Het effect van uppers met ADHD: “Ik kreeg opeens structuur in mijn hoofd”
- Artikel
- 18 mei 2023
- 6 minuten leestijd
Misschien ervaar je het zelf of heb je het weleens gehoord in je omgeving: rustig worden van speed, cocaïne of een andere ‘upper’. De meesten veranderen in een stuiterbal na het nemen van een stimulant, maar dat geldt niet voor iedereen. Hoe dat komt? Een tekort aan dopamine, wat het geval is bij ADHD. Hoe dit in zijn werk gaat, zochten wij voor je uit.
ADHD en dopamine: hoe gaat dat samen?
Allereerst: hoe zat het ook alweer met ADHD? De afkorting staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Een hele mond vol dus. In een notendop kunnen we ADHD omschrijven als het ervaren van concentratieproblemen, impulsiviteit en véél innerlijke onrust. De hersenen van iemand met ADHD werken namelijk nét iets anders dan bij mensen zonder ADHD. De neurotransmitter dopamine blijkt hier een grote rol in te spelen.
Dopamine wordt afgegeven door de hersenen op allerlei momenten. Wanneer je je favoriete chocola eet, bijvoorbeeld. Zoenen en seks zorgen voor een nóg grotere dopamine ‘boost’. De winnaar van het rijtje? Drugs die dopamine laten exploderen in je hersenen, die uppers waar we het eerder over hadden. Speed, cocaïne, crystal meth en talloze designerdrugs. Van uppers krijg je meer energie. Hierdoor worden veel mensen actief, alert en kletsen ze de oren van je kop af. Het tegenovergestelde gebeurt bij mensen met ADHD. Zij ervaren vaak een oase van rust als gevolg van het nemen van een upper.
Stilte in je hoofd
“De eerste keer dat ik XTC nam, kan ik me nog heel goed herinneren”, vertelt Bente (22). “Dat is natuurlijk niet uitzonderlijk. Bijna iedereen ervaart zijn eerste keer als bijzonder. Toch gebeurde er iets wat ik nog niet eerder in mijn leven ervaren had.” Bente legt uit dat ze normaal gesproken continu last heeft van veel innerlijke onrust en drukke gedachten. Toen ze op de middelbare school de diagnose ADHD kreeg, kwam dat dan ook niet als een verrassing. Wat haar wél verbaasde, was de stilte in haar hoofd na het nemen van een XTC-pil. “Opeens had ik veel minder gedachten en leefde ik echt in het moment. Ook kon ik me beter concentreren tijdens gesprekken.” Haar vrienden leken juist van de hak op de tak te springen. “De rollen waren omgedraaid in vergelijking met het dagelijks leven”, vertelt ze.
Gedachten filteren
Bij die ene XTC-ervaring bleef het niet voor Bente. Ook bij het uitproberen van speed, cocaïne en 3-MMC ervaart ze hetzelfde effect van kalmte in haar hoofd. “Ik voel mij normaal vaak overprikkeld. Je zou in eerste instantie misschien denken dat stimulerende drugs juist voor nóg meer prikkels zorgen. Ik ben ervan overtuigd dat ik door een upper mijn gedachten meer kan filteren”, vertelt Bente. Ze kan het vergelijken met haar Ritalin medicatie: “Al word ik daarvan best wel zombie-achtig en véél minder sociaal. Die bij-effecten heb ik minder bij stimulerende harddrugs.”
Bente denkt dat het gebruik van stimulerende middelen zeker een risico kan zijn voor mensen met ADHD. “Als je opeens iets ervaart wat je niet kent - die innerlijke rust en kalmte - dan denk ik dat je daar echt wel naar kan verlangen.” Bente merkte dit zelf ook in een periode waarin ze op feestjes vaak uppers nam. Nu gebruikt ze nog maar af en toe en kiest ze de momenten zorgvuldig uit: “Ik probeer mijn verstand er gewoon bij te houden en mijn ADHD-brein te temmen met gezonde dingen. Dan ga ik sporten in plaats van feesten, bijvoorbeeld.”
Structuur in hoofd
Lotte (24) kreeg een aantal jaar geleden de diagnose ADHD. Hoewel de ADHD al tijdens haar kindertijd duidelijk zichtbaar was, kreeg ze tijdens haar studie pas echt last van concentratieklachten. “Ik wilde mezelf eerst niet laten testen omdat ik geen label opgeplakt wilde krijgen. Op een gegeven moment moest ik wel hulp zoeken. Naast dat ik me niet kon focussen op mijn studie, had ik last van depressieve gevoelens.”
Voordat Lotte aan de bel trok, experimenteerde ze met harddrugs. “De eerste keer dat ik cocaïne gebruikte, vond ik het maar saai spul. Waar vrienden meer gingen praten, was ik eigenlijk alleen maar aan het luisteren. Ik kreeg wel veel beter mee wat mensen tegen me zeiden dan normaal gesproken,” blikt ze terug. Toch ervaart Lotte van een ander middel pas écht verandering. “Door het gebruik van 3-MMC kreeg ik opeens structuur in mijn hoofd. Waar mijn brein normaal voelt als een chaotische, drukke rotonde, zat ik nu plotseling op een overzichtelijke snelweg.”
De dag doorkomen
De 3-MMC bleek een dubbel effect te hebben bij Lotte. Naast de structuur die ze ervaarde, voelde ze zich ook een stuk gelukkiger. “Daarom was 3-MMC echt mijn ‘holy grail’. Het hielp bij mijn ADHD én mijn depressie.” Lotte nam eerst alleen 3-MMC op huisfeestjes. Later werd dit vaker: “Dan gebruikte ik ook als ik gewoon ging chillen met vrienden. Eén keer had ik een nacht doorgehaald terwijl ik in de ochtend naar school moest. Toen nam ik bij in de trein om zo de dag door te komen.” Op de vraag of ze dan wel haar dagelijkse bezigheden goed kon doen, is Lotte duidelijk: “Bijna beter dan normaal, zelfs. Zonder depressieve gevoelens en chaos.”
Toch kwam na deze onrustige periode de diagnose ADHD voor Lotte. Er vielen veel puzzelstukjes op zijn plek. “Ik kreeg toen gelukkig goede hulp voor mijn ADHD en depressie”, vertelt ze. “Tijdens dit traject realiseerde ik me ook dat mijn gebruik ongezond was en ben ik hier volledig mee gestopt. Door mijn ADHD-diagnose kreeg ik ook veel meer inzicht in het feit dat ik erg verslavingsgevoelig ben.” Nu, een aantal jaar later, gaat het goed met Lotte: “Doordeweeks gebruik ik Ritalin-medicatie en in het weekend niets. Dan ben ik gewoon lekker mezelf.”
Disclaimer: wij zijn er vooral voor educatieve content en willen niemand aansporen om drugs te gebruiken. Mocht je ADHD hebben en benieuwd zijn naar de effecten van uppers, lees je dan goed in en ben bewust van de eventuele gevolgen. Drugsgebruik brengt, wat de positieve effecten ook zijn, altijd gevolgen met zich mee.
Kleine opfriscursus nodig? Check hier wat de verschillende effecten van uppers en downers zijn.