Chaima (28): “Mijn schulden liepen op tot €41.000, waaronder bij Klarna”

Elke keer dat Chaima iets bij Klarna bestelt, krijgt ze een kick en kan ze niet stoppen met het kopen van nieuwe spullen. Maar op haar 23ste belandt ze in een flinke puinhoop. Ze gaat namelijk de schuldsanering in met een schuld van €41.000, waarvan €7000 bij Klarna.

Chaima begint op jonge leeftijd met het kopen van dure spullen zoals schoenen, tassen en elektronische apparatuur voor zichzelf en haar familie. "Het is een ongeschreven regel bij ons thuis dat je voor het gezin zorgt als je de oudste bent. Ik voelde de verantwoordelijkheid om spullen te kopen ook al had ik er het geld niet voor.” 

“Op het moment dat de bestelling thuis arriveert, geeft het een soort dopamine-effect. Ik voelde me dan gelukkig”

Chaima wordt verleid door de achteraf betaaldienst van Klarna en beschouwt dit als een snelle oplossing om spullen te kopen. “Op het moment dat de bestelling thuis arriveert, geeft het een soort dopamine-effect. Ik voelde me dan gelukkig.” Chaima leeft in die periode van studiefinanciering en ze heeft verder geen geld op haar rekening. “Ik dacht: ik heb nu een bijbaantje en zal later wel afbetalen.”

Risico's van achteraf betalen

Chaima is pas 16 jaar oud als ze begint met het gebruiken van achteraf betaalmethodes en ze is niet de enige: steeds meer jongeren kopen massaal spullen op krediet via achteraf betaaldiensten als Klarna, ondanks dat dit illegaal is. Dat blijkt uit een onderzoek van toezichthouder Autoriteit Financiële Markten. De betaaldiensten liggen onder een vergrootglas. Zowel bij de overheid als onder schuldhulpverleners bestaan al geruime tijd ernstige zorgen over de risico's van achteraf betalen. De diensten zouden jonge en kwetsbare consumenten te makkelijk verleiden om schulden te maken.

In Chaima’s omgeving vraagt niemand of ze de financiële middelen heeft om al die spullen te betalen. Chaima voelt ook niet de noodzaak om het met haar familie te delen. “Het lag aan mezelf dat ik mijn grenzen niet kon aangeven. Ik wilde mijn familie graag helpen door spullen voor ze te kopen in huis.”

Chaima staat er niet bij stil dat er gevolgen zouden zijn als ze haar aankopen niet binnen een betaaltermijn van 30 dagen betaalt zodra de aankoop werd verzonden. "Ik kreeg af en toe een e-mail van Klarna over de betaling, maar als tiener las ik mijn mails niet echt actief. Op dat moment had ik andere dingen aan mijn hoofd dan verstandig omgaan met geld."

Pas toen incassobureaus brieven op haar deurmat laten vallen, wordt het Chaima duidelijk dat ze een aanzienlijke schuld heeft opgebouwd.

“Mijn schulden liepen op tot €41.000, waarvan €7000 bij Klarna”

"Toen ik me realiseerde dat ik schulden had opgebouwd, had ik nog steeds een positieve kijk op de toekomst. Ik dacht: ik ben bijna klaar met mijn opleiding, ik zal lerares worden. Helaas is dat niet gebeurd. Uiteindelijk liepen mijn schulden op tot €41.000, waarvan €7000 bij Klarna.”

Naast de schulden bij Klarna heeft Chaima ook achterstallige betalingen voor haar autoverzekering en huur, waardoor de rente op al haar schulden oploopt.

Burn-out

Als Chaima in het laatste semester van haar opleiding zit, scheiden haar ouders, wordt ze uit haar woning gezet en lopen de schulden verder op. Ze komt daardoor terecht in een burn-out. "Ik kon amper functioneren en vergat vaak dingen, zoals dat ik naar huis moest gaan.” Chaima maakt de opleiding af, maar met veel moeite. “Ik had geluk met mijn mentor. Hij had begrip voor mijn situatie.”

Hulp gezocht

De burn-out zorgt ervoor dat Chaima voor het eerst aan de bel trekt. "Ik heb hulp gezocht bij het wijkteam van de gemeente Rotterdam. Daar werd ik van het kastje naar de muur gestuurd en kreeg ik niet direct de benodigde hulp. Bovendien boden ze vaak slechts korte termijn oplossingen aan."

Door de schulden die zich bleven opstapelen, komt Chaima op straat terecht. "Ongeveer anderhalf jaar lang was ik dakloos en sliep ik van bank naar bank. Gelukkig kreeg ik wel onderdak bij verschillende mensen." Chaima’s situatie wordt bestempeld als urgent en ze komt in aanmerking voor een schuldregeling bij het Expertise Team Financiën van gemeente Rotterdam. “Op dat moment had ik een baantje en werd mijn loon drie jaar lang ingehouden om een deel van mijn schulden af te betalen. Uiteindelijk is een deel van de schulden afbetaald, maar omdat ik een paar zaken te laat had doorgegeven, moest ik zelf nog een groot deel betalen."

Chaima heeft nog steeds hoge schulden en dringend hulp nodig. Ze meldt zich aan voor de Wet maatschappelijke ondersteuning. Na drie keer de aanvraag te hebben ingediend, heeft de gemeente haar aanvraag eindelijk goedgekeurd en krijgt ze de benodigde hulp. 

“Op school leer je niet hoe je om moet gaan met financiële zaken”

"Het is belachelijk dat we op school nooit les krijgen over de geldproblemen waarmee je in het leven te maken kunt krijgen. Ik moest al die jaren alles zelf uitzoeken. Niemand heeft me ooit verteld hoe ik met deze zaken moet omgaan. Als jong meisje kon ik precies uitleggen hoe ons koningshuis in elkaar zit, maar ik wist niet hoe ik financiële problemen moest aanpakken. Dat vind ik zorgelijk."

Klarna

"Ik zal nooit meer gebruik maken van Klarna. Ik heb geleerd dat ik liever iets niet heb, dan dat ik een product heb waar problemen bij komen kijken. Ik behoor tot de eerste generatie gebruikers van de achteraf betaalmethodes. Ik hoop dat jongeren niet meer zo snel dingen online bestellen en ik wil hen echt waarschuwen om goed na te denken over de gevolgen. Je moet iets niet bestellen als je het op dat moment niet kan betalen; in plaats daarvan moet je er hard voor werken."

Op dit moment heeft Chaima nog een openstaande schuld van €150, de rest is afbetaald. “Met hulp van Social Debt, een stichting die jongeren met schulden helpt, verloopt alles soepel. Ik woon momenteel samen en ben van plan om een opleiding tot stewardess te volgen."

• Deel