Wie zijn die ‘uithalers’ in de haven? “Vaak kwetsbare jongens met schulden”

Vorig jaar zijn er 266 mensen aangehouden die drugs wilden smokkelen uit het Rotterdamse havengebied. Het grootste deel van deze ‘uithalers’ is tussen de 18 en 22 jaar. We spraken met de mensen achter ‘Zwijgrecht’, een project om jongeren te behoeden voor de gevaren van de drugscriminaliteit.

Hoe komen jongeren in contact met opdrachtgevers van uithaalklussen?
“Daar zijn verschillende manieren voor. Dit gebeurt vooral online, via Snapchat of Telegram. Meestal weten jongeren ook niet met wie ze te maken hebben, waardoor de opdrachtgever vaak buiten schot blijft. Soms gaat het via via, bijvoorbeeld als een vriend al klussen doet.”

Wie zijn deze jongeren die ingaan op het uithalen?
“Het grootste deel van de opgepakte uithalers is tussen de 18 en 22 jaar (42%). Er werden vorig jaar 59 minderjarigen aangehouden (22%). De jongste uithaler was 14, de oudste was 63 jaar. De jongeren komen uit heel Nederland en soms zelfs uit België. Je ziet ook dat Nederlandse jongeren soms uithalen in Antwerpen of Hamburg. Vaak hebben uithalers al een strafblad, uithalen is niet zo vaak een ‘first offence’. Het motief om dit soort klussen aan te nemen is meestal geld. Maar ook status is een belangrijke drijfveer. Vaak gaat het om kwetsbare jongens die kampen met schulden of in armoede leven.”

Wat is het gevaar van uithalen?
“Als je alleen al het haventerrein betreedt, kan je een gevangenisstraf krijgen. Word je ook gepakt in een container of met drugs bij je? Dan is de straf hoger en kan je maximaal twee jaar vastzitten. Maar naast dat je een straf boven het hoofd hangt, kan uithalen zelf ook écht gevaarlijk zijn. Er zijn verhalen bekend van uithalers die van grote hoogte naar beneden vallen en daarbij zwaargewond raken.”

Op welke manieren waarschuwen jullie jongeren die vatbaar zijn voor deze klussen of misschien al met één voet in de criminele wereld staan?
“Daar lopen verschillende projecten voor. We zetten bijvoorbeeld veel in op jongerenwerk en voorlichting. Maar we doen ook verschillende projecten met jongeren samen. Het is belangrijk dat zij positieve ervaringen opdoen en werken aan hun toekomst. Daarom is talentontwikkeling en het bieden van perspectief heel belangrijk. Een mooi voorbeeld is het project Zwijgrecht, dat samen met de gemeentes Rotterdam en Amsterdam is opgezet. In totaal hebben meer dan honderd jongeren meegewerkt aan deze speelfilm over uithalen en drugscriminaliteit. Zij werkten mee aan de muziek, het script of waren te zien als acteur. Die film is onderdeel van onze bewustwording en voorlichting.”

Wat houdt die voorlichting in?
"Rondom de film Zwijgrecht hebben we samen met het Trimbos-instituut een heel lesprogramma ontwikkeld. We laten de film zien op bijvoorbeeld scholen en bij sportverenigingen. Na afloop gaan jongeren met jongerenwerkers of andere jeugdprofessionals in gesprek over scènes uit de film. Jongeren die mee hebben gewerkt aan de film spelen hier ook een rol in. Waarschuwen is belangrijk, maar onze focus ligt vooral op het ontdekken en ontwikkelen van talent. Zo doen ook deze jongeren positieve ervaringen op, worden ze weerbaarder en werken ze aan hun toekomst.”

Zit jij in de criminaliteit en wil je daar graag uitstappen? Bij Keerpunt kan je anoniem en veilig chatten met een speciaal daarvoor getrainde hulpverlener. 

• Deel