Je naam wijzigen als deze herinnert aan het slavernijverleden? Sabrina en Irene helpen hierbij

Wist je dat je jouw achternaam kan laten wijzigen als die herinnert aan het pijnlijke slavernijverleden? Sinds kort is dit ook in Rotterdam mogelijk. Het proces kan erg emotioneel zijn, daarom bieden Sabrina Starke en Irene Agyeman Hin bij het naamswijziging loket emotionele steun en begeleiding.

Een naam is in veel culturen meer dan alleen een woord en bevat vaak diepgaande betekenis en culturele context. Het koloniale verleden heeft flinke gevolgen gehad, waaronder het verlies van veel culturele rituelen die mensen verbinden aan hun roots. Zo zijn ook van velen hun naam ontnomen. Voor Rotterdammers wier achternaam verwijst naar het slavernijverleden is er sinds kort de mogelijkheid om hun naam te laten wijzigen. De gemeente Rotterdam ondersteunt dit initiatief en vergoedt (onder bepaalde voorwaarden) de kosten van de aanvraag. 

Het is echter geen makkelijk proces. Het is een zoektocht, met vaak een duik in het verleden, die veel emoties kan losmaken. Daarom bieden Sabrina en Irene met welzijnsorganisatie Diaspora Wellhouse begeleiding waarbij de emotionele aspecten en culturele context van de naamswijziging centraal staan. We spreken Sabrina en Irene over de diepgaande betekenis van namen, het proces van naamswijziging en hoe ze mensen helpen de verbinding met hun roots te herstellen. 

Hoi Sabrina en Irene, kunnen jullie iets vertellen over Diaspora Wellhouse?

Sabrina: “Wij hebben Diaspora Wellhouse opgericht in 2020, omdat we een organisatie misten die zich inzet voor zwarte en gekleurde gemeenschappen en hun welzijn. Daarbij is een van onze belangrijkste doelen om zichtbaarheid en bewustwording te creëren rondom onze culturen en voorouders. We vinden het belangrijk om de kennis van onze voorouders en tradities te waarborgen die bestond voordat de slavernij begon. Kennis over het continent, over onze cultuur en alles wat daarbij hoort. Hier ontwikkelen wij programma’s en projecten voor, om op creatieve wijze het welzijn en de bewustwording van onze gemeenschap te bevorderen. Altijd met de intentie om ruimte te maken voor welzijn en onderbelichte verhalen en tradities.” 

Hoe is het naamswijziging loket tot stand gekomen?

Irene: “In mei 2023 is het naamswijziging loket toegevoegd aan ons aanbod. We zijn hier door gemeente Rotterdam voor benaderd. Naamswijziging is al mogelijk in een aantal steden, maar wat ons onderscheid van andere steden is dat wij persoonlijke begeleiding en emotionele steun bieden. Naast de juridische aspecten van naamswijziging, spelen namelijk ook andere belangrijke aspecten een rol. Zoals culturele, spirituele en familiale aspecten.”

Wat is volgens jullie het belang van een naam?

Irene: “Een naam draagt een enorme betekenis met zich mee. Het is een deel van jouw identiteit. Je krijgt een naam van je (voor)ouders en je gemeenschap. Een naam heeft vaak een eigen culturele context. Mijn roots liggen in Ghana, waar veel factoren de naam van een persoon bepalen. Zoals de dag van de geboorte, de positie in het gezin en elementen uit de voorouderlijke lijn. Een naam is eigenlijk een geschenk. Het bevat een gedachte, boodschap, levensopdracht of wens voor jou. Het is een bundel van cadeautjes en goede wensen om je de wereld in te sturen. Gedurende je leven kan je naam jou steunen wanneer je je bedenkt: dit is de wens die mijn voorouders voor mij hadden. Vaak heeft het invloed op hoe mensen invulling geven aan hun leven.”

Het slavernijverleden heeft deze band, zoals jullie al zeiden, op veel punten verbroken. Wat betekent dat voor de Afrikaanse diaspora?

Irene: “Het is een pijnlijke realiteit dat hetgeen wat je kan helpen op je levenspad, voor mensen uit de diaspora is afgesneden. Dit heeft zeker invloed op hoe mensen hun leven leiden en hoe krachtig zij zich voelen. Vooral ook omdat zij continu worden herinnerd aan dit verleden. We begrijpen dit bij Diaspora Wellhouse als geen ander en vinden het daarom heel fijn dat mensen hun naam kunnen wijzigen. Het is voor ons essentieel om mensen daarbij begeleiding op emotioneel vlak te bieden, omdat dit proces dieper gaat dan slechts het veranderen van een naam. Er gaat een heel proces aan vooraf. En vaak weten mensen ook niet welke naam ze moeten kiezen.”

Hoe helpen jullie ze daarbij?

Sabrina: “We beginnen altijd met een persoonlijk gesprek. Daar nemen we de tijd voor, omdat we beseffen hoe diep het kan gaan. We bevinden ons in een tijd waarin mensen zich steeds bewuster worden van de pijnlijke aspecten van het slavernijverleden. Er is veel nodig om kennis en inspiratie op te doen om een nieuwe naam te kiezen. Gelukkig is er nu veel meer toegang tot informatie, waardoor mensen geïnspireerd kunnen raken en hun eigen geschiedenis kunnen onderzoeken. Mensen zijn vaak zeer gemotiveerd om dit proces aan te gaan, maar weten soms niet goed welke route ze moeten nemen. Wij geven hen dan tips om dit stap voor stap te doorlopen.” 

Wat moeten mensen weten voordat ze aan dit proces beginnen?

Irene: “Het is een proces dat geduld vereist. Het juridische proces duurt enige tijd, maar het proces dat er aan vooraf gaat ook. Het is zeker geen kwestie van een maandje werk. Vooral als je de emotionele en familiale aspecten van de naamswijziging meerekent. Als je ervoor kiest, is het mooi als je er de tijd voor neemt. We hebben al veel mensen op weg geholpen en hopen nog veel meer mensen te kunnen helpen de verbinding met hun roots te herstellen.”

Bijeenkomst ‘Power of the Name’

Op zondag 22 oktober 2023 organiseert Diaspora Wellhouse een publieksbijeenkomst van het bewustwordingsprogramma ‘Power of the Name’ in Bibliotheektheater Rotterdam. Het programma richt zich op de bredere sociaal-emotionele en historische context en impact van een eventuele naamswijziging. Meer over dit evenement kun je hier vinden. 

Benieuwd waar Diaspora Wellhouse zich allemaal nog meer voor inzet? Bekijk het aanbod hier.

• Deel