Wij bestaan ook: Peranakan-representatie met Kevin Kwee
Een kind van drie culturen: geboren in Nederland en Chinees-Indonesische roots. Dat is fotograaf Kevin Kwee. De officiële term voor die culturele combinatie is Peranakan, wat letterlijk ‘kind van’ betekent. Met zijn gelijknamige fotoserie geeft Kwee deze onbekende gemeenschap in Nederland een gezicht. Op zondag 22 september is de fotograaf te gast bij het Rasa Festival in de tuin van Museum Sophiahof in Den Haag. Ik spreek hem vooraf over zijn werk.
Als Kevin Kwee kersvers is afgestudeerd van de Fotoacademie in Amsterdam, zoekt hij naar een onderwerp om te fotograferen. In die periode gaat hij samen met zijn ouders naar een bijeenkomst van het Chinese Indonesian Heritage Center (CIHC) in Leiden. Er zijn presentaties van mensen uit de gemeenschap en natúúrlijk veel eten, vertelt hij mij lachend. Al snel weet hij wat hij moet maken: een fotoserie maken over Peranakan-Chinezen in Nederland.
“Het begon eigenlijk als een zoektocht naar mijn eigen identiteit”, zegt Kwee. “Wie ben ik nou? Voor het project zei ik altijd dat ik een Indo was als mensen vroegen naar mijn afkomst, omdat dat makkelijker was. Iedereen in Nederland kent die term. Nu zeg ik heel specifiek: Chinees-Indonesisch. Dat is een belangrijke verandering die voortkomt uit een gevoel van trots.” Dat de Peranakan-gemeenschap in Nederland nauwelijks zichtbaar is, komt volgens de fotograaf doordat het een groep is die zich weinig uit in media. “We zijn er wel, maar een beetje onzichtbaar. Misschien is dat wel het Chinese deel, dat we liever op de achtergrond blijven. Maar dat we stiller zijn, betekent niet dat onze verhalen onbelangrijk zijn.”
Foto: Kevin Kwee
Inmiddels is het fotoproject geëvolueerd in een verlangen om zijn gemeenschap letterlijk en figuurlijk een gezicht te geven. En met succes: “Sinds de publicatie van mijn werk in De Volkskrant krijg ik berichten van mensen die met tranen in hun ogen mijn werk bekijken en lezen. Zo krijgt de gemeenschap de erkenning die zij nodig heeft: wij bestaan ook.” Ook ontvangt Kwee een e-mail van iemand die er door het artikel achter komt dat hij zelf een Peranakan-Chinees is. Het is de eerste keer dat hij de term voorbij ziet komen.
Tijdens het maken van de fotoserie heerst bij Kwee zelf vooral een gevoel van herkenning. “Ik begrijp nu beter waarom Peranakan-Chinezen zo zijn zoals we zijn. Waarom we bijvoorbeeld liever alles zelf doen, in plaats van om hulp vragen. En waarom we veel stiller zijn dan bijvoorbeeld de Indo-Europese gemeenschap.”
Wat Peranakan zijn voor Kwee persoonlijk betekent, vindt hij lastig onder woorden te brengen. “Het is echt een mix van culturen en vaak ook afhankelijk van de context waarin ik me bevind. Ik ben in Nederland geboren, maar mijn ouders niet. Zij kennen de Indonesische taal, ik niet. In Nederland ben ik introvert, maar in Indonesië ben ik waarschijnlijk juist direct. In China voel ik me niet thuis, omdat het generaties terug is dat mijn voorouders daar woonden, maar ik heb naast Kevin wel ook een Chinese voornaam.” Misschien is het juist het feit dat hij overal of juist nergens tussen past, afhankelijk van hoe positief je ernaar kijkt, wat hem Peranakan maakt, concluderen we samen.
Foto: Kevin Kwee
Naast portretten zie je in de fotoserie ook stillevens van het interieur van de geportretteerden. “De afwisseling is visueel fijn, maar iemands interieur of wat iemand aan de muur hangt zegt ook veel over iemands karakter. Die beelden bieden context en vertellen een verhaal.” En dat verhaal is bijzonder. “We zijn niet alleen Nederlands, Chinees of Indonesisch. We zijn Peranakan-Chinezen: een stille, maar belangrijke groep mensen. Indonesië heeft zo’n grote rol gespeeld in de Nederlandse geschiedenis. Juist daarom is het belangrijk om ook ons verhaal hier te vertellen.”
Tot slot vraag ik Kwee wat hij hoopt dat mensen die zijn werk bekijken met zich meenemen. “Voor mensen die ons nog niet kennen, is het een mooie kennismaking. Maar het belangrijkste is denk ik dat wij ons als groep erkend en gezien voelen. Ik ben me vroeger nooit bewust geweest van het feit dat er geen Chinees-Indonesisch iemand een hoofdrol had in een serie of film. Maar nu ik volwassen ben, vraag ik me toch af wat er gebeurd zou zijn met mijn zelfbeeld als die persoon er wél was geweest. Misschien was ik dan zelfverzekerder.” De representatie waarvan je dus misschien niet eens wist dat je hem nodig had, dat is Kevin Kwee’s fotoserie Peranakan.
Zondagmiddag 22 september is Kevin Kwee te gast over zijn fotoserie Peranakan bij het Rasa Festival in Museum Sophiahof.
Foto: Kevin Kwee
Seshiekela Moerlie
Gaat het liefst iedere ochtend naar de film. En luistert met plezier elke dag naar dezelfde playlist: een mix van queer pop en Indonesische liedjes.
Vond je dit leuk?
Op de hoogte blijven?
Schrijf je in voor de NPO Cultuur nieuwsbrief en ontvang iedere vrijdag mooie, inspirerende en interessante tips. Van kunst tot film en van muziek tot theater, zo hoef je niets meer te missen!