of andere gelegenheden in Libanon om te dansen. Maar sinds ik lesgeef, leer ik mezelf bij door veel verschillende workshops en lessen te volgen in Egypte en Europa.”
Wat vonden jouw ouders ervan toen jij je ging storten op het buikdansen?
“Mijn ouders vonden het erg moeilijk in het begin en wilden niet dat ik publiekelijk zou delen dat ik buikdansles gaf. Ik zag de pijn en verdriet in hun ogen. Als ik naar Libanon terugging, wilde zij bijvoorbeeld niet dat ik aan familieleden vertelde dat ik buikdansdocent was, maar dat ik sportdocent was of bouwkunde studeerde. Ze hoopten dat het een tijdelijke fase was en dat ik weer bouwkunde ging studeren, maar dat was het niet voor mij. Mijn ouders probeerden mijn naam hiermee te beschermen, wat ik ook wel snap. Dansen is toch iets waarop neergekeken wordt als beroep in de Libanese gemeenschap. Je merkt dat er veel meer waarde gehecht wordt aan banen met een goede reputatie zoals dokter of advocaat, omdat deze banen zorgen voor financiële zekerheid. Daarnaast speelt de reputatie van een goede vrouw ook een belangrijke rol. De reputatie van een goede vrouw kan aangetast worden als zij bloot staat te dansen als buikdanseres, omdat men het toch kan associeren met iets seksueels waarbij de vrouw danst voor de entertainment van de man.”
Inmiddels ben je al 12 jaar bezig met lesgeven en dansen, hoe kijken jouw ouders er nu tegenaan?
“Ze zijn nu super trots. Ze zien nu ook door de jaren heen hoeveel impact het heeft op de vrouwen die ik lesgeef. Vrouwen voelen zich zelfverzekerder, genieten in het moment en zitten in hun lichaam tijdens de lessen. Mijn ouders zien dat dit mij gelukkig maakt en ik weet dat diep in hun hart dit het allerbelangrijkste is voor hen. Het is alleen de reactie en het oordeel van de omgeving wat mijn ouders moeilijk vinden. Ze zijn bang dat ik de naam van onze familie aantast of dat andere mensen lelijk over mij gaan praten. Hierdoor maak ik wel bewust keuzes in wat ik wel of niet deel met mijn ouders en wat ik wel of niet deel op mijn Instagrampagina. Bijvoorbeeld: ik doe bewust niet een bloot stereotyperend bh topje en lange rok aan, omdat ik weet dat het mijn ouders pijn doet. Ik probeer de kunstvorm van het buikdansen over te dragen zonder volledig te conformeren aan het koloniale stereotype van buikdansen.”
Wat bedoel je met het koloniale stereotype van buikdansen?
“Helaas zie je dat Raqs Sharqi vaak geassocieerd wordt met het koloniale stereotype van buikdansen die de meeste kennen in Hollywoodfilms. Denk aan een vrouw die in een bh topje staat te dansen. Deze kleding heeft duidelijk een westerse invloed. Als je kijkt naar de oude traditionele kostuums waren de buik en borsten niet zo bloot. Het koloniale stereotype van buikdansen suggereert ook dat deze dans voornamelijk draait om het rollen van de buik in een bh als entertainment van de man. Echter, Raqs Sharqi is veel meer dan dat. Het omvat allerlei verschillende dansinvloeden en stijlen van de MENA-regio. Ook bestaat het woord buikdansen niet in de Arabische taal. Het woord buikdansen is bedacht door Westerlingen in de tijden van kolonisatie en doet het rijke prachtige cultureel erfgoed van de MENA-regio tekort. Ik vind het daarom belangrijk om de term ‘Raqs Sharqi’ te gebruiken en niet alleen buikdansen. Wij noemen de Spaanse dansstijl ‘Flamenco’ ook geen ‘voet stamp dans’. Je zegt gewoon ‘Flamenco’.
Wat betekent Raqs Sharqi voor jou?
“Raqs Sharqi is een krachtige vrouwelijke dansstijl en prachtig cultureel erfgoed van de MENA-regio wat voortdurend in ontwikkeling is. Het is entertainment, cultureel erfgoed en kunst. Er zijn bijvoorbeeld eeuwen oude rituelen waarbij de vruchtbaarheid van de vrouw werd geëerd door deze dans. Deze dans is ook gewoon prachtig om naar te kijken. De Raqs Sharqi die ik voornamelijk doe komt voort uit de Egyptische folklore stijl waar geaard zijn en het schudden van de heupen belangrijk zijn. Het is een dans die gekarakteriseerd is door de bewegingen van de bekkenbodem, buik en de heupen. Maar Raqs Sharqi gaat voor mij veel verder dan buikdansen. Ik gebruik in mijn danslessen verschillende dansinvloeden uit de hele MENA-regio om te eren waar de dans vandaan komt en maak zo ook mijn eigen stijl.”
Op welke manier probeer jij Raqs Sharqi te eren?
“Het is belangrijk om Raqs Sharqi niet los te zien van de mensen en de regio waar het vandaan komt. Kwesties in het Midden-Oosten staan niet los van de dans. Denk nu aan het lot van de Palestijnen. Ik hou er dan ook niet van als er mensen in mijn lessen komen die puur komen om opgevrolijkt te worden zonder dat zij aandacht hebben voor bijvoorbeeld wat er nu gaande is in Gaza en zich hierover uitspreken. Ik vind het ook jammer dat Raqs Sharqi zo gestigmatiseerd is en probeer dit negatieve stigma te breken door mijn lessen. Ik hoop ook dat door mijn lessen meer mensen de schoonheid van dit culturele erfgoed kunnen waarderen zodat Raqs Sharqi niet verdwijnt. Daarom hoop ik ook door mijn lessen mensen te blijven stimuleren om deze kunstvorm te blijven praktiseren. Het allerbelangrijkste vind ik dat dit blijft bestaan voor ons vrouwen zelf, vooral Arabische vrouwen. Blijf Arabische muziek opzetten, dans met je dochters en nichtjes, maak er een gewoonte van om bijeen te komen en te dansen, zo behouden we deze kunstvorm. We mogen niet vergeten dat Raqs Sharqi onderdeel is van onze cultuur. Het zit in ons, maar het slaapt. Ik probeer daarom de boel flink wakker te schudden door les te blijven geven in Raqs Sharqi.”
Foto credits: Iris Nibbering
