Samaa (23) strijdt voor inclusieve technologie: “Ik weet hoe het voelt om excluded te zijn”

Algoritmes die onder andere jouw Instagram feed bepalen zijn niet zo neutraal als je misschien denkt. Veel technologische snufjes bevatten onbewust vooroordelen die zelfs kunnen discrimineren. Daarom is er sinds dit jaar extra controle op algoritmes.

Samaa Mohammad (23) zet zich al langer in voor meer inclusiviteit in de tech-wereld. “Als algoritmes geen diverse gegevens bevatten, kunnen ze ook geen eerlijk systeem maken.”

Gepaard met een liefde voor technologie en sterk rechtvaardigheidsgevoel is Samaa (23),  oprichter en directeur van de Dutch AI Ethics Community, hard bezig om de techwereld inclusiever te maken. Ze ontving hiervoor de Women in AI Diversity Leader Awarden werd benoemd tot één van de 100 ‘most brilliant womenin AI ethics’ van 2023. 

Hi Samaa, waarom is het voor jou zo belangrijk dat technologieën, zoals kunstmatige intelligentie, diverser en inclusiever worden?

“Kunstmatige intelligentie lijkt onschuldig, maar kan grote gevolgen hebben. Het gevaar van machine learning (zelflerende algoritmes, red.) is dat ze gevoed worden met eenzijdige datasets. Vervolgens gebruikt het algoritme deze gegevens om verder te groeien. Als algoritmes geen diverse gegevens bevatten, kunnen ze ook geen eerlijk systeem maken. Er zijn genoeg voorbeelden waarbij je dat merkt. Bijvoorbeeld dat gezichten van zwarte mensen minder goed worden herkend door gezichtsherkenningssoftware. Iedereen kent ook de toeslagenaffaire van de Belastingdienst. Een algoritme, wat een vorm van kunstmatige intelligentie is, werd toen gebruikt om te beslissen welke mensen een groter risico hadden om te frauderen.

Als vrouw van kleur heb je al meer kans om geconfronteerd te worden met institutioneel racisme. Geen verrassing dus dat discriminatie en racisme nog steeds doorwerken in technologie. Algoritmes kunnen vooroordelen zelfs verergeren. Omdat ik hier tegen wil strijden, kreeg ik motivatie om de Nederlandse AI Ethics Community op te zetten. Het doel is om gemarginaliseerde stemmen te laten horen bij het ontwikkelen van verantwoorde artifical intelligence (kunstmatige intelligentie, red.) voor betere representatie. Door de verschillende achtergronden van onze community hoop ik het werkveld inclusiever te maken. Het was een grote eer hiervoor een award te ontvangen. Deze waardering deed me beseffen dat ik op het juiste pad ben en mijn inzet niet voor niets is.”

“Algoritmes kunnen vooroordelen zelfs verergeren”

Je hebt inmiddels dus flink wat accomplishments bereikt. Waar komt jouw passie voor kunstmatige intelligentie vandaan?

“Ik ben opgegroeid als kind van vluchtelingen, waardoor ik een andere jeugd heb gehad dan veel van mijn leeftijdsgenoten. Als kind werd ik veel gepest vanwege mijn uiterlijk. Hierdoor weet ik hoe het voelt om excluded te zijn en niet bij de norm te horen. Het voelde eenzaam om anders behandeld te worden en ik dacht dat ik me moest aanpassen om geaccepteerd te worden. 

Terwijl andere kinderen samen buiten speelden, spendeerde ik urenlang achter mijn computer. Zo maakte ik als negenjarige websites waar ik spelletjes op speelde en beauty- en DIY-tutorials deelde. Toch had ik lang het doel om dokter of advocaat te worden, omdat mijn ouders dat van mij verwachtte. Uiteindelijk besloot ik last minute te switchen naar de studie kunstmatige intelligentie, zodat ik mijn creativiteit kon combineren met mijn passie voor technologie. 

Het bleek de perfecte keuze, want mijn liefde voor artifical intelligence (AI) werd alleen maar groter toen ik erachter kwam dat het ook een maatschappelijke functie heeft. Hierdoor besefte ik me ook dat mijn ‘anders’ zijn eigenlijk een superpower. Juist door mijn achtergrond heb ik meer oog voor diversiteit en inclusie.”

“Ik weet hoe het voelt om excluded te zijn”

Je schitterde dit jaar in een landelijke campagne waarbij 166 vrouwen, werkzaam in de techwereld, in de spotlight werden gezet. Hoe belangrijk is de representatie van vrouwen, en nog specifieker vrouwen van kleur, in de techwereld volgens jou? 

“Helaas worden vrouwen van jongs af aan onvoldoende gestimuleerd om technische beroepen uit te oefenen. De meeste ontwikkelaars van AI  zijn nog altijd witte mannen uit westerse landen die zich vaak onbewust zijn van hun eigen vooroordelen en blinde vlekken. Om betere en inclusievere algoritmes te bouwen, heb je meer en diverse datasets nodig. Daarvoor is het niet alleen van belang dat de algoritmes zelf inclusiever worden, maar ook de teams erachter. Diverse teams zijn vaak creatiever en maken betere beslissingen. 

Daarom is mijn missie om te werken aan een toekomst waarin AI niet meer discrimineert, maar de samenleving juist sterker maakt. Als diversity leader deel ik mijn missie met een ambitieuze community van like-minded AI-experts. We inspireren elkaar en delen tools om het werkveld inclusiever kan maken. Representatie is zo belangrijk, om te laten zien dat je als vrouw óók die rol kan hebben en je included voelt. Ik hoop daarom andere vrouwen te empoweren door zelf zichtbaar te zijn.De boodschap die ik altijd meegeef: wees het voorbeeld dat je als kind nodig had.”

• Deel