Zo help je iemand die verslaafd is

Een verslaving is niet iets wat je zomaar deelt met iedereen en kan daarom heel eenzaam voelen. Maar ook voor de omgeving is het tricky: hoe kan je iemand het beste steunen? We got you: aan de hand van tips van een expert leggen we het aan je uit.

Je hebt een verslaving niet zomaar, maar als je vaak verslavende middelen gebruikt ligt die wel op de loer. Of het nu alcohol is, drugs of iets anders: neem je het te vaak te veel, dan is de kans groot dat je eraan verslaafd raakt of het al bent. 

Kun je niet meer zonder? Of zie je dat een vriendin niet meer zonder kan? Dat is je eerste red flag. Standaard blowen om te kunnen slapen, tijdens een avondje uit niet een paar glazen drinken, maar bingen, of teveel lachgas gebruiken: het zijn allemaal signalen dat er iets mis kan zijn. 

Je kunt een verslaving ook herkennen aan controleverlies. Op een gegeven moment is wordt het gebruiken namelijk belangrijker dan al het andere. Werk, studie, sociale contacten, ze komen allemaal op de tweede, derde, of vierde plek. Het gebruiken staat op nummer één. 

In Nederland zijn er ongeveer 2 miljoen mensen die verslaafd zijn of een middel misbruiken, volgens verslavingsinstituut Jellinek. De kans is dus groot dat je iemand kent die hier nu mee te maken heeft. Maar wat kan je als buitenstaander betekenen voor een loved one met een verslaving? Jacqueline Krouwel is senior ​​jeugdpreventiemedewerker bij Jellinek en weet als geen ander wat je het beste kan doen. Wij spraken haar en dit zijn haar tips.

Wat kan je doen als iemand in je omgeving een verslaving heeft?

1. Show empathy 
Laat zien dat je meeleeft met de ander. Krouwel: “Bijvoorbeeld door te zeggen: ‘Wat zul je je alleen hebben gevoeld de afgelopen tijd’. Daarmee erken je de struggle. Want dat is de essentie van verslaving: het kan beginnen in een groepje, maar uiteindelijk eindigen de personen vaak in hun eentje.” Het tonen van medeleven is erg belangrijk voor het creëren van een safe space. Hierdoor durft iemand zich sneller écht kwetsbaar op te stellen in jouw gezelschap.

2. Stel open vragen: no judgement
Iedereen heeft een andere reden om een middel te gebruiken. Krouwel: “Een goede vraag om te stellen: wat brengt het middel je eigenlijk? Want dan kom je er ook achter of er een onderliggende reden is: rustiger worden, omgaan met stress of mentale klachten.” 

“Dan blijkt bijvoorbeeld dat iemand die ADHD heeft cannabis gebruikt om rustiger te worden. Of een meisje die lachgas gebruikt door groepsdruk om erbij te horen. Er hoeft trouwens niet per se sprake te zijn van ernstig psychisch lijden. Het kan zo zijn dat iemand minder weerbaar is of onzeker. Iemand hoeft niet te kampen met mentale klachten, maar kan misschien wel verslavingsgevoeliger zijn.” Sta dus open voor het horen van het verhaal zonder meteen je oordeel klaar te hebben. 

3. Zoek samen hulp 
Als je middenin een verslaving zit, kan het lastig zijn om de juiste hulp te vinden die je op dat moment nodig hebt. Krouwel: “Door samen op zoek te gaan naar een behandeling, laat je zien dat je er voor iemand bent. Veel mensen die hulp zoeken zijn ouders, naasten en vrienden van mensen met een verslaving die zich zorgen maken. Omdat het veel impact kan hebben op naasten, zijn er speciaal voor hen ook praatgroepen.” 

4. Niet loslaten: stay connected
Juist voor iemand met een verslaving is het belangrijk dat de omgeving steun biedt no matter what. Krouwel: “Spreek af dat diegene er altijd over kan praten. Dus niet alleen als weer even goed gaat, maar ook bij een mogelijke terugval. Het besef dat er mensen om je heen zijn die consistent voor je klaarstaan, kan heel erg helpen. Het is ook een teken van volwassenheid en van groei dat je leert om verantwoordelijkheid te dragen voor de dingen die gebeuren die niet mooi zijn.” 

• Deel