Elina (24) over haar Javaans-Surinaamse roots: 'Mensen vinden dat ik ‘gewoon’ Indonesisch ben'

Op 9 augustus wordt in Suriname elk jaar de Dag der Inheemsen gevierd, een dag van eerbied en waardering voor de inheemse bevolking van het land. Daarnaast wordt ook de Javaanse immigratie naar Suriname herdacht.

Wat veel mensen namelijk niet beseffen is dat veel Javanen niet vrijwillig vertrokken uit voormalig Nederlands-Indië. Als online content specialist bij Spot On houd ik, Naomi, me onder andere bezig met verhalen uit mijn community. Met mijn Javaans-Surinaamse roots voel ik de noodzaak om verhalen te delen van de Javaanse geschiedenis, omdat die nog (steeds) onderbelicht zijn. Ik vroeg mijn mede-Javanen naar hun relatie met deze dag en waarom het belangrijk is dat hier aandacht aan wordt besteed. Ook hier in Nederland.

‘Als kind wist ik niet waarom mijn ouders in Suriname waren geboren’

Selena (22)

"Deze dag betekent voor mij erkenning en weten waar je zelf vandaan komt. Als kind wist ik niet waarom mijn ouders in Suriname waren geboren, maar wel Indonesisch zijn. Er werd ook niet veel over gesproken. Sinds twee jaar ben ik hier meer mee bezig. Voor mij is het ook een stukje verbinding met familie en mede-Javanen. Van samen de islamitische begraafplaats schoonmaken tot aan het bezoeken van tentoonstellingen over dit onderwerp; het is een stukje dat mistte bij mij, waarvan ik niet wist dat ik het nodig had. Ik wist niet eens waar mijn voorouders vandaan kwamen, laat staan dat iemand anders het kan begrijpen. Nu kan ik het wel uitleggen, maar ik merk nog wel dat het niet helemaal wordt begrepen omdat mensen hier niet vanaf weten."

Lindsey (23)

"Op deze dag vieren we niet alleen de immigratie, we vieren ook onze voorouders en hun harde werk. Zij zijn de reden waarom wij ons kunnen ontplooien tot de mensen die we willen zijn. We hoeven niet meer te overleven. Het is een moment van dankbaarheid, verbinding en om elkaar extra lief te hebben. Omdat de geschiedenis van de Javaanse immigratie ook een deel is van de Nederlandse geschiedenis, moet dit meer worden belicht. Door er meer aandacht aan te besteden, creëren we bewustwording, waardoor we elkaar beter kunnen begrijpen en hopelijk elkaar ook meer samenbrengen."

‘Hoe verwesterd ik soms denk te zijn, ook dit is onderdeel van mijn identiteit’

Omy (25)

"Het feit dat ik hier geboren ben, is het gevolg van wat er zich in de Nederlandse geschiedenis heeft afgespeeld. En dat zet mij ieder jaar op deze dag aan het denken. Hoe verwesterd ik soms denk te zijn, ook dit is onderdeel van mijn identiteit en zorgt juist voor meer verbondenheid met mijn Javaanse wortels. Wanneer mensen mij vragen wat mijn afkomst is, vertel ik altijd hetzelfde riedeltje en ben ik weer bereid om een korte geschiedenisles te geven. Dus als ik heel eerlijk ben: het zou verfrissend zijn om het een keertje niet uit te hoeven leggen en dat diegene het Nederlandse koloniaal verleden ook kent."

Celine (23)

"Het betekent voor mij stilstaan bij mijn voorouders, ze hebben het zeker niet makkelijk gehad. Er wordt nog steeds een vertekend beeld geschetst van de gewelddadige ‘handel’ die vroeger plaatsvond tussen Azië en Nederland. Ik vind het belangrijk om uit te lichten hoe dit gevolgen heeft gehad op de normen, waarden en dynamiek in bijvoorbeeld de cultuur van de Javaanse immigranten en hoe die bij elke nieuwe generatie wordt doorgegeven."

Roxanne (37)

"Ik vind 'Javaanse immigratie' geen geschikte naam, want er was naar mijn idee sprake van dwang en zijn er contracten getekend waarvan van alles werd beloofd en niks van is nagekomen. Ik weet helaas te weinig om het slavernij te kunnen noemen, maar het was niet volledig vrijwillige ‘immigratie’ of contractarbeid. Ik heb het altijd herdacht en gevierd, maar ik heb het niet meegekregen op school of van mijn (groot)ouders. Het is aan onze generatie om awareness te creëren en de juiste informatie te verspreiden."

‘Ze denken dat Suriname alleen maar uit ‘donkere mensen’ bestaat’

Elina (24)

"Ik sta stil bij het offer dat mijn overgrootouder(s) hebben gebracht voor hun familie en kinderen. Ondanks gebroken beloftes en een klein netwerk, hebben ze toch een bestaan op kunnen bouwen in Suriname. De Javaanse gemeenschap wordt nog steeds niet erkend. Dit terwijl Nederland een grote rol heeft gespeeld in het ‘ontvoeren’ van Javanen uit voormalig Nederlands-Indië. Ik heb nog regelmatig discussies met mensen die vinden dat ik ‘gewoon’ Indonesisch ben of er überhaupt geen gehoor aan willen geven omdat ze denken dat Suriname alleen maar uit ‘donkere mensen’ bestaat."

Esther (56)

"In mijn jeugd heb ik onbewust veel energie gestoken in het aanpassen aan de Nederlandse cultuur, terwijl ik thuis wel Javaans-Surinaams opgevoed ben. Daardoor voel ik geen verbinding of gevoel van viering. Pas nu onze kinderen bezig zijn hun Javaans-Surinaamse achtergrond te onderzoeken, ben ik er ook nieuwsgieriger naar geworden. Nu merk ik dat veel van onze cultuur vergeten en verloren is, hoe ouder we worden en hoe meer we gemengd zijn in NL."

‘We zijn meer dan nasi, bami en saoto'

Janice (37)

"Vanaf mijn veertiende besefte ik hoe belangrijk deze dag was. Ik zag maar twee bladzijden over Suriname en een halve paragraaf over de Javanen in mijn geschiedenisboek. Nu ik moeder ben, vind ik het nog belangrijker om het door te geven aan mijn dochter, zodat zij meer weet over onze cultuur en geschiedenis dan ik toentertijd op haar leeftijd. Wij behoren tot een bevolkingsgroep die twee keer gekoloniseerd is door Nederland, hierdoor zijn er zoveel subgroepjes ontstaan en worden we in hokjes geplaatst. We zijn meer dan nasi, bami en saoto soep. Wij zijn een collectief dat na zoveel jaren verspreid van elkaar en niet gerepresenteerd zijn, nu aan de beurt is om haar identiteit te laten zien en verder te bloeien."

Romy (39)

"Deze dag is voor mij een viering van mijn cultuur, tradities en identiteiten. Het is een kans om bewustzijn te creëren en educatie te bevorderen in de geschiedenis van Nederland, vooral voor de jongere generatie. Ik denk hierbij aan mijn eigen dochter en dat stukje van onze cultuur die ik graag aan haar wil meegeven. Het is mijn inziens mooi om als kind te leren waar je vandaan komt en te weten dat de kracht van je voorouders ook door je aders stroomt!"

Lees ook

16-05-2023

“Ik werd ‘een neppe Javaan’ genoemd”, Aimée (24) over cultural imposter syndrome

• Deel