Een nieuwe Radio 4 ochtend

Naar aanleiding van de aankondiging hiervan wordt in verschillende dagbladen maar ook op het eigen Radio 4-forum druk gereageerd tegen de op handen zijnde verandering. Dat roept vragen op. Hoe zorgvuldig gaat Radio 4 te werk en waarom verandert de programmering? Reden voor Radio 4 om inzicht te geven in het hoe en waarom van deze beslissing.

Radioprogrammeren is een vak, net als radiomaken. Het is niet alleen belangrijk dat een programma goed is, het is ook belangrijk dat een programma op het juiste tijdstip wordt uitgezonden. Soms is een goed programma op een slecht passend tijdstip geprogrammeerd en komt het niet tot zijn recht. Dit geldt voor het NPS-programma Viertakt dat in de vroege ochtend op Radio 4 wordt uitgezonden. Dit is voor de klassieke muziekliefhebber een prachtig programma met een presentator die zijn vak verstaat. Toch zien we dat driekwart van de Radio 4-luisteraars pas afstemt op de zender na 9 uur ’s morgens, wanneer Viertakt is afgelopen. Voor negenen luisteren deze mensen ook radio, maar stemmen af op andere zenders om bijgepraat te worden in de actualiteit van de dag. De nieuwsbehoefte van de luisteraar is onmiskenbaar, dat kunnen wij bij Radio 4 niet negeren.
Vanuit het perspectief van radioprogrammeren is een belangrijke radiowet relevant die over de hele wereld wordt erkend: een radiozender bouwt zijn publiek op in de ochtend. Hoe meer luisteraars de zender vroeg aan zich weet te binden, des te groter blijft de beluistering de rest van de dag. Van een goed ochtendprogramma profiteren in feite alle programma’s op de dag.
Radio 4 is een radiostation dat verder kijkt dan luistercijfers; wij hebben de zorg voor het klassiek cultuurgoed hoog in het vaandel. Toch heeft Radio 4 ook de ambitie om een breed publiek voor de klassieke muziek enthousiast te maken en aan zich te binden. Een ambitie die voortvloeit uit de overtuiging dat de klassieke muziek dat verdient. Een ambitie die voortvloeit uit het werken met publiek geld.

Juist omdat de beluistering van Radio 4 de afgelopen jaren gestaag afnam, hebben we de programmering onder de loep genomen. In overleg met alle omroepen op Radio 4 is daarop de beslissing genomen om een nieuw programma te ontwikkelen voor de Radio 4-ochtend. De omroepen hebben daarop plannen bedacht voor een nieuw programma, waar naast klassieke muziek ook ruimte was voor de actualiteit. Uiteindelijk is door omroepen een aantal pilotprogramma’s gemaakt. Bij de uiteindelijke keuze voor het programma heeft een kwalitatief onderzoek onder Radio 4-luisteraars en klassieke muziekliefhebbers die nu niet naar Radio 4 luisteren een doorslaggevende rol gespeeld. Het programma van Annette van Trigt werd door beide luistergroepen het meest gewaardeerd. Dat maakt dat zij vanaf februari dagelijks dit programma gaat presenteren, ondersteund door een redactie met klassieke muziekprofessionals.

Is dit een eerste stap in een veranderingsproces van Radio 4? Dat zou kunnen. We hebben met alle omroepen samen de ambitie uitgesproken dat wij in de toekomst onze huidige luisteraars beter willen bedienen, maar ook nieuwe luisteraars willen aanspreken. Dat betekent dat we gaan kijken hoe we de programma’s beter op elkaar laten afstemmen, het muziekaanbod aantrekkelijker maken voor zowel nieuwe als bestaande luisteraars en hoe we meer samenhang kunnen aanbrengen in het geheel dat Radio 4 aanbiedt. Het is niet gezegd dat dit tot grote veranderingen zal leiden. Wel dat ik samen met alle omroepen op Radio 4 steeds zal kijken naar wat beter kan en hoe de programmering zo goed mogelijk af te stemmen op de luisteraar. Daarbij staat voorop dat Radio 4 mooie en goede programma’s blijft maken en dat er ruimte is voor nieuwe initiatieven om de luisteraar te ontmoeten.

Persoonlijk hoop ik dat het programma Viertakt met zijn presentator Hans Haffmans voor Radio 4 behouden blijft en dat voor dit programma een ander, beter tijdstip wordt gevonden. Daarmee zal het aan luisteraars kunnen winnen. Ik ga met de NPS, de omroep die dit programma produceert, een gesprek aan om te zien wat de mogelijkheden hiervoor zijn. Hans Haffmans verdwijnt in elk geval niet van de zender. Hij blijft verschillende programma’s maken en zal met een nieuw middagprogramma terugkeren.

Sinds een jaar werk ik als zendermanager van Radio 4. De zender waarop 24 uur per dag de mooiste klassieke muziek te horen is, geproduceerd en gepresenteerd door professionals met een grote liefde voor muziek. Dit is ook het radiostation dat jaarlijks 360 klassieke concerten live opneemt en uitzendt en verslag doet van alle belangrijke klassieke muziekevenementen in binnen- en buitenland, CD’s uitgeeft en daarnaast bijzondere eigen concertseries, zoals de Vrijdag van Vredenburg, het Zaterdagmiddagmatinee en het Zondagochtendconcert produceert. Met dit unieke pakket aan cultuur willen wij een geschakeerd en zo breed mogelijk in klassieke muziek geïnteresseerd publiek bereiken.

Een radiostation is nooit ‘af’ en dat maakt dat ik als zendermanager van Radio 4 een complexe en spannende baan heb en dat de beslissingen die ik samen met de omroepen neem weerstand kunnen oproepen. Dat vind ik niet erg, zolang duidelijk is dat wij met veel zorg, liefde en vakmanschap, maar ook met groot respect voor onze luisteraars werken aan een toekomstbestendig Radio 4.

Met vriendelijke groet,


Marwil Straat
Zendermanager Radio 4