Nieuwjaarstoespraak 2021 – NPO-bestuursvoorzitter Shula Rijxman

NPO-bestuursvoorzitter Shula Rijxman blikt in haar nieuwjaarstoespraak terug op een bewogen 2020, maar kijkt ook vooruit naar enkele behoorlijke uitdagingen die voor de publieke omroep in het verschiet liggen.

Beste vrienden van de NPO,

We waren er zó aan toe: een nieuw jaar. Een nieuwe start.
Welkom in 2021!
Natuurlijk nog steeds in lockdown, op afstand van elkaar
Met handen wassen en afstand houden, zoals ik ook doe.
Maar er gloort licht aan het eind van de tunnel.
We tonen met zijn allen momenteel enorme veerkracht en doorzettingsvermogen.
Dankzij deze gezamenlijke inspanning komen we er vast en zeker sterker uit.
Maar natuurlijk ook dankzij de vaccins.
Met vorige week die allereerste prik in Nederland.
Een historisch moment.
Een hoopvol begin van het einde van de coronacrisis.
Allemaal dankzij al die enorme stappen die de wetenschap wereldwijd zet.
Het is indrukwekkend.
Historisch zijn ook andere ontwikkelingen, wereldwijd.
De bestorming van het Capitool in Washington, we wisten niet wat we zagen.
Een gewelddadige aanval van Trump-aanhangers op het hart van de democratie
Schokkend.
Dat diezelfde democratie direct doorging met het bekrachtigen van Bidens eerlijke overwinning, gaf mij hoop.
Hoop op de herrijzenis van een gespleten land.
Een land dat straks voor het eerst een vrouwelijke vice-president krijgt: Kamala Harris.
Een doorbraak, die mij als eerste vrouwelijke voorzitter van de NPO gewoonweg ontroert.
2021 is onmiskenbaar het jaar van hoop, van nieuwe kansen en nieuwe mogelijkheden. 
Want we hebben dan wel geen vuurwerk gehad, we gaan het, als het aan de Publieke Omroep ligt, het komende jaar wél krijgen.
We begonnen het jaar al goed, door snel en accuraat verslag te doen van al die historische nieuwsontwikkelingen.
Maar we zijn er ook met talloze nieuwe en vertrouwde andere programma’s.
Matthijs gaat door, Wie is de Mol?, Heel Holland Bakt, De Slimste Mens, het zijn de favorieten van miljoenen Nederlanders.
We brengen meer cultuur, meer regio-aanbod én informatieve tv, zoals vorige week De Avond van de Vaccinatie.
Met de verhalen en ervaringen van de mensen uit het veld.
En met ruimte voor de vele vragen die er nog zijn.
Precies waar een Publieke Omroep voor is.
Precies wat een Publieke Omroep moet doen.
Net als aan het begin van de pandemie, toen we de programmering ook al in no time omgooiden.
Met extra edities van Op1 en Goedemorgen Nederland.
Van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat zijn we er met nieuws en duiding.
We hebben een groots, alternatief podium opgezet voor de cultuur.
De magie van de zaal, voelbaar in je eigen huiskamer.
En dat doen we voor een heel divers publiek: van een glansrijke uitvoering van Fidelio, tot vurige dansvoorstellingen én opzwepende dj-sets.
Veel is nog werk in uitvoering, maar onze ambitie rijkt ver.
--
We willen het komende jaar ons aanbod nog diverser en kleurrijker maken.
Hierover zijn goede afspraken gemaakt met de omroepen.  
We blijven scherp
We blijven ambitieus.
Zo investeren we in nog meer bijzondere dramaseries en documentaires, diepgravende onderzoeksjournalistiek, en lanceren we onder meer een actueel wetenschapsjournaal op televisie.
Allemaal dankzij de goede samenwerking tussen de omroepen en de NPO, de programmamakers en alle NPO-medewerkers achter de schermen. 
En om nog maar een stukje vuurwerk te noemen: dit jaar gaat ie dan toch echt door: het Eurovisie Songfestival, dat we hoe dan ook gaan organiseren.
Een uniek, Europees feest, dat ons allemaal met elkaar verbindt, juist in moeilijke omstandigheden.
We kunnen het dit jaar zo goed gebruiken.
--
Negen jaar geleden begon ik bij de NPO, en over een jaar zit mijn termijn erop.
Ik ben ongelooflijk trots op waar de NPO nu staat.
Want er zijn grote stappen gezet.
Met een in heel Nederland geliefde en succesvolle programmering, op radio, televisie en online. De cijfers illustreren dat.
Sinds enkele jaren zijn we marktleider, ofwel het best bekeken en beluisterd.
NPO Start is het grootste Nederlandstalige on demand-platform van Nederland.
Bereik is belangrijk, maar publieke waarden zijn nog belangrijker.
Mensen houden van onze programma’s en onze presentatoren, zo blijkt steeds weer uit onderzoek. Jong talent ontwikkelt zich niet zelden tot publiekslieveling.
Kijk maar naar Sosha Duysker van Klokhuis, die eind vorig jaar de Philip Bloemendalprijs kreeg voor jong journalistiek talent.
NPO is een geliefd merk én een bruisend mediabedrijf dat er ondanks dreigende bezuinigingen ook in financieel opzicht gezond voorstaat.
Toch, laat ik er niet omheen draaien, zijn er nog behoorlijke uitdagingen.
Want niet alleen in Amerika ligt de pers onder vuur.
Niet alleen in Amerika worden camera’s vertrapt.
Worden journalisten bedreigd.
Wordt er getornd aan de persvrijheid.
Ook in Nederland moeten we waakzaam zijn.
Verslaggevers hebben er in toenemende mate last van. Ook die van de Publieke Omroep.
De NOS zag zich gedwongen haar logo van satellietwagens te verwijderen.
Om te voorkomen dat de journalisten gemolesteerd zouden worden…
Het is een symptoom van een ernstige, ronduit gevaarlijke ontwikkeling.
De ontwikkeling dat feiten worden ontkend, de wetenschap ter discussie wordt gesteld en steeds vaker hardop wordt getwijfeld aan het werk van journalisten.
Op sociale media, in tv- en radioprogramma’s, maar ook op straat.
Dit is onacceptabel.
Het is een ontwikkeling die je in een dictatuur zou verwachten, maar niet in een moderne democratie als de onze.
Ons antwoord is helder:
De journalisten van de publieke omroep werken volgens transparante journalistieke codes.
Daarbij staan onafhankelijkheid en onpartijdigheid voorop.
Beiden zijn cruciaal voor de geloofwaardigheid van - en het vertrouwen in - onze journalistiek.
Zij brengen het nieuws van alle kanten. Pluriform, open en betrouwbaar.
Zoeken het tot op de bodem uit.
Hoor én wederhoor.
Het zijn de journalistieke normen en waarden.
Een belangrijk fundament onder onze democratische samenleving.
De NPO stimuleert innovaties die helpen om nepnieuws, desinformatie en deepfakes op te sporen.
Onwaarheden, complottheorieën én polarisatie bestrijden we met één tegengif: de feiten.
--
Prachtig dat op dit moment nieuwe kandidaat-omroepen de weg weten te vinden naar het voorportaal van het bestel.
Belangrijk criterium is dat zij die journalistieke codes ondubbelzinnig onderschrijven, maar ook dat nieuwe omroepen iets toevoegen aan wat er al is.
Dat is ook nodig, want anders is de kans groot dat het omroepbestel onbestuurbaar wordt.
Nog méér vergaderingen, méér procedures en méér kosten.
Je zou zelfs kunnen overwegen – en dat heb ik al eerder gezegd - om ná de komende ronde de achterdeur van het bestel te sluiten.
Maar hoe dan ook werken we graag samen aan een sterke programmering voor héél Nederland.
Als we iets hebben geleerd van het afgelopen jaar is het wel dat je snel moet kunnen inspelen op veranderingen
Laten we daar vooral mee doorgaan.
--
En over twee maanden mogen we weer naar de stembus.
Gelukkig in alle vrijheid.
Stemmen voor een democratisch parlement.
Ook aan het nieuwe kabinet zal de NPO straks vragen om in woord en daad onze belangrijke en verbindende rol voor de samenleving te erkennen.
En ons de ruimte te geven die rol te behouden.
Want nee, we waren niet blij dat we minder amusement mochten maken.
Juist met amusement kunnen we echt iedereen bereiken.
Ook moeilijker bereikbare groepen, zoals jongeren en mensen met een niet-westerse achtergrond.
We hebben nu allemaal ervaren hoe belangrijk het is dat je ook even kunt ontsnappen aan de realiteit. Door ontspanning in welke vorm dan ook.
We zijn de nationale huiskamer!
Ons publiek kijkt en luistert óók naar ons, omdat het gewoon leuk is!
--
We hebben daarnaast online méér ruimte nodig om de concurrentie met de grote internationale mediaconcerns aan te gaan.
En wij zouden op ónze beurt als Europese publieke omroepen veel beter moeten gaan samenwerken.
Vooral op het gebied van dramaseries.
--
Eén ding is zeker. De Nederlandse Publieke Omroep is krachtiger dan ooit.
Met voor mij ook het komende jaar als belangrijkste opdracht: de toekomst van de NPO veiligstellen.
Want publiekslieveling zijn is mooi, maar niet vanzelfsprekend.
Ik, als voorzitter, blijf dat doen met alle energie en overtuiging die ik in me heb.
Een publieke omroep die ook in 2021 live, lineair, on-demand, pluriform én op welke manier dan ook vindbaar én herkenbaar is.
Die mensen verbindt en bij elkaar houdt.
Nu noodzakelijker dan ooit.
Dát is onze missie. En daar sta ik voor. 
Ik wens al onze kijkers en luisteraars een zeer gelukkig - en vooral ook gezond - nieuwjaar!

Shula Rijxman, januari 2021
---

Bekijk de hele videoboodschap van Shula Rijxman hier