De effecten en acute gevaren van alcohol

98% van de jongeren drinkt alcohol tijdens het uitgaan. Het is zo genormaliseerd dat we af en toe de gevaren vergeten, maar alcoholgebruik heeft een grote impact op je welzijn. We spraken met spoedeisende hulp arts Maro Sandel over de acute gevaren van alcohol.

In het BNNVARA-programma ‘Van de Wereld’ worden nabestaanden geïnterviewd van jongeren die het leven lieten waarbij drugs in het spel waren. In de tweede aflevering krijg je een kijkje in het leven van Wytze, die op 18-jarige leeftijd overleed door verdrinking waarbij alcohol in het spel was.

Alcohol is zo genormaliseerd dat we eigenlijk soms vergeten dat het een drug is. Hoe komt dat?
“Als je puur kijkt naar het middel, de werking en schadelijkheid, komt alcohol hoog op het lijstje van potentieel gevaarlijke drugs. Het gebruik van alcohol leidt tot verandering van je gevoelens, alertheid, inschatting en coördinatie en brengt daarmee ook complicaties met zich mee. Het gebruik ervan is historisch zo gegroeid en wijdverspreid: mensen vinden het normaal om drankjes te doen bij het eten, op een feest of tijdens het uitgaan. Het is daardoor een sociaal geaccepteerde drug, waarbij de complicaties genormaliseerd worden.”

Wat is het gevaar van alcohol?
“Alcohol zorgt ervoor dat we in een roes raken en minder alert zijn. Je raakt letterlijk en figuurlijk uit balans. Het grootste risico is de dysbalans in je hersenen: je kan niet meer goed nadenken, inschatten en coördineren. Je komt veel makkelijker in de problemen. Bijvoorbeeld met ongevallen, misbruik of bestolen worden. Bij zeer ernstige intoxicaties met alcohol kan je ook een lagere bloeddruk of een daling van je lichaamstemperatuur krijgen. Het is dus geen gevaarloos middel. Tijdens mijn diensten op de spoedeisende hulp in Amsterdam is een groot gedeelte van de redenen voor bezoek alcohol gerelateerd. Het blijft een gevaarlijke drug en het bewustzijn hierover mag in mijn ogen echt worden verhoogd.”

Kan je concrete voorbeelden opnoemen van incidenten die je tegenkomt op de spoedeisende hulp?
“De meeste mensen melden zich op de spoedeisende hulp omdat ze zich hebben bezeerd: gevallen van de fiets, een enkel verdraaid of omdat ze zo dronken zijn dat ze niet meer op de benen kunnen staan. Ook krijgen we regelmatig iemand binnen die comateus is en dus helemaal niet meer reageert op prikkels. Ook heeft Amsterdam een vrij lange geschiedenis van drenkelingen die dronken in de gracht vallen. Door de alcohol heb je niet meer goed door wat boven en onder is. De kans dat je verdrinkt is daardoor veel groter dan wanneer je nuchter bent. Het komt ook weleens voor dat mensen flauwvallen door de alcohol. Bijvoorbeeld tijdens het urineren: hierdoor ontspant je lichaam en kan de bloeddruk in een kort tijdbestek erg dalen.”

Hoe vaak gebeurt er een incident met alcohol?
“Op een gemiddelde dag in Amsterdam kunnen we wel meer dan 150 bezoekers binnenkrijgen op de spoedeisende hulp. Vooral in de weekenden en ’s nachts is een groot deel daarvan alcohol gerelateerd. Maar niet alleen in het weekend: doordeweeks gaat het gewoon door. Van toerist naar ras-Amsterdammer en van ouderen tot aan studenten. Het komt bijvoorbeeld geregeld voor dat iemand uit de gracht wordt gehaald. Ik kan het niet met zekerheid zeggen, maar ik gok dat het wekelijks gebeurt. Levensbedreigende situaties waarbij iemand in het water terecht is gekomen, komen niet mega vaak voor. Maar er is wel bijna altijd alcohol in het spel.”

Welk effect heeft alcohol op je hersenen wanneer je aan het drinken bent?
“Het positieve is natuurlijk het euforische gevoel. Problemen treden naar de achtergrond en je leeft meer in het hier en nu. Dat is wat veel mensen als fijn ervaren, maar het geeft problemen als je dronken wordt. Hoe het precies werkt, weten we eigenlijk niet. We kennen alcohol maar al te goed, maar toch weten we niet precies wat het dronken zijn veroorzaakt. Wat we wel weten is dat alcohol effect heeft op je kleine hersenen, die je coördinatie aansturen. Wanneer je bijvoorbeeld loopt of iets wil pakken, gaat dat minder soepel. Bij excessief gebruik kan alcohol ook zorgen voor een lage bloeddruk en verzuring. Bij extreme gevallen kunnen er zelfs orgaan-falen ontstaan. Maar dat zien we vrijwel nooit. Op de lange termijn is alcohol, bij veelvuldig gebruik, vooral schadelijk voor je lever, hart en hersenen.”

Wanneer moet iemand aan de bel trekken?
“Het is voor iedereen wel een bekend verschijnsel wanneer je ziet dat iemand niet goed reageert wanneer je diegene aanspreekt. Op dat moment moet je het in de gaten houden. Acute gevaren van alcohol zijn lastig te herkennen omdat er geen specifieke symptomen bij komen kijken. Het ‘coma zuipen’ is dan ook moeilijk te voorspellen. Er is geen richtlijn, maar ik denk ook dat iedereen zijn eigen grenst aanvoelt. Wanneer je bij het derde of vierde glas voelt dat je tipsy wordt, is het handig om een glas water te drinken. En: ga niet in je eentje naar huis wanneer dat voorkomen kan worden. Er gebeuren gewoon écht eerder incidenten wanneer je alcohol op hebt.” 

Ben jij van plan ooit drugs/alcohol te gebruiken of heb je het al weleens gedaan? Wees je bewust van de gevaren en lees je goed in. Je kan altijd terecht bij Jellinek voor meer informatie.  

‘Van de Wereld’ is vier weken lang op woensdag om 21:20 te zien op NPO3. Benieuwd naar het verhaal van Wytze en zijn nabestaanden? Bekijk de tweede aflevering via deze link. 

• Deel