Geadopteerde Paula ontdekt dat ze een tweelingzus heeft: “Het was alsof ik in de spiegel keek.”
Tijdens een rootsreis naar China vindt de geadopteerde Paula Vrolijk (24) niet alleen haar biologische ouders, maar ontdekt ze ook dat ze deel is van een eeneiige tweeling. “Ik besef nu pas wat ik heb verloren.”
Yiling is een halve kop kleiner en heeft een ingetogenere houding dan Paula. Toch voelt Paula een rilling over haar rug wanneer ze op het Chinese politiebureau oog in oog staat met de jonge vrouw die precies op haar lijkt. Iedereen in de kamer houdt zijn adem in. Wanneer de tweeling elkaar voorzichtig in de armen sluit, kan Paula haar tranen niet langer bedwingen.
Het is oktober 2023. Paula is samen met vier andere Chinees geadopteerden naar hun geboorteplek Jiangxi gereisd, een provincie in het oosten van China. De rootsreis wordt georganiseerd door Adoptiepedia, een Nederlandse belangenvereniging voor Chinees en Taiwanees geadopteerden, met als doel hun biologische familie op te sporen. Ze bezoeken de weeshuizen waar ze als baby verbleven en delen op straat Chinese flyers uit met hun babyfoto’s en informatie over hun adoptie.
"Ik vond het best heftig, alsof we een vermiste kat zochten”, zegt Paula terwijl we op de bank zitten in haar Groningse huurhuis. Voor het interview heeft ze Vietnamese bánh mì, spring rolls en blikjes Chinese ijsthee gehaald – een typische Aziatische gastvrijheid die sinds haar China-reis alleen maar is gegroeid. ”Iedereen die we op straat spraken, leek wel iemand te kennen die een kind moest afstaan. Dat was moeilijk om te horen, en achteraf moest ik ook flink huilen."
Tijdens hun eerste stop, in Paula’s geboortestad Ningdu, is het meteen raak. Een video van de flyerende vrouwen gaat viral op Douyin, de Chinese versie van TikTok, en bereikt haar biologische oom. Hij vindt dat Paula verbazingwekkend veel op Yiling lijkt. Daarna gaat het snel: Paula ontdekt dat haar mogelijke ouders nog steeds in Ningdu wonen en haast zich naar het politiebureau, waar ze een dna-test kunnen laten afnemen. Nog voordat Paula zichzelf mentaal kan voorbereiden op de ontmoeting, stappen haar ouders en Yiling de kamer binnen.
Wat ging er door je heen toen je Yiling zag?
“Het was alsof ik mezelf door de deur zag lopen, ik was in shock. Veel geadopteerden die ik ken hebben zich weleens afgevraagd: 'Wat als ik deel uitmaak van een tweeling?’ Ik dacht daarom dat ik nooit een twin bond heb gevoeld. Maar we lijken als twee druppels water. Het verbaasde daarom niemand dat de dna-test later positief bleek te zijn. Mijn Nederlandse ouders wisten ook niet dat ik een tweelingzus had. Nadat ik mijn vader erover belde, huilde hij meerdere keren op zijn werk.”
“Ik ging meteen bij mijn Chinese ouders logeren en wist voor het eerst hoe het was om samen te zijn met biologische familie. We gebruikten Google Translate om te communiceren. We aten samen, mijn moeder wilde mijn was voor me doen en ik sliep bij Yiling in haar tweepersoonsbed. De volgende ochtend besefte ik pas wat er de afgelopen vierentwintig uur was gebeurd. Ik heb zachtjes gehuild, omdat ik Yiling niet wakker wilde maken. Plotseling voelde ik een arm om me heen en zonder iets te zeggen, huilde ze met me mee.”
Omdat haar adoptiepapieren vermeldden dat haar ouders onbekend waren, groeide Paula in Zutphen op zonder enige kennis van haar familie. Yiling daarentegen wist al sinds haar zevende dat ze een tweelingzus had. Maar toen hun ouders later Paula probeerden te vinden, ontdekten ze dat ze naar het buitenland was gebracht en konden ze haar niet meer traceren. Dat zij de weg terugvindt naar hen, is niets minder dan een wonder.
Paula is één van de meer dan honderdduizend Chinese baby’s – velen van hen meisjes – die sinds de jaren negentig werden geadopteerd door westerse ouders. In 2021 bracht de Nederlandse overheid een schokkend rapport uit over de misstanden bij interlandelijke adoptie, waaronder in China. Vanwege een grotere vraag dan aanbod ontstonden er in de adoptielanden frauduleuze praktijken zoals kinderhandel en documentvervalsing. Kinderen werden bijvoorbeeld uit hun gezinnen gehaald en in weeshuizen geplaatst, omdat er meer geld kon worden verdiend aan buitenlandse adopties.
Hoewel kinderdiefstal niet bij Paula het geval was, vermoedt ze wel dat er met haar documenten is geknoeid. Volgens haar papieren werd ze gevonden op een brug, maar haar Chinese moeder zegt dat dit niet waar is: ze gaven haar mee aan een kennis die ervoor zorgde dat Paula veilig naar het weeshuis werd gebracht.
Weet je waarom je ter adoptie werd afgestaan, ondanks dat er tijdens het Chinese eenkindbeleid (dat werd gehanteerd tussen 1979 en 2015, red.) een uitzondering werd gemaakt voor meerlingen?
“Ik heb het voorzichtig gevraagd. Het is inderdaad niet zozeer een eenkindbeleid, maar eerder een eengeboortebeleid. Maar omdat Chinezen vaak een voorkeur hebben voor jongens om de familienaam door te geven, kregen sommige koppels – die al een dochter hadden – toestemming om het nog een keer te proberen voor een zoon. Maar dit gold niet als ze al twee meisjes hadden. Mijn moeder wilde mij noch Yiling afstaan, dat werd bepaald door haar schoonouders. Waarom zij mij kozen en niet Yiling, weet ik niet. Hoe maak je überhaupt de keuze tussen een tweeling? Misschien leek ik sterker, of juist zwakker. Ik denk niet dat ik daar ooit een antwoord op zal krijgen, en het is ook niet iets waar ik in wil blijven hangen.”
Voelde je boosheid richting je Chinese ouders?
“Nee, ik neem het ze niet kwalijk hoe dingen zijn gelopen en de druk die op hen werd gelegd. Je kunt je hele leven lang boosheid voelen, maar als je een band wilt opbouwen met je familie, is het belangrijk om meer te voelen dan alleen boosheid. Dit komt denk ik ook door hoe ik ben opgevoed. Mijn Nederlandse moeder zei altijd: ‘Er is geen enkele moeder die niet van haar kind houdt. Ik weet dat jouw moeder elke dag aan jou denkt.’ Het is een fijne gedachte die waar blijkt te zijn.”
“Mijn Chinese moeder zei continu sorry, terwijl zij ook slachtoffer was van haar omstandigheden. Na ons kreeg ze weer een tweeling – twee jongens – maar eentje was doodgeboren. Daarna werd ze tegen haar wil gesteriliseerd. Ze heeft veel trauma’s en werkt lange uren als naaister in een kledingfabriek. Maar toen ik bij haar was, zag ik een heel vrolijke vrouw. Ze vertelde me dat ze lange tijd niet zo gelukkig was geweest. Het was daarom voor ons beiden heel moeilijk om weer afscheid te moeten nemen.”
Heb je ooit nagedacht over hoe het zou zijn geweest als je ook in China was opgegroeid?
“Ik vind het heftig om te beseffen dat ik Yiling’s leven had kunnen leiden. In Nederland heb ik een comfortabel huis, gestudeerd, genoeg te eten en fijne ouders. Maar dit zijn dingen die Yiling ook heeft. Pas later besefte ik wat ik allemaal ben kwijtgeraakt: opgroeien in mijn eigen cultuur met mijn biologische familie, mijn moedertaal spreken en omringd zijn door mensen die op mij lijken. Als baby word je weggehaald uit je natuurlijke omgeving en in een tehuis geplaatst waar je niet de aandacht krijgt die een pasgeborene hoort te krijgen. Het is een soort rouwproces waar ik nog steeds doorheen ga.”
“Tegelijkertijd ben ik me bewust van de misstanden binnen interlandelijke adoptie. Vroeger wilde ik ook een kind uit China adopteren, maar nu weet ik dat je hiermee een probleem in stand houdt. Ik heb hier niet direct met mijn Nederlandse ouders over gesproken, maar ze hebben kritische artikelen over adoptie gelezen. Mijn vader zei een keer: ‘Hadden we het wel moeten doen?’ Dat spookt door zijn hoofd. Maar je kunt het verleden niet veranderen. Er werd een beeld geschetst voor hen, en ze geloofden oprecht dat ze een kind hielpen uit een arme omgeving.”
Paula scrollt door honderden foto’s en video’s van haar tijd in China. In februari dit jaar bezocht ze haar Chinese familie nogmaals, dit keer met haar Nederlandse familie om Chinees Nieuwjaar te vieren. Ze laat me een foto zien van haar en Yiling in identieke rode jurken – een kleur die geluk en welvaart symboliseert in de Chinese cultuur. Ook vierden ze in dezelfde maand voor het eerst samen hun verjaardag.
Toen Paula terugkwam van haar tweede reis, schreef ze zich meteen in voor taallessen Mandarijn zodat ze beter met haar familie kan communiceren.
Terwijl ze naar de koelkast loopt om mij een fles Chinese oolong ijsthee te geven – “voor onderweg” – zegt ze dat baby's in China pas na hun geboorte een naam krijgen. Paula, destijds drie dagen oud, was daarom naamloos toen ze werd afgestaan. Maar inmiddels heeft ze een Chinese naam gekregen van haar ouders: Yiyue. “Yue betekent happy, omdat mijn achternaam ‘Vrolijk’ is en mijn moeder dat continu voelde toen ik er was.”
Lees ook
Braziliaanse Fernanda werd als kind mishandeld: “Met mijn Nederlandse adoptieouders kon ik niet praten over dit trauma”
