Dat er microplastics zitten in het Nederlandse drinkwater weten we. Gemiddeld een per liter volgens onderzoekers van drie Nederlandse universiteiten. Is dat een gevaar voor de volksgezondheid? De gevolgen zijn nog onduidelijk, maar dit is wat experts tot nu toe weten.
Wat zijn microplastics?
Microplastics zijn kleine deeltjes met een maximale omvang van 5 millimeter. Deeltjes die kleiner zijn dan 100 nanometer worden nanoplastics genoemd. Naast cosmetische producten zijn onder andere ook autobanden, verf en plastic flessen en zakken veelvoorkomende bronnen van microplastics. Door bijvoorbeeld slijtage, het schoonspoelen van kwasten en het fragmenteren van plastic zwerfvuil kunnen deze deeltjes via de lucht, de bodem, het oppervlaktewater of via het riool in ons drinkwater terechtkomen. Rioolwaterzuiveringsinstallaties kunnen 90% van de deeltjes uit het water filteren, maar een deel blijft dus toch achter.
Recent onderzoek Nederlandse universiteiten
Onderzoekers van de Universiteit Utrecht, Wageningen University & Research en de Universiteit van Amsterdam kwamen eerder dit jaar met hun bevindingen van een nieuw onderzoek naar buiten. Met behulp van een speciale microscoop en nieuwe software konden zij deeltjes tot 20 micrometer, zo klein als een menselijke huidcel, waarnemen. Zij troffen 26 verschillende microplastics en -rubbers aan in water uit de Dommel, de Maas en Nederlandse rioolwaterzuiveringsinstallaties. De gevonden concentraties microplastics varieerden sterk, maar gemiddeld vonden de onderzoekers ongeveer 1 deeltje per liter. Dichtbij steden zaten er meestal meer deeltjes in het water dan in minder dichtbevolkte gebieden.
Gevaren
Volgens de Wageningen Universiteit zorgen deze concentraties nog niet voor ‘ongewenste ecologische effecten’. Maar het is wel belangrijk om het in de gaten te houden, omdat deze deeltjes niet zomaar verdwijnen en door blijvend gebruik van plastic de concentraties waarschijnlijk zullen stijgen. Wat de gevolgen van inname van microplastics voor mensen zijn, dat wordt onderzocht. Er kan dus nog niet worden vastgesteld dat het schadelijk is voor het menselijk lichaam, maar er zijn genoeg indicaties. Uit onderzoek bij medewerkers in de textielindustrie is gebleken dat er een relatie is tussen het inhaleren van microplasticsvezels en een verhoogde irritatie van het ademhalingssysteem en allergische reacties. Ook is bekend dat het inademen van fijnstof (onder andere door slijtsel van banden) nadelige effecten op de volksgezondheid heeft. Onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen laat zien dat bij de aanwezigheid van nylon microvezels de ‘mini-longetjes’ niet meer kunnen groeien i.v.t. een situatie zónder nylon microvezels. En onderzoek van UMC Utrecht wijst uit dat immuuncellen niet opgewassen blijken voor verschillende microplastics. Cellen eten de microplastics op en gaan dan dood.
Ophopingen in het lichaam
Uit onderzoek naar vissen gebleken dat vissen deze microplastics niet per se uitscheiden, maar ook opnemen in de bloedbaan. Mogelijk scheiden mensen deze microplastics dus ook niet uit. Een studie bij zebravisjes laat zien dat als de deeltjes niet uitgescheiden worden het spijsverteringsstelsel kan worden geblokkeerd.Daarnaast kunnen microplastics zich ook ophopen in kieuwen, lever en maag van zebravisjes, wat uiteindelijk vetophoping en ontsteking van de lever kan veroorzaken. Ook is aangetoond dat binding van microplastics aan algen een negatief effect heeft op algengroei. Belangrijk is dus om de gevolgen van microplastics in de gaten te houden.
Geschreven door: Maic Oudejans
Bronnen: WUR, RIVM, NRC, NOS
