Luka (30) verloor haar beste vriendin: ‘Het voelde alsof een deel van mijn ziel was weggerukt’

Twee jaar geleden verliest Luka van den Bos (30) haar beste vriendin Natalia aan leukemie. Het heeft een enorme impact op haar leven, maar rouwen om een vriendin krijgt vaak niet de aandacht die het verdient.

Het verlies van een dierbare kan een enorme impact hebben op je leven. En hoewel rouw om familieleden meestal veel aandacht krijgt, wordt het rouwproces na het verlies van een beste vriendin vaak onderschat. Een vriendin kan voelen als een zus, een soulmate en een levenspartner. Wanneer zo iemand wegvalt, blijft er een groot gat en gemis achter. Het overkwam Luka twee jaar geleden. Bij Spot On vertelt ze over het verlies van haar beste vriendin Natalia en welke impact dit op haar leven heeft gehad.

Kun je me vertellen over Natalia en jullie vriendschap?

"Toen ik Natalia acht jaar geleden leerde kennen, was er gelijk een klik. We ontmoetten elkaar toen ik van Utrecht naar Amsterdam verhuisde. De eerste keer dat we elkaar ontmoetten, voelden we allebei heel sterk dat we vanaf dat moment het leven samen wilden doen. We deelden zoveel, van lol trappen en kattenkwaad uithalen, uitgaan en lachen, tot diepe betekenisvolle gesprekken. Natalia was heel eigenzinnig, ze had veel humor en een enorme veerkracht. Ondanks haar zware jeugd – haar moeder overleed toen ze 16 was en ze werd uit huis gezet door haar stiefvader – bleef ze altijd positief en werkte ze hard om haar doelen te bereiken. Ze vond een toffe baan bij Patta en haar vrienden werden haar familie. Natalia en ik waren heel close. We gingen samen op vakantie, appten elke dag en gingen vaak samen op stap. We waren echt soulmates, één blik was vaak al genoeg om elkaar te begrijpen."

Herinner je je het moment nog dat je hoorde dat Natalia leukemie had?

"Ja, dat herinner ik me nog heel goed. Natalia had al een tijd last van slechte ademhaling. Ze had een halfjaar daarvoor COVID gehad, dus in eerste instantie dachten we dat ze long COVID had. Tot ze op een nacht met spoed naar het ziekenhuis werd gebracht. Die dag ging ik langs om wat spullen te brengen, we wisten namelijk niet hoe lang ze in het ziekenhuis zou blijven. Nog geen half uur nadat ik van het ziekenhuis was vertrokken, werd ik door een huilende Natalia gebeld. Ze vertelde me dat de dokters na een paar testjes ontdekten dat ze acute leukemie had. Het voelde meteen niet goed en ik werd heel angstig. Als een soort copingmechanisme ben ik toen in productiemodus gegaan om alles te regelen voor haar tijd in het ziekenhuis. We hadden te maken met strenge COVID-regels in het ziekenhuis, dus ik maakte een Excel-sheet met een planning voor wie wanneer op bezoek kon komen, en een briefing met alle regels."

‘Ik voelde veel boosheid. We zouden toch samen oud worden?’

Hoe zag die periode er daarna uit?

"Vanaf dat moment werden we nóg meer haar familie dan voorheen. Terwijl Natalia in het ziekenhuis lag, organiseerden we meetings in haar huis en maakten verschillende groepschats om alles te coördineren. Vrienden uit verschillende fases van haar leven kwamen samen om haar te ondersteunen. Ik probeerde vooral sterk voor Natalia te blijven, ook al was ik bang en verdrietig. Soms huilden we samen, maar ik wilde vooral voor haar zorgen. Ik maakte haar huis schoon en nam haar kat in huis voor als ze misschien weer naar huis mocht. Maar dat is helaas nooit gebeurd. Na een maand moesten we al afscheid van Natalia nemen."

Hoe was dat laatste afscheid voor jou?

"Het laatste afscheid was ontzettend zwaar. Natalia kwam op de intensive care terecht vanwege de schade die de chemo aan haar lichaam had toegebracht. Iedereen kwam langs om afscheid te nemen. Het beeld van Natalia was niet hetzelfde, ze lag daar aan allemaal bedrading. Uiteindelijk werd er besloten om haar van de ademhalingsapparatuur af te halen. Toen ik binnenkwam, was iedereen aan het huilen en schreeuwen. Het voelde alsof alles in slow motion ging. De hele wereld stortte in. Tijdens dat laatste moment voelde ik vooral veel verdriet en boosheid. Waarom moest dit Natalia overkomen? Het was niet eerlijk. We zouden samen oud worden en dat kon nu niet meer.” 

Daarna kwam de begrafenis. Kun je me daarover vertellen?

"Na haar dood moest ik haar kleding en bloemen uitzoeken voor de begrafenis. Het waren taken waarvan ik nooit had gedacht ze op mijn leeftijd al te moeten uitvoeren. Natalia’s begrafenis was een viering van haar leven. De dresscode was 'boujee', zoals zij dat zou willen. We hadden een compilatie van dansfilmpjes die we projecteerden op een grote beamer in de zaal, zodat het voelde alsof je met haar aan het dansen was. Vrienden die DJ zijn, draaiden muziek en er was een catering met haar favoriete keukens. Het voelde alsof ze met ons op de dansvloer stond. Het was een mix van tranen en lachen, een echt feestje tot de allerlaatste minuut. Een dag die haar persoonlijkheid weerspiegelde."

Hoe was de periode daarna voor jou?

"De rouwperiode begon pas echt na de uitvaart. De dag erna viel ik in een leeg gat. Haar huis moest leeg en ik zou haar kast uitruimen. Dit was zo ontzettend zwaar. Ik weet nog dat ik haar kast deuren opende en haar geur in de ruimte verspreidde. Ik heb toen heel lang op de grond liggen huilen. Ik wilde niet geloven dat ze er niet meer was. Het voelde alsof een deel van mijn ziel was weggerukt. Het eerste jaar na haar overlijden begon ik mezelf een beetje te verwaarlozen. Ik was er wel, maar alles in mij dacht: het boeit me allemaal niet zo eigenlijk. Ik herinner me dat ik zelfs weleens dacht: als ik nu zou worden aangereden door een bus, then so be it. Waarom mocht ik wel leven en Natalia niet? Ik kon eigenlijk ook niet meer in mijn huis wonen, omdat die herinneringen te pijnlijk waren. Ik ben toen weer bij m’n moeder gaan wonen, omdat ik even niet meer zo goed voor mezelf kon zorgen. Ik was na het verlies echt een ander persoon. Nog steeds eigenlijk. Ik denk ook niet dat de Luka van toen Natalia er nog was ooit terugkomt.”

‘Als je een partner verliest, dan ben je een weduwe of weduwnaar, maar wat ben je als je je beste vriend of vriendin bent verloren?’

Wat heeft je uiteindelijk geholpen?

"Het helpt mij heel erg om het over Natalia te hebben met de mensen die haar ook zijn verloren. In onze gesprekken is ze ook nog altijd aanwezig. Dan hebben we het weleens over ‘wat Natalia hierover zou zeggen’ en daarmee houden we haar altijd bij ons. Elk jaar organiseren we iets op de dag van haar overlijden. Vorig jaar zijn we bijvoorbeeld samen naar Ghana afgereisd, waar ze vandaan kwam, om een deel van haar as bij het graf van haar moeder te leggen. Natalia heeft door de jaren heen zo’n mooie community opgebouwd, met mensen die haar enorm hebben liefgehad. Ze heeft echt een familie gecreëerd, die nu ook voelt als mijn familie.
Haar graf bezoeken helpt mij ook heel erg. Ik heb altijd geprobeerd mijn rouw er zoveel mogelijk te laten zijn en die pijn te voelen. De verbinding die ik nu met haar heb, is een soort wond die niet heelt, maar waar ik wel mee leer leven. Het heeft een vaste plek in mijn leven gekregen. Ik vind het belangrijk om die wond en pijn te blijven voelen, want ik ben bang dat als ik die niet meer voel, ik de connectie met haar kwijt ben. Dus ik probeer zoveel mogelijk met haar in verbinding te blijven. Ik praat soms met haar, kijk veel foto’s en video’s terug en leun op de mensen om me heen. De rouw is niet minder erg geworden, maar het heeft gewoon meer een vaste plek in mijn leven gekregen.”

Waarom denk je dat het rouwen om vriendschap vaak wordt onderschat?

"Vriendschap wordt vaak onderschat omdat er in de maatschappij niet zoveel aandacht naar uitgaat als naar romantische relaties. Er is een woord voor het verlies van een partner, dan ben je een weduwe of een weduwnaar. Maar wat ben je als je je beste vriend of vriendin bent verloren? Vriendschappen zijn ook een soort partnerschap. Wetenschappelijk onderzoek toont ook aan dat mensen met een hechte community en vriendengroep langer en gelukkiger leven. Vrienden weten vaak beter wat er in je leven speelt dan je eigen familie en kennen jou door en door. Natalia en ik zouden samen oud worden, als levenspartners. Als je zo iemand verliest, voelt het alsof je een deel van jezelf verliest. Daar worstel ik nog steeds mee. Niemand gaat opvullen wie zij voor mij was of kan dezelfde gelaagdheid van onze vriendschap met zich meebrengen. En dat zou ik ook niet willen, want ik wil niet dat iemand op haar plek komt. Het blijft dus voor altijd een lege plek.” 

‘Het verlies van een vriend kan net zo intens zijn als het verlies van een familielid’

Hoe gaat het nu met je?

“Het gaat nu wel een stukje beter. Sinds kort besef ik: hey, die oude Luka gaat echt niet meer terugkomen. Het is nu gewoon een nieuwe ik, en dat is oké. Ik ben mezelf vooral heel erg aan het herontdekken en de nieuwe Luka aan het leren kennen. Ik ging vroeger bijvoorbeeld heel veel met Natalia op stap. Elke week gingen we wel uit eten, een drankje doen of samen dansen. Sinds Natalia er niet meer is, heb ik die behoefte niet meer gehad. Ik heb heel veel leuke en lieve mensen waarmee ik uit kan, maar zij was daarin heel erg mijn maatje. Sinds deze zomer voel ik voor het eerst weer dat ik het wil proberen, ondanks de gedachte: o ja, ik heb geen Natalia meer. Ik zal altijd in verbinding met haar blijven staan, maar ik ben ook weer langzaam aan het proberen mijn eigen leven op te pakken.”

Welke boodschap wil je graag meegeven aan anderen die hier doorheen gaan?

"Je verdriet, pijn en rouw zijn allemaal legitiem. Ook al gaat er in de maatschappij niet zoveel aandacht naar uit, weet dat die pijn er mag zijn en dat dat heel normaal is. Het verlies van een vriend kan net zo intens zijn als het verlies van een familielid. Blijf in verbinding met de mensen om je heen en zoek steun bij degenen die ook deze persoon hebben verloren. Leun op je community en weet dat je er niet alleen voor staat."

Lees ook

25-05-2023

Rowena over het verlies van haar schoonmoeder: “Ik zal nooit meer deze liefde voelen”

• Deel