Politiekpraat met Milka Yemane (GroenLinks): “De systeemverandering die plaats moet vinden gaat van een hele lange adem zijn. Maar juist daarom mogen we niet opgeven”

In de aanloop naar de verkiezingen zetten we vijf biculturele vrouwen in de politiek in de schijnwerpers. In deze serie “Politiekpraat”, gaan we dieper in op de verhalen, uitdagingen en successen van deze inspirerende vrouwen in hun strijd voor een betere samenleving. Deze week in de spotlight: Milka Yemane van GroenLinks.

Waar begon jouw interesse voor politiek?

“Ik was 5 jaar oud toen we naar Nederland vluchtten door de oorlog tussen Eritrea en Ethiopië. In Nederland kwamen we terecht in het AZC en later kregen we een woning in Assen. Door mijn eigen vluchtverleden voelde ik altijd al heel sterk dat ik me voor andere vluchtelingen wilde inzetten. In 2014, toen steeds meer vluchtelingen naar Nederland kwamen, groeide bij mij de vraag hoe ik hen kon helpen. Ik besloot een open brief te schrijven aan het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), waarna ik werd aangenomen. Tijdens mijn werk merkte ik dat er vaak vanuit gemeenten werd gedacht: je bent hier gekomen, dus het is je eigen verantwoordelijkheid om hier je leven op orde te krijgen. Maar zo makkelijk gaat dat niet in een nieuw land.” 

“De term achterstandswijk vind ik vervelend. Een achterstand in wat? Ik heb alleen rijkdom ervaren”

“Ik begon steeds meer te merken dat vluchtelingen, met name ook Eritrese vluchtelingen, behoefte hadden aan persoonlijkere en cultuursensitieve begeleiding. Ik besloot daarom samen met mijn moeder Stichting Lemat op te richten: een stichting voor nieuwkomers die tools geeft voor bepaalde processen in Nederland. Ik vond het heel fijn om me op deze manier in te zetten, maar merkte tegelijkertijd dat je voor bepaalde beslissingen echt de politiek nodig hebt. Daarom ben ik in 2021 langzaam een beetje de politiek ingerold en sindsdien zit ik anderhalf jaar namens GroenLinks in de gemeenteraad van Amsterdam.”

Wat betekent bicultureel zijn voor jou?

“In het AZC vielen culturele verschillen niet direct op, maar toen ik naar de basisschool in Assen ging, voelde ik voor het eerst dat ik anders was. Ik werd daar weleens gepest om mijn huidskleur. Dan werd ik Milka chocolade of Zwarte Piet genoemd. Maar ik trok me daar nooit zoveel van aan. Mijn moeder was altijd heel trots op onze roots, dus ondanks de pesterijen bleef ik trots op mijn kleur en Afrikaanse roots. Gelukkig groeide ik op in een buurt met allerlei vriendinnen die ook allemaal een vluchtverleden hadden. Ik was me heel bewust van mijn biculturaliteit en vond het fijn om me te omringen met mensen die dat begrepen. Ik had vriendinnen uit Irak, Libanon, Turkije en Somalië, waardoor we veel over elkaars religie en cultuur leerden. We vierden samen Ramadan, maar ook Kerst. Hierdoor kreeg ik hele brede kennis en bijzonder perspectief op het leven. Het heeft me zoveel rijkdom gebracht. Ik vind de term achterstandswijk daarom heel vervelend. Want een achterstand in wat? Ik heb alleen maar rijkdom ervaren. Al deze culturen hebben me echt een rijker mens gemaakt.”

“Biculturele mensen zijn vaak erg cultuursensitief. Tegenwoordig is dat een vaardigheid, maar voor ons is het niets anders dan wie we zijn.”

Hoe vertaal je deze ervaringen naar de politiek?

"Ik merkte tijdens mijn tijd bij het COA dat er door collega’s vaak met verontwaardiging werd gesproken over vluchtelingen, met de vraag waarom ze dingen op een bepaalde manier deden. Dan moest ik vaak aan ze uitleggen dat dat kwam door bepaalde cultuurverschillen. Wanneer iemand uit Eritrea je bijvoorbeeld niet direct in de ogen aankijkt, is dat voor hen een teken van respect, terwijl dat hier kan worden opgevat als iets onbeschofts. En zo moest ik wel vaker dingen uitleggen, zoals over Ramadan. Biculturele mensen zijn vaak erg cultuursensitief. Tegenwoordig is dat een vaardigheid, maar voor ons is het niets anders dan wie we zijn. Het is belangrijk om dingen vanuit een breed perspectief te bekijken, ook binnen de politiek. Zodat je kunt overwegen: is er aandacht en ruimte voor ieders ervaring en worden die ervaringen meegenomen in het beleid?”

“De focus wordt nog te vaak op het individu gelegd, maar er wordt weinig gekeken naar: waar zijn wij tekortgeschoten?”

Waarom is het belangrijk dat de politiek meer diversiteit omarmt?

“Politici zijn ook opiniemakers. Wat zij zeggen, neemt een groot deel van de samenleving over. Wanneer niet genoeg mensen ervaringen van minder gehoorde delen van de samenleving belichten, komen bepaalde ervaringen en probleemstukken minder snel in beeld. Er wordt momenteel ook nog te vaak naar het individu gekeken, in plaats van waar een probleem ontstaat en waar wij in de politiek tekort zijn geschoten. Het gebrek aan cultuursensitiviteit en representatie op bepaalde beleidsplekken kan leiden tot het niet effectief aanpakken van problemen, omdat de mensen die deze willen oplossen niet op de juiste plek zitten. We hebben mensen nodig met verschillende achtergronden, om uit deze bubbel te stappen.” 

Wat wil je vrouwen van kleur meegeven die de politiek in willen?

“Sommige dingen zullen jou als vrouw van kleur met een migratieachtergrond harder raken dan anderen. Het is niet dat de ander die dingen niet erg vindt, maar het is toch anders. Ik heb het dan over dingen als onderadvisering omdat je ouders niet Nederlands zijn, of wanneer we het hebben over racisme, of hoe bepaalde partijen keihard spreken over vluchtelingen. Dat raakt je in je identiteit en dat doet gewoon pijn. Tegelijkertijd ben ik me er heel erg van bewust van dat juist mijn stem en jouw stem er daardoor enorm toe doen. Mensen binnen onze gemeenschappen hebben vaak het gevoel dat de politiek niet voor hen is. Wanneer grote partijen negatief praten over jou en je gemeenschap, dan snap ik dat je denkt: wat gaan zij voor mij doen? Maar juist zij hebben er baat bij als we niet gaan stemmen of participeren. Want dan blijven zij de grootste en blijft de status quo hetzelfde. De systeemverandering die plaats moet vinden gaat van een hele lange adem zijn. Maar juist daarom mogen we niet opgeven.”

• Deel