Verdienen aan ADHD-medicatie: “In het begin was het echt een goudmijntje”

In een wereld waarin de druk om te presteren en te concentreren soms overweldigend kan zijn, duikt een duistere praktijk op van illegale handel in ADHD-medicatie. Op de menukaart van dealers staat nu ook Ritalin.

Sommige studenten en feestgangers nemen dit pilletje als een snelle oplossing voor concentratieproblemen of een boost aan energie. Een van de bekendste stoffen in ADHD-medicatie is methylfenidaat, een stimulerend medicijn dat de aandacht en stemming kan verbeteren. Je vindt het in de medicijnen Ritalin en Concerta. Het wordt vaak voorgeschreven aan mensen met ADHD en narcolepsie, een slaapstoornis. Voor mensen met deze diagnose en klachten is de voorgeschreven medicatie een noodzakelijk en fijn hulpmiddel om de dag beter door te komen. Ze hebben dan ook veel baat bij het gebruik van deze medicijnen. 

Niet op doktersrecept
Maar tegenwoordig hoor je steeds meer verhalen dat studenten en feestgangers deze medicatie ‘oneigenlijk’ gebruiken. Oneigenlijk gebruik betekent dat je medicijnen neemt die niet door een dokter zijn voorgeschreven. Dit kan vervelende lichamelijke en mentale gevolgen hebben, zoals: misselijkheid, zweten, hoofdpijn, trillen, hartkloppingen, een onrustig gevoel en hallucinaties. Gebruikers kunnen in het ergste geval zelfs in coma raken.

De werkzame stof methylfenidaat staat op Lijst 1 van de Opiumwet. Bezit, verhandelen, verkopen en productie zonder doktersrecept is daarom verboden. Als je bijvoorbeeld wordt gepakt met een doosje in je zak, riskeer je een boete van 375 euro.

Illegale handel
Mensen met een ADHD-diagnose krijgen soms een overload aan pillen voorgeschreven, terwijl mensen zonder officiële stempel juist naar wat extra concentratie snakken. Daar maken ‘dealers’ zoals Randy en Marcel gretig gebruik van. Om te achterhalen of het echt zo eenvoudig is om aan die ‘brain boost’ pillen te komen, ging presentatrice Dionne Slagter met ze in gesprek in de NPO 3 docuserie 'Moordpillen?'.

“Ik heb er geen nacht minder om geslapen, alléén maar beter denk ik.”

Randy en Marcel verkopen ADHD-medicatie aan mensen zonder diagnose. Deze doelgroep is bereid flink te dokken voor een studieavond of een knallend feestje. Volgens het Trimbos-instituut heeft ongeveer 3% van de hbo en wo studenten wel eens ADHD-medicatie oneigenlijk gebruikt.

Randy geeft eerlijk toe nooit nagedacht te hebben over de gezondheidsrisico’s van mensen die bij hem kopen. Verder heeft hij ook geen advies over de dosering, terwijl dit wel ontzettend belangrijk is. Voor Marcel voelt het niet alsof hij bezig is met iets slechts of illegaals, omdat hij veel positieve feedback ontvangt van zijn kopers: “Ik heb er geen nacht minder om geslapen, alléén maar beter denk ik.” 

Het onderzoek van Instituut Verantwoord Medicijngebruik onthult ook dat mensen Ritalin oneigenlijk vaak scoren via vrienden of kennissen. De mensen die wel ‘eerlijk’ aan het medicijn komen, krijgen het van de apotheek voor een lange termijn voorgeschreven. Genoeg medicatie om een periode te overbruggen. Deze grote voorraad pillen zijn voor sommige mensen, zoals Randy en Marcel, voldoende om ermee te gaan dealen. 

Geheime winsten
Als je op zoek bent naar 'Rita', hoef je niet eens het dark web af te struinen. Marcel verkoopt de strips gewoon via een forum, waar kopers het zelf bij hem kunnen oppikken. Sommige mensen draaien zelfs hun hand niet om voor een drie uur durende roadtrip. “In het begin was het echt een goudmijntje.” Voor één doosje kon hij makkelijk tussen de dertig en veertig euro vragen. 

“Pillen om te studeren.”

Maar het kan nog gekker: Randy zet de pilletjes gewoon op Marktplaats onder de naam “pillen om te studeren”. Dat dit eigenlijk strafbaar is weet hij wel, maar dit schrikt hem niet af. “Zo spannend is het allemaal niet.” Als Randy en Marcel tóch worden gepakt voor het verhandelen van minstens dertig pillen, hebben zij de kans om minimaal tachtig uur taakstraf te krijgen.

Mensen die ADHD-medicatie onjuist gebruiken, hopen vaak dat het middel ook zonder de diagnose ADHD of narcolepsie hun concentratie verbetert. Maar het wetenschappelijk bewijs daarvoor ontbreekt nog. Het lijkt eerder dat het placebo-effect optreedt: als je denkt dat een pilletje je beter laat functioneren, kan het je brein écht laten geloven dat het werkt. Dit gevoel kan zelfs zo sterk worden dat sommige studenten denken dat ze niet zonder pillen kunnen presteren.

In de NPO 3 docuserie ‘Moordpillen?’ duikt Dionne Slagter in de wereld van ADHD-medicatie. Het drieluik ‘Moordpillen?’ is vanaf 3 januari 2024 wekelijks te zien bij BNNVARA op NPO 3, of nu te streamen op NPO Start. Meer lezen over Moordpillen? Klik hier.

• Deel