Deze jonge Nederlandse artiesten vertellen over hoe hun muziek de wereld gaat veranderen

Van Janelle Monáe en M.I.A. tot Beyoncé en Childish Gambino: internationaal zijn popmuzikanten en activisme soms twee handen op een buik. Maar hoe zit dat in Nederland?

We vroegen twee jonge Nederlandse acts die we leuk vinden hoe zij denken dat hun muziek bijdraagt aan een betere wereld en hoe zij zich verhouden tot activisme binnen hun kunst.

Willie Darktrousers (echte naam: Emiel Joormann) is een Friese electro-troubadour, die poëtische teksten combineert met rap, auto-tune, levenswijsheid, humor en folk. Op zijn nieuwe single Eenzame Hoogte (vanaf eind februari 2020 op Spotify te horen) slaat hij een iets donkerdere weg in: het nummer gaat over profeten, klimaatverandering en omwentelingen. Wat betekent activisme voor Willie? In zijn denken daarover heeft hij onlangs een omslag gehad, vertelt hij. 

“Ik dacht eerst dat binnen kunst het uitpluizen van je eigen artisticiteit voorop stond. Maar laatst zag ik films van de Russische regisseur Tarkovski en las daarna over collectivistische kunst. Het idee daarvan was dat de kunstenaar zijn volk moet dienen en helpen zich spiritueel en moreel te ontwikkelen. Daar kan ik me goed in vinden. Het sluit aan bij mijn interesse in sjamanen, en de overeenkomst tussen sjamanen en artiesten. Misschien kunnen kunstenaars de rol van geestelijken prima op zich nemen.”

Groei ten einde?

Voor Willie is zijn muziek vrij uitgesproken verbonden met ecologie en spiritualiteit. Eenzame Hoogten gaat voor een deel over spiritualiteit en de rol van de mens in het bestaan. “Het lied gaat hoe het individu zich boven alles verheven heeft. In de Bijbel staat dat God de mens naar zijn evenbeeld heeft geschapen. In Genesis zegt God tegen Adam: ‘Hier is de wereld met de dieren en planten, heers erover en word talrijk’. Dat we nu met overpopulatie kampen is dan wel weer komisch. In de Verlichting kwamen de ideeën dat de mens de wereld om zich heen naar zijn hand kan zetten, en door middel van wetenschap lukte dat nog ook. En ja, het is fijn dat we mensen kunnen genezen van ziektes, maar het blijkt ook dat we de wereld verder niet vrijblijvend naar onze hand hebben kunnen zetten. Anders zou die niet in brand staan.”

Voor Willie is dat een van de belangrijkste dingen waar kunst iets over zegt: het einde van onze vrijheid als goed verhaal vertellen. “Als artiest kan je doen alsof je niet doorhebt wat er gebeurt, maar het is de schone taak om er wel iets mee te doen. Aan het opwarmen van de aarde, en het idee dat mensen niet meer zoveel kunnen consumeren of vliegen zie je volgens mij dat het steeds duidelijker is dat er een einde is aan wat de mens kan doen op de planeet. Voor mij staat mijn muziek op een bepaalde manier voor het einde van die vrijheid om alles maar te kunnen doen en laten.”

“Uiteindelijk ben ik ook realistisch en denk ik niet dat mijn muziek dat in zijn eentje gaat doen. Maar ik hoop dat ik dingen kan maken waarin ik die ideeën kan uiten en waardoor die zich een beetje verspreiden. Je kan in ieder geval niet doen of er niks aan de hand is.”

‘We misten expliciet gaye uitingen binnen pop’

LIONSTORM zit in een net weer ander discours dan Willie Darktrousers. De groep is opgericht door de geliefden Skerrie Sterrie (Sterresoet) en Vuige Muis (Gale) en is naar eigen zeggen de enige queer rapgroep van Nederland.

Een van hun meest beluisterde nummers op YouTube is het fantastische No H8ro, waarin het duo op vrij expliciete wijze over onder andere vrouwenliefde zingen. Tussen nu en twee maanden volgt nieuwe muziek van het duo en in de komende zomer van 2020 spelen ze op festivals in heel het land.

Over activisme zeggen ze: “Na ons afstuderen stonden we te trappelen om onze eigen verhalen te vertellen, en toen hebben wij elkaar ook leren kennen, en kregen we verkering. Wat we heel erg deelden was het gemeenschappelijke gemis van een uiting binnen de Nederlandse popcultuur die ons soort verhaal vertelde. Geen van onze rolmodellen deed dat ooit echt, waardoor we ons anders voelden, ons niet in de omgeving herkenden. Dat was moeilijk – we voelden ons raar of vies, we waren nooit helemaal hetzelfde als onze rolmodellen.”

Hand in hand

Anderen inspireren is voor LIONSTORM heel belangrijk. “We willen muziek maken op een manier die wijzelf vet vinden en die wij als jongeren ook vet hadden gevonden. We krijgen vaak dm’s van jonge meiden die vertellen dat ze door onze muziek een soort troost vinden in zichzelf. Sommige meiden zijn nog niet uit de kast en hopen dan dat ze over een paar jaar net zo outspoken kunnen zijn als wij kunnen zijn.”

Maar de groep krijgt niet alleen reacties uit de queer-hoek. “We krijgen ook interessante reacties van onze hetero-aanhang. Die vinden dat we vaak dingen zeggen waar ze nog niet over hadden nagedacht. Dat je als queer persoon bijvoorbeeld altijd moet opzoeken wat je rechten zijn wanneer je naar een ander land reist, en of je daar als meisjes bijvoorbeeld wel hand in hand mag lopen. Dat verbaast veel mensen die dit niet zelf meemaken.”

Gevraagd naar hoe de wereld er volgens LIONSTORM uit moet zien zeggen ze: "Toen wij jong waren werden we geïnspireerd door artiesten die de regels braken. De rebellen van hun tijd. Jij vraagt ons hoe we ons activisme zien, wat onze muziek praktisch moet bereiken. We vinden het belangrijk om verhalen zichtbaar te maken die nog niet veel gehoord of gerepresenteerd worden en onwetendheid te bestrijden. Wat belangrijk blijft is dat de norm altijd bevraagd wordt met een tegengeluid, die mensen opschudt en mensen laat nadenken.”

• Deel