Waarom we vandaag (en altijd) onze bek open moeten trekken voor transrechten

Vandaag is het Internationale Dag van de Sociale Rechtvaardigheid. Een dag die aandacht besteedt aan de gelijke kansen en rechten voor álle mensen. Maar hoe zit het eigenlijk met deze gelijkheid voor de transgendergemeenschap? Spoiler: het gaat niet goed.

De situatie voor trans personen lijkt met de dag achteruit te gaan. Haat, uitsluiting en desinformatie groeien als de schimmel aan de muur van je vieze studentenkamer. En dat merkt Freya Terpstra ook. Zij is expert op gebied van desinformatie, ervaringsdeskundige en werkzaam bij Transgender Netwerk. Dat is een organisatie die strijdt voor een inclusieve samenleving.

Verenigde Staten

In de Verenigde Staten zien we de shitshow gebeuren. In de korte tijd dat president Trump weer aan de macht is worden anti-transwetten aangenomen alsof het koopjes zijn in een Black Friday-sale. Zo erkent de VS nog maar twee seksen die onveranderlijk zijn en worden trans personen gebannen uit het leger en sportcompetities. “Ik wil niet te negatief ingesteld zijn, maar het gaat gewoon heel slecht met de sociale situatie van de transgendergemeenschap”, vertelt Freya. “Politiek gezien lopen wij in Nederland heel vaak de Verenigde Staten achterna. En helaas is dat in dit geval ook zo. Want ook in Nederland zijn ze in de politiek steeds harder aan het hameren op de transgemeenschap. Alsof we een grote boosdoener zijn in onze samenleving.”

Zondebokpolitiek

Freya legt uit dat dit soort politiek een naam heeft: zondebokpolitiek. De naam zegt het al: er wordt een zondebok aangewezen. Dit is een strategie waarbij politici of haatgroepen een bepaalde minderheidsgroep de schuld geven van maatschappelijke problemen. “Met behulp van desinformatie worden deze groepen mensen ‘verdacht’ gemaakt, wat een handige afleiding is voor daadwerkelijke problemen. Zo ging er bijvoorbeeld onzin rond dat trans vrouwen gevaarlijk zouden zijn voor andere vrouwen in kleedkamers. Onderzoek en gezond verstand wijst natuurlijk uit dat dit onzin is, maar dat maakt dan niet zoveel meer uit. Als je het vaak genoeg roept dan onthouden mensen het toch.”

Verkeerde boodschappen

Verhalen worden hierbij hergebruikt die vroeger over andere minderheidsgroepen ook al werden gezegd. Zoals het belachelijke idee dat trans identiteit ‘besmettelijk’ zou zijn. Tientallen jaren geleden werd datzelfde sprookje verteld over homoseksuelen. Dat ze kinderen op scholen zouden 'besmetten' om ook homo te worden. “Trans personen zijn gewoon het nieuwste doelwit waarvoor extreme conservatieve groepen diezelfde verhalen weer uit de kast trekken. Die haat wordt gewoon weer gerecycled. Het is ook op het moment dat je die geschiedenis kent heel eng om dat te zien. Dat we weer de kant op gaan die we eerder op zijn gegaan.”

Giftig thema

Trans personen lijken door dit soort desinformatie en bangmakerij een soort giftig onderwerp te zijn geworden. “We worden steeds meer een onderwerp van debat en politiek, in plaats van dat we gewoon gezien worden als medemensen. En dan ontstaat de vraag: mogen transgenders wel bestaan of niet? En dat is natuurlijk geen vraag. We bestaan, en we hebben altijd al bestaan. En wij willen ook gewoon leven net zoals iedereen. Trans personen willen ook niet al die gigantische negatieve aandacht. Dat wordt echt door andere mensen aangedreven. Totdat je bijna niet meer als persoon wordt gezien, maar als spektakel.”

Bek opentrekken

Volgens Freya zijn de meeste mensen ook helemaal niet tegen trans personen of andere minderheidsgroepen. Maar laten we ons snel meeslepen door dat soort bangmakerij en desinformatie. “Iedereen wil in een samenleving leven waar we elkaar met respect behandelen en elkaar als medemens zien. Niemand, dat hoop ik tenminste, wil een samenleving waar je actief andere mensen onderdrukt gewoon omdat je er zin in hebt. Dus trek je bek open naar andere mensen op het moment dat je bepaalde onzin hoort. Of op het moment dat je een trans persoon bedreigd ziet worden, grijp dan in. Er zijn genoeg mooie verhalen van dat dat wel gebeurt, en dat heeft heel veel zin. Uiteindelijk zijn we allemaal hetzelfde en willen we gewoon leven als normale mensen. En dan hoop ik dat we terug kunnen gaan naar een soort medemenselijkheid. En dat de politiek zich vooral gaat richten op daadwerkelijke problemen en ons niet meer gebruikt als schietschijf.”

• Deel