Immanuella begeleidt biculturele vrouwen na een miskraam: “In de Afro-gemeenschappen is zwangerschapsverlies een groot taboe”
Immanuella Caglayan-Wouter (40) heeft zelf een kindje verloren en helpt nu als miskraamcoach andere vrouwen met hun verlies. Ze is in Nederland één van de weinige vrouwen van kleur die dit werk doet. “Neem de tijd om het te verwerken, ongeacht wat jouw gemeenschap vindt.”
In Nederland eindigt 1 op de 10 zwangerschappen in een miskraam. Het laat veel mensen achter met verdriet, maar psychische hulp zoeken is niet altijd vanzelfsprekend. Immanuella ziet dat veel biculturele vrouwen hun pijn verbergen uit angst voor stigma vanuit de gemeenschap. Nadat ze zelf een miskraam meemaakte en door een moeilijk rouwproces heenging, besloot ze andere vrouwen te helpen. Ze volgde de opleiding tot miskraam- en abortuscoach en heeft inmiddels een eigen praktijk geopend in Utrecht.
Immanuella praat met Spot On over waarom zwangerschapsverlies zo’n groot taboe is in diverse gemeenschappen en waarom het belangrijk is om hulp te zoeken.
Hoi Immanuella, hoe heeft jouw eigen ervaring met zwangerschapsverlies jou gevormd in jouw werk?
“Als je het zelf hebt meegemaakt en kiest voor dit werk, moet je sterk in je schoenen staan en jezelf in de spiegel durven kijken. Ik ben er sterker en bewuster uitgekomen, maar ik weet ook dat het verdriet er altijd zal zijn. Dit besef accepteren is een teken van heling. Als ik over mijn miskraam vertelde aan mensen, had iedereen opeens een verhaal over zwangerschapsverlies. Ze hebben er zelf ervaring mee, of kennen mensen die het hebben meegemaakt. Opeens zie je hoe vaak het voorkomt, terwijl er in het dagelijkse leven weinig over wordt gesproken.”
Uit een grootschalig onderzoek uit 2021 blijkt dat zwarte vrouwen 43 procent meer kans hebben op een miskraam dan witte vrouwen. De resultaten zijn gebaseerd op 4.6 miljoen zwangerschappen in zeven verschillende landen. Volgens de onderzoekers komt dit doordat diabetes type 2 en hartziekten vaker voorkomen in Afro-gemeenschappen: beide aandoeningen verhogen de kans op miskraam. Andere onderzoekers denken dat vooroordelen binnen de gezondheidszorg ook een rol spelen, waarbij de symptomen van zwarte patiënten minder serieus worden genomen.
Merk je dat zwangerschapsverlies een groter taboe is binnen de Afro-gemeenschappen?
“Het valt op dat de meeste van mijn cliënten witte vrouwen zijn. Ik zie dat het in de Nederlandse cultuur normaler is om hulp te zoeken. Als je binnen de Surinaamse, Caribische en Afrikaanse gemeenschap zegt dat je in therapie zit, dan is de reactie vaak: ”Maar je bent toch niet gek?” Het stigma zorgt ervoor dat mensen te lang rondlopen met emotionele klachten. Dit komt trouwens ook voor in veel andere diverse gemeenschappen.”
Je bent zelf van creools-Surinaamse afkomst. Wat heb jij meegekregen over zwangerschapsverlies?
“Het is niet iets waar je over praat. Dat geldt ook voor menstruatieklachten en als je problemen hebt met zwanger worden. De Surinaamse cultuur is vrij in de zin dat mensen zich kunnen uiten zoals ze willen, maar het is niet gebruikelijk om je kwetsbaar op te stellen. Als er iets slechts gebeurt is dat niet fijn, maar het leven gaat door. Dat wordt met de paplepel ingegoten. Van een Surinaamse vrouw wordt verwacht dat ze krachtig is en niet bij de pakken neerzit. Helaas betekent het ook dat veel vrouwen na een miskraam hun emoties wegstoppen. Maar onderzoek toont aan dat als je je gevoelens onderdrukt, er kans is dat ze later harder terugkomen. Dit keer in de vorm van psychische klachten. Het is jammer dat dit zo’n taboe is, omdat we zoveel mooie rituelen hebben omtrent de dood en rouwverwerking. Binnen de Afro-Surinaamse winti-religie is er bijvoorbeeld een ritueel waarbij je een witte kaars aansteekt om verbinding te maken met een overleden dierbare. Een miskraam is niet tastbaar en is anders dan afscheid nemen van een dood lichaam, dus met dit ritueel kun je contact maken met het zieltje. Je kunt zeggen wat er op je hart ligt en afscheid nemen zoals jij wil.”
Je begeleidt ook vrouwen na een abortus. Ik kan me voorstellen dat hier een nog groter taboe op zit.
“Jazeker. Mensen denken dat een vrouw geen verdriet kan voelen na een abortus, omdat ze zelf die keuze heeft gemaakt. Maar je weet haar situatie niet en hoe ze tot die beslissing is gekomen. Vrouwen ondergaan abortus niet voor hun plezier. Je kan ook rouwen om een abortus, ongeacht of je wel of niet achter je keuze staat. Je kunt schuldgevoelens hebben, vooral als je later niet meer zwanger kunt worden. Op Aruba begeleide ik een vrouw die abortus had ondergaan, maar tegen haar familie zei dat het een miskraam was. Ze was somber en voelde zich schuldig dat ze had gelogen. Ik was op vakantie, maar ze volgde me al een tijdje op Instagram en vroeg of ik open stond voor een sessie. Op het eiland praat niemand erover en ze voelde zich erg alleen. We deden twee sessies. Ik zag haar opbloeien en verbinding maken met het kindje dat ooit in haar zat. Uiteindelijk vertelde ze haar man en kinderen over de abortus. Een last ging van haar schouders af en ze kon het verlies eindelijk verwerken.”
Wat voor advies heb je voor biculturele vrouwen die zwangerschapsverlies hebben meegemaakt en hierover stigma’s ervaren binnen hun gemeenschap?
“Kies voor jezelf. Ontken niet wat jij voelt. Want zodra je dat doet, geef je aan jezelf het signaal dat je jezelf niet serieus neemt. Zwangerschapsverlies is géén aanstellerij. En tegen die krachtige vrouwen wil ik zeggen: het is juist krachtig om jezelf serieus te nemen en het gesprek aan te gaan. Maar als je je niet veilig voelt binnen je kringen, omdat mensen jouw ervaring bagatelliseren, kies dan voor jezelf. Zoek hulp. Google het. Dat hoeft niet per se bij mij, maar er zijn mensen die je kunnen helpen om de rouw en het verdriet een plek te geven. Neem de tijd om het te verwerken, ongeacht wat de gemeenschap denkt en vindt.”
Lees ook
Waarom hebben biculturele vrouwen baat bij een psycholoog van kleur? Psycholoog Eneida legt het uit
