"Publieke omroep verdient online meer bescherming en ondersteuning"

NPO-bestuurslid Martijn van Dam reageert op een onlangs verschenen pleidooi in NRC voor een sterkere publieke online ruimte. 

Op 21 mei jongstleden schreven Marietje Schaaken en Marleen Stikker in NRC Handelsblad een pleidooi voor een sterkere publieke ruimte online en een sterkere rol van de publieke omroep daarin. Zij hebben gelijk dat het publieke belang online meer bescherming en ondersteuning verdient. Het stuk bevatte enkele onjuistheden, die ik hier graag rechtzet. Desondanks wil ik hun pleidooi inhoudelijk vooral onderschrijven.

In transitie
De publieke omroep is in transitie. Van traditionele omroep naar een mediaorganisatie waarvoor on demand aanbod even belangrijk is als lineaire radio en televisie. Dat is een reden voor de vernieuwing van onze programmering. Het klopt niet wat Schaake en Stikker zeggen dat de NPO alleen mensen wil blijven binden aan televisie. We verschuiven juist geld van lineaire televisie naar on demand. De bewering dat de publieke omroep inhoudelijke programma’s als Kassa en Andere Tijden daarbij zou marginaliseren ten gunste van amusement is ook flauwekul. Onze programmeerstrategie is er juist op gericht inhoudelijke programmering te vernieuwen en aantrekkelijker te maken, niet om ze plaats te laten maken voor programma’s met minder publieke waarde. Daarbij krijgt NPO Start binnen de publieke omroep een centralere rol. Zo geven wij vorm aan de sterke publieke ruimte, waar Stikker en Schaake terecht voor pleiten. Eigen platforms als NPO Start en NPO Luister zijn essentieel. Daar maken we gebruik van publieke algoritmen om gebruikers in contact te brengen met ons pluriforme aanbod in de volle breedte. Gebruikers hebben de volledige controle en honderd procent garantie dat hun data nooit met derden wordt gedeeld. Op NPO-platforms en sites vind je dus helemaal geen cookies van adverteerders of technologie van Google of Facebook waarmee je gevolgd wordt. Naast deze NPO-platforms bereiken we bovendien veel mensen met zeer succesvolle sites en apps als NOS.nl, Radar.avrotros.nl, WieisdeMol.nl en NPO3.nl.

Maatschappelijke verantwoordelijkheid
Stikker en Schaake nemen het de publieke omroep kwalijk daarnaast actief te zijn op platforms als YouTube, Facebook en Instagram. Ik ben het met ze eens dat Google en Facebook hun maatschappelijke verantwoordelijkheid onvoldoende respecteren. Tegelijk zijn het verreweg de grootste platforms voor Nederlandse internetgebruikers. Wij zetten ze bewust terughoudend in om publiek te bereiken én te verleiden onze eigen sites en apps te bezoeken. En met succes. We bereiken op deze manier wekelijks miljoenen jonge Nederlanders. 

Onze terughoudendheid stuit overigens op tegenstand van sommige omroepen, adviseurs en politici bij wie de fundamentele bezwaren van Stikker en Schaake nog weinig weerklank vinden. Ik volg hun pleidooi wél dat we beter het publieke domein kunnen versterken om tegenwicht te bieden. De Big Tech zijn veel te machtig. Toen het Capitool bestormd werd, zagen we dat dat grote risico’s met zich meebrengt. Dat moet steviger aangepakt worden.

Samen met andere organisaties in het publieke domein wil de publieke omroep bijdragen aan de agenda om het publieke domein te versterken. Dat vraagt steun van het nieuwe kabinet, zowel in regelgeving als budget, want het speelveld met kapitaalkrachtige internationale bedrijven is bepaald niet gelijkwaardig.

Martijn van Dam
28 mei 2021