Afscheid nemen van vijfduizend objecten
In juli Simone Atangana Bekono het schrijven van de NPO Cultuur nieuwsbrief over. Deze brief vol kunst en cultuur ploft iedere vrijdag op de digitale deurmat van onze abonnees. Voor wie, tot ons verdriet, nog niet is ingeschreven op deze wekelijkse parel, delen we haar overdenkingen ook hier.
Wat nou als er een tijdmachine bestond, die je naar een specifiek tijdperk kon teleporteren aan de hand van één object? Waar zou je heengaan? Wat pak je op? Reis je terug naar de jaren zestig aan de hand van een theepot? De achttiende eeuw middels een schilderij? En in welke straat denk je dan terecht te komen? Op de top van welke kerktoren? Door wiens blik gekleurd?
Wanneer Museum De Voorde in Zoetermeer van de gemeente haar deuren moet sluiten, krijgt ze een half miljoen euro om alle objecten uit de collectie een nieuw huis te geven. Het museum besluit het proces van ‘ontzameling’ zo democratisch mogelijk te laten verlopen, samen met de inwoners van de stad. Want hoewel het ook gaat om waardevolle kunstwerken, bestaat een groot deel van de collectie uit spullen die door de jaren heen door inwoners zelf zijn gedoneerd. Een speelgoedvrachtwagen van zuivelboer Van der Spek, een in zwartleren hoes gehulde dolk van een Duitse soldaat uit de oorlog, elk object moet zo snel mogelijk een nieuw thuis vinden want anders verdwijnt het in de prullenbak.
Filmmaker Barbara Makkinga toont in Dit hoort bij ons hoe door het museum in samenspraak met de stadsbewoners wordt geprobeerd om op waardevolle manier afscheid te nemen van de collectie. En dat betekent dat soms voor de meeste onbeduidend lijkende objecten gestreden wordt. Als bijvoorbeeld een vrouw een onderdeel van een in 1933 door haar vader gebouwde ijsslee wil redden, weet de ingehuurde museoloog het vrij saaie stuk hout prachtig te contextualiseren. Want het object kun je zien als een poort naar een tijd vóór klimaatverandering, toen er nog over de vaarten geschaatst werd en je met je broertjes je zelfgebouwde slee over het ijs kon trekken. De Zoetermeerse kinderen van de toekomst kunnen zich daar aan de hand van het onderdeel misschien beter een voorstelling van maken, zegt hij, zelfs als er ’s winters geen sneeuwvlokje meer zal vallen.
Zo wordt het kijken naar Dit hoort bij ons een bitterzoete ervaring. Dat er zo hard wordt gewerkt om schilderijen, gebedsboekjes en zelfs in fabrieken geproduceerd servies uit de klauwen van depots en schroothopen te behouden, toont hoe het samen koesteren van het verleden essentieel onderdeel is van het toelaten en vormgeven van de toekomst.
Simone Atangana Bekono
Simone Atangana Bekono is schrijver van zowel proza als poëzie, docent en redacteur. Ze debuteerde in 2017 met de dichtbundel hoe de eerste vonken zichtbaar waren. Daarna verscheen in 2020 haar debuutroman Confrontaties, die werd genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 2021 en bekroond werd met de Hebban Debuutprijs, het Beste boek voor jongeren en de Anton Wachterprijs 2022 voor het beste literaire prozadebuut. Hierna schreef ze de novelle Zo hoog de zon stond (2022) en onlangs de dichtbundel Marshmallow (2024), waarvoor ze de Jan Campertprijs 2024 ontving. Ze treedt geregeld op in zowel binnen- als buitenland en haar werk is vertaald in onder andere het Engels, Frans, Afrikaans en Italiaans.
Vond je dit leuk?
Op de hoogte blijven?
Schrijf je in voor de NPO Cultuur nieuwsbrief en ontvang iedere vrijdag mooie, inspirerende en interessante tips. Van kunst tot film en van muziek tot theater, zo hoef je niets meer te missen!