De beste kermiskunst van Nederland wordt al veertig jaar door één airbrush-artiest gemaakt

“Ik heb maar twee vingers aan de hand waarmee ik werk, maar talent is belangrijker dan vingers.”

De coronacrisis legde het kermisleven lange tijd stil, maar nu de maatregelen steeds soepeler worden, kun je op steeds meer plekken in het land weer een ritje in de botsauto’s maken, een plakkerige zuurstok eten en kermis-kunst bekijken. En wie wil dat nou niet? Will van der Ouderaa (66) uit Middelburg in elk geval niet. Al veertig jaar lang wordt hij door kermisexploitanten ingehuurd om met zijn spuitbus kermisattracties te decoreren. Hierdoor is hij inmiddels zo bekend in de kermiswereld dat hij geen kermis meer kan bezoeken zonder achtervolgd te worden door fans. 

We vroegen Will in het kader van de nieuwe Brandpunt+-documentaireserie Kermisbloed, over vier jonge kermisexploitanten en hun toekomst, op welke werken hij het meest trots is, wat hij ervan vindt dat er steeds minder topless vrouwen op attracties geairbrusht worden en of hij wel eens een opdracht heeft geweigerd vanwege het thema. 

Ha Will! Je maakt al veertig jaar airbrush-kunst, hoe rolde je het vak in?

“Ik wilde mijn motorfiets laten airbrushen toen ik begin twintig was. Omdat dat erg duur bleek te zijn, besloot ik het zelf te doen. Ik heb toen aan de hand van een summier Amerikaans boekje uitgezocht hoe dat moest. Mijn motorfiets was vervolgens zo goed gelukt, dat er meteen andere mensen waren die vroegen of ik ook iets voor hen kon airbrushen. Al snel had ik zoveel opdrachten dat ik naar de KvK ben gestapt en mijn baan als vulploegleider heb opgezegd. Dit bleek een goede keuze. Het is vaak voorgekomen dat ik nachten oversloeg om kermis-klussen af te krijgen, zo druk had ik het. Ik heb periodes mensen in dienst moeten nemen om me te helpen en had gedurende mijn hele carrière een wachttijd van vier maanden.”

Jeetje, je was dus populair bij de kermisexploitanten. Heb je ook wel eens opdrachten uitgevoerd voor andere ondernemers? 

“In de eerste helft van mijn carrière airbrushte ik ook veel vrachtwagens. Dat was leuk omdat mensen daarmee dan vervolgens allerlei prijzen wonnen, zoals de Mooiste Truck van Nederland-verkiezing van Truckstar Festival. Ook stonden door mij geairbrushte vrachtwagens vaak in vrachtwagenmagazines vanwege hun bijzondere uiterlijk. Tegenwoordig worden alle vrachtwagens geleased en mogen ze dus niet meer zomaar versierd worden. Hierdoor spuit ik eigenlijk alleen nog maar kermisattracties.”

Wat voor thema’s airbrush je zoal?

“Alles wat de klant maar wil. Voor kermisattracties spoot ik vroeger veel mooie en blote vrouwen, maar tegenwoordig mag dat niet meer. De mensheid is preuts geworden. Ik denk door de #metoo-beweging. In de zeventiger jaren lag iedereen gewoon topless te zonnen op het strand en dat boeide niemand iets. Nu doet niemand dat nog. Ik vind dat jammer. Ik zit er persoonlijk ook niet op te wachten als mensen naakt gaan volleyballen op het strand, maar als vrouwen topless zonnen, is dat toch alleen maar mooi? Ik had trouwens ook een keer iemand die het hoofd van zijn vrouw op een ander sexy lichaam geairbrusht wilde hebben. Hij vond het prachtig, maar zijn vrouw was er minder blij mee.” 

Heb je favoriete attracties op de kermis?

“Nee. Alhoewel ik wel lange tijd de droom heb gehad om een spookhuis te decoreren. Dat had ik nog nooit gedaan. Ik deed in die tijd veel schiettenten en begon te verlangen naar iets dat lekker griezelig was. Maar ja, toen ik eenmaal een paar spookhuizen had gedaan, had ik het wel weer gezien.” 

Heb je wel eens een opdracht geweigerd vanwege het thema?

“Ja. Ik heb wel eens het verzoek gehad om nazi’s en hakenkruizen op een attractie te airbrushen. Ik heb toen tegen de man in kwestie gezegd dat hij beter naar een ander kon gaan als hij dat echt wilde. Met dat soort dingen kun je een hoop last krijgen en bovendien kun je er mensen mee kwetsen.”

Welk werk ben je nou echt trots op?

“Ik ben trots als ik in mijn auto zit en er opeens een attractie voorbij rijdt die ik heb geairbrusht. Of als ik ergens loop en denk, hé, dat is leuk gespoten, en dat ik er dan achter kom dat ik dat zelf heb gedaan omdat mijn handtekening erbij staat. Als je zoveel werk maakt, kun je onmogelijk alles onthouden.”

Hoeveel werken heb je gemaakt dan?

“Ik zit nu rond de 2700 facturen en ik ben begonnen bij 0. Maar voordat ik een KvK-inschrijving had, werkte ik natuurlijk ook al als airbrusher. Het is mooi hoor, zoveel produceren. Maar het heeft ook een keerzijde. Ik kan niet meer naar de kermis zonder achtervolgd te worden door kermis-exploitanten die ook een werk van me willen, bijvoorbeeld. Ik vind het niet fijn om herkend en achtervolgd te worden. Daarom blijf ik tegenwoordig maar thuis.”

Ga je wel eens naar musea om inspiratie op te doen?

“Nee. Ik haal inspiratie uit mezelf. Als ik in de auto zit, parkeer ik die wel eens als ik bijvoorbeeld een mooie wolkenlucht zie. Dan kijk ik goed hoe dat eruitziet, zodat ik het na kan maken. Ik heb geen schetsboekje, ik stop dingen gewoon in mijn geheugen.” 

Hang je zelf al in een museum?

“Nee. Airbrush-art wordt door de kunstwereld lang niet altijd gewaardeerd. Men zegt dan dat het geen kunst is omdat je niet met een kwast werkt. Daar ben ik het niet mee eens. Of je nou schilderijen maakt of kermisattracties airbrusht, dat is evenveel waard in mijn optiek. Uiteindelijk gaat het om talent, en dat niet iedereen dat heeft, dat bleek mij wel toen ik cursussen gaf.”

Je gaf cursussen in airbrushen?

“Ja. Dat heb ik een aantal jaren gedaan. Sommige leerlingen pikten het snel op, anderen konden het gewoon niet. Ik ben weer gestopt met die cursussen omdat ik het te veel gedoe vond.”

Ik zie dat je nogal wat vingers mist, vormt dat geen probleem? 

“Ik ben die vingers verloren toen ik als tiener in een suikerfabriek werkte. Mijn hand kwam in de machine die suikerbieten in plakjes sneed, terecht. Daarom heb ik alleen een duim- en wijsvinger aan de hand waarmee ik mijn verfspuitje vasthoud. Maar dat is voldoende. Bovendien, talent is belangrijker dan vingers.” 

Bedankt, Will! 

Foto's: Maarten Delobel

Kom meer te weten over het leven op de kermis en kijk naar Kermisbloed, een documentaireserie van Brandpunt+ over vier jonge kermisexploitanten en hun toekomst. Achter de opwindende attracties, felle feestverlichting en luide muziek gaat een keiharde strijd schuil. Wie wil overleven op de kermis moet hard werken en slim ondernemen. Wie kiest nog voor het voortzetten van de familietraditie? En wie gaat voor meer zekerheid en dus voor het ‘burgerbestaan’? 

• Deel