Amir Vahidi over je grootste angsten in de ogen durven kijken
Amir Vahidi (35) is een veelzijdige maker: acteur, zanger, componist en songwriter. Samen met zijn Rotterdamse performance collectief Club Gewalt maakte hij al tientallen voorstellingen. We Sleep Among Demons is zijn eerste solowerk dat hij binnen het collectief maakt. Stap binnen in een plek vol muziek, licht en rituele bewegingen. Een plek waar je je diepste angsten recht in de ogen kunt kijken.
“Ik denk dat iedereen erbij gebaat is om te weten waar je daadwerkelijk vandaan komt. Wie waren je ouders? Wat is je geschiedenis? Hoe ben je gekomen waar je bent?” vertelt Amir Vahidi tijdens het repetitieproces. “Daarom gebruik ik de tekstvorm: “Ken je dat gevoel?” Het is een uitnodiging voor iedereen in de zaal om bij zichzelf te rade te gaan.”
Zoektocht naar zichzelf
Voor zijn voorstelling dook Vahidi in de Perzische mythologie, samen met kunstenaar Fatemeh Heidari. “Ik wist wel iets van Noorse en Griekse mythologie, maar bijna niets van de Perzische. Omdat ik niet terug kan naar Iran, zocht ik een andere manier om verbinding te maken met mijn cultuur.”
Die zoektocht leverde een onverwacht inzicht op. “Ik dacht dat ik me pas weer verbonden zou voelen met Iran als ik echt met mijn voeten op de grond kon staan. En eigenlijk doordat ik die mythologie iets ben ingedoken, merkte ik dat er dus best wel veel in me leeft. Iets wat me verbindt met mijn geboorteland, wat heel erg die cultuur is en wat heel erg mij verbindt met waar ik dan geboren ben zonder dat ik dat wist, en zonder dat ik daarvoor een fysieke plek nodig heb.”
Een zelfreflectie spiegel
Zelfreflectie is geen gemakkelijke weg, benadrukt de theatermaker. “Ik heb enorm moeten worstelen om het materiaal dat eruit kwam waardevol te vinden. Dat was een persoonlijke zoektocht naar eigenwaarde. Steeds opnieuw moest ik die blokkade voor me uit schuiven. Tegen mezelf zeggen: nee, ik ben gewoon aan het uitproberen, ik ben aan het zoeken. En dat mag. Ik mag het ook niet weten.”
Die eerlijkheid maakt hem kwetsbaar. “Ik zeg in het begin letterlijk: ik heb een identiteitscrisis. Dat voelde heel naakt, om dat tegen een zaal vol onbekenden te zeggen.” Toch kiest hij daar bewust voor. “Ik weet heel goed dat het theater vaak links en progressief is, en meestal meegaand in discussies over migratie. Maar ik vind het belangrijk om te laten zien dat het om mensen gaat, wanneer we praten over migranten. Het zijn geen labels, geen verkrachters of gelukzoekers. Het zijn verhalen. Heel veel mensen willen hier niet eens zijn, maar hebben geen keuze.”
Hoe hoopt hij dat zijn publiek reageert? “Ik hoop dat ze zichzelf een vraag stellen die ze nooit eerder hebben gesteld. Het gaat niet om mijn verhaal of om de zwaarte ervan. Het gaat om een klein beetje perspectief openen. Zodat je beseft: hoe ik de wereld zie, is niet per se de norm.”
Taal als sleutel
In de voorstelling hoor je drie talen: Nederlands, Engels en Farsi. Voor Vahidi was zingen in zijn moedertaal een grote stap. “Lange tijd dacht ik: als ik me in een bepaalde taal kan uiten, dan word ik misschien eerder geaccepteerd.” Waarom hij dus ook in het Engels zichzelf verwoord in de voorstelling, maar ook zijn andere nummers. “Super spannend was het, om in het Farsi te zingen. Iets wat ik nog nooit eerder heb gedaan. En ja, dat brak voor mij zelf ook best wel veel open. Ik ben daarom dankbaar dat ik mezelf die ruimte heb gegund om dat ook te kunnen doen op zo’n podium.”
The Conference of the Birds
Als rode draad koos Vahidi de Hoopoe (de Hop), de boodschapper in [het Perzische gedicht] The Conference of the Birds van Farid Ad-Din Attar. “De Hoopoe (de Hop) nodigt alle vogels uit om de Simorgh te zoeken: de meest wijze en heilige vogel. In dat verhaal hebben de vogels allemaal smoesjes, maar uiteindelijk gaat het niet om een god, maar om een algeheel bewustzijn. En dat bewustzijn is niets anders dan liefde. Dat vond ik zo prachtig.”
Onverwachte verbinding
Naast zijn voorstelling werkt Vahidi ook aan een roman: ‘Uit mij zal je groeien.’ Hoewel het boek losstaat van We Sleep Among Demons, ontdekte hij tijdens zijn research een bijzondere overlap.
“Mijn boek begint met het beeld van een theebloem die zich in heet water langzaam ontvouwt en tot leven komt. Later zag ik in een animatiefilm van Ali Akbar Sadeghii, The Seven Cities (jaren ’70), een theebloem die zich langzaam ontvouwt in heet water, tot leven komt. Vijftig jaar later beschrijf ik dus bijna hetzelfde beeld. Dat voelde enorm verbindend. Alsof er veel meer in mij leeft dan ik zelf besef. Tijdens zo’n onderzoek kom je jezelf tegen, en leer je jezelf beter kennen.”
Waarom je We Sleep Among Demons moet zien? Amir glimlacht: “Ik denk omdat je een avontuur wilt aangaan. De voorstelling is een reis. En zelfs als je niks hebt met taal: er is prachtige muziek, die ik samen met drie waanzinnig goede performers breng: Hélène Vrijdag, David Schwarz en Romy Vreden. Zij zijn absoluut sleutelfiguren in dit proces geweest. Dus als je niet voor mijn verhaal komt, kom dan voor hen.”
We Sleep Among Demons van Amir Vahidi | Club Gewalt is tot en met 26 november te zien in theaters door het hele land. En wil je meer van Amir Vahidi horen? De muziek uit de voorstelling is als EP verschenen en te beluisteren op Spotify. Ook maakte hij voor de populaire podcast De gestolen schilderijen van Jopie Huisman (NTR) bijvoorbeeld de muziek!
Alicha van Gestel
Ze reist de wereld rond voor concerten en theater, altijd opzoek naar nieuwe verhalen. Van literatuur tot dans, fotografie en muziek. Kunst in al haar vormen inspireert haar, en daarover kan ze eindeloos door praten.
Vond je dit leuk?
Op de hoogte blijven?
Schrijf je in voor de NPO Cultuur nieuwsbrief en ontvang iedere vrijdag mooie, inspirerende en interessante tips. Van kunst tot film en van muziek tot theater, zo hoef je niets meer te missen!