Terug naar Brandpunt+
Get ready: dit is hoe Black Lives Matter in Nederland de volgende fase ingaat
- Artikel
- 23 nov 2020
- 9 minuten leestijd
We spraken drie activisten over de volgende stappen in de antiracisme-beweging in Nederland en hoe jij mee kan bijdragen. Aan het woord: Mitchell Esajas, Naomie Pieter en Tieneke Sumter.
De moord op George Floyd en andere zwarte Amerikanen die door politiegeweld om het leven kwamen, creëerden afgelopen zomer een keten aan protesten. Demonstranten strijden al sinds de jaren zestig tegen institutioneel racisme (ook in Nederland!), maar 2020 werd het jaar waarin heel de wereld eindelijk wakker werd.
Op de Dam in Amsterdam in juni 2020 protesteerden zo'n vijfduizend mensen uit solidariteit met de Black Lives Matter-beweging in Amerika én om anti-zwart racisme in ons eigen land aan de kaak te blijven stellen. Opeens stroomde Instagram vol met zwarte vierkantjes van mensen en bedrijven die hun steunbetuiging wilden tonen – een actie die gemengde reacties opriep. Want: wat betekent zo’n vierkantje als er verder geen concrete actie wordt ondernomen?
Inmiddels zijn we een paar maanden verder. Berichten over politiegeweld lijken weggeëbd in de Nederlandse media en door de coronacrisis is het niet meer mogelijk om op de barricades te staan. Maar wat kan er wél gedaan worden? We belden met drie activisten die afgelopen zomer antiracisme-protesten organiseerden en vroegen hen: what’s next?
Mitchell Esajas. Voorman Kick Out Zwarte Piet, en medeoprichter The Black Archives en New Urban Collective.
“Zoals we tijdens het protesten al zeiden: institutioneel racisme is ook een pandemie die al 400 jaar bestaat. Het is een langzame killer: het lijkt nu minder urgent omdat de focus in de media vooral op het coronavirus ligt, wat heel begrijpelijk is.”
Of er deze december alsnog geprotesteerd wordt tegen Zwarte Piet, weet Mitchell nog niet, vanwege de coronamaatregelen. “We zijn nog in beraad. Er waren wel een aardig aantal steden geweest die zeiden, ‘Naar aanleiding van jullie protesten, hebben we besloten om Zwarte Piet in de ban te doen’.”
Ondertussen wordt er achter de schermen hard gewerkt. “Wij zijn bezig geweest met een manifest waarin we onze visie willen samenstellen als leidraad voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2021. Die hopen we in november of december bekend te maken.” Het manifest wordt samengesteld door New Urban Collective, Stichting Nederland Wordt Beter, en Black Queer & Trans Resistance NL.
Er zijn nu een paar evenementen die je – onder de huidige veiligheidsmaatregelen – kan bezoeken. Zo is er de gratis expositie Zwarte Beweging: een samenwerking tussen The Black Archives, Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) en Black Pride. Dit jaar is het 147 jaar geleden dat slavernij in de Nederlandse koloniën werd afgeschaft. Fotograaf Mona van den Berg maakte daarom 147 portretten van mensen die op hun manier bijdragen aan zwarte emancipatie. De expositie is tot en met 14 december te zien in OBA Oostdok in Amsterdam.
Ook is The Black Archives in Amsterdam open op afspraak. Mitchell: “Er waren een aantal bedrijven die op Instagram een zwart vierkantje hadden gepost en ons daarna benaderden. We gaven hun personeel rondleidingen in The Black Archives.” Hun expositie Surinamers in Nederland: 100 jaar emancipatie en strijd! is nog tot en met 5 december te zien.
Onlangs vroeg de gemeente Amsterdam hen om onderzoek te doen naar het bestrijden van anti-zwart racisme in de stad. Tijdens een serie rondetafelgesprekken over anti-zwart racisme worden mensen uit verschillende sectoren uitgenodigd om hun ervaring met anti-zwart racisme te delen, en hoe bereid ze zijn om discriminatie te melden. “Er is geen quick fix voor alledaagse racisme. Maar emancipatie kan op persoonlijk en beleidsniveau.” Door middel van deze gesprekken wil de gemeente concrete oplossingen en beleidsmaatregelen bedenken, die daarna worden voorgelegd aan de burgemeester en wethouder van Amsterdam.
Andere evenementen gaan hoogstwaarschijnlijk online gebeuren. “We kunnen door corona niet constant op de barricades staan. Maar mensen kunnen ook op kleiner niveau het gesprek aangaan met familie, op werk en school.”
Naomie Pieter. Initiatiefnemer Black Pride en Pon De Pride, medeoprichter Black Queer & Trans Resistance en woordvoerder Kick Out Zwarte Piet.
“Het heeft geen zin om te wachten op anderen: ik ben vastberaden om mijn emancipatie in eigen handen te nemen.” Als activist zit Naomie dan ook nauwelijks stil. Ook voor de komende tijd heeft ze grootse plannen om witte lhbt’’ers en de zwarte gemeenschap wakker te schudden.
Zolang het nodig is, blijft ze zich inzetten voor de Black Queer-community. Black Pride en de Black Queer & Trans Resistance-organisatie zijn allebei redelijk nieuwe initiatieven. De komende tijd zal de focus dan ook liggen op het opbouwen van een sterke organisatie.
Zo zijn ze momenteel druk bezig met de voorbereidingen van verschillende demonstraties. Ook wordt er gebouwd aan een nieuwe website die binnenkort gelanceerd wordt en zijn ze bezig met het regelen van een fysiek kantoor in Amsterdam: een eigen plekje waar mensen hen straks fysiek kunnen opzoeken.
“Als organisatie willen wij straks community care bieden aan de mensen uit de Black Queer-community die het nodig hebben.” Ze willen deze mensen het gevoel geven dat er een veilige plek is waar zij om hulp kunnen vragen. “Als er iemand uit de Black Queer-community problemen heeft, op straat wordt gezet of bijvoorbeeld behoefte heeft aan een zwarte psycholoog, dan kunnen wij hen daarmee helpen.” Ook creëren zij een groepje van betrokken politieagenten waarbij mensen zich veilig voelen en het gevoel hebben dat ze daar aangifte kunnen doen.
Het afgelopen jaar organiseerde Naomie als initiatiefnemer een serie events met Black Pride. “Ook volgend jaar gaat de Black Pride week weer plaatsvinden. Het zal vergelijkbaar zijn met die van dit jaar maar dan nóg groter.” Een specifieke datum is nog niet bekend, maar het zal sowieso plaatsvinden in de zomer, waarschijnlijk weer in de maand juli.
Ook is Naomie betrokken bij Kick Out Zwarte Piet. Momenteel zijn zij bezig met het voorbereiden van verschillende protestacties die binnenkort gaan plaatsvinden. Wat dit precies inhoudt, blijft helaas nog even geheim. “Op bepaalde plekken in het land heerst er nog steeds veel beladenheid over het sinterklaasfeest”. Deze beladenheid uit zich volgens Naomie in veel rechtspolitieke dreigingen. “Maar wij blijven ons hiertegen verzetten.” Ze zullen actief actie voeren en ook zal er zeker weer een demonstratie plaatsvinden. “Om me heen merk ik dat steeds minder mensen achter het sinterklaasfeest staan. Geef het nog vijf jaar, misschien wel drie, en het wordt helemaal niet meer gevierd.”
Ondanks de coronacrisis denkt Naomie dat protesteren zeker nog mogelijk is. “Van de wet mag je in principe gewoon demonstreren: het is een grondrecht.” Wel is het volgens haar belangrijk dat je de regels kent en slim handelt. Door covid zijn er namelijk wel extra risico's aan verbonden. “Of ik bereid ben om extra risico te nemen? Daar is geen twijfel aan mogelijk. De pandemie die racisme heet achtervolgt ons namelijk al veel langer.”
Fotocredits: Chris & Marian
Tieneke Sumter. Voorzitter van de Surinaams-Nederlandse lhbt+-groep Survibes, Pride-ambassadeur.
Het is de komende tijd door corona onzeker of er wel geprotesteerd kan worden. Een oplossing hiervoor is volgens Tieneke het inzetten van de online marketingcampagne van de organisaties, en daar zijn ze al aardig mee bezig momenteel. Zo zijn er straks hopelijk twee nieuwe omroepen: Omroep X en Omroep Zwart. “Op deze manier kunnen we de discussie over racisme toch nog blijven voeren.”
Tieneke merkt dat er een verschuiving begint plaats te vinden op tv en in reclames. Dit is iets wat volgens haar de komende tijd voortgezet moet worden en waar ze zich zeker voor gaat inzetten. “De discussie binnen het bedrijfsleven en verschillende organisaties over het ontmantelen van racisme moet gevoerd blijven worden. De Black Lives Matter- en de Black Pride-beweging zullen er absoluut voor blijven zorgen dat de discussie niet onder stof zal waaien.”
Als voorzitter van de lhbt+-organisatie Survibes houdt Tienke zich de komende tijd bezig met het samenwerken en ondersteunen van andere Black Lives Matter- en Black Pride-bewegingen. “We hebben elkaar nodig om te zorgen voor een transformatie in de Nederlandse maatschappij. We moeten elkaar nu en in de nabije toekomst blijven ondersteunen.” Ze wil samen het gesprek aangaan en een lange termijn plan maken.
“Survibes is volop in ontwikkeling momenteel. We gaan de naam veranderen. Ook zijn we druk bezig met het zichtbaarder maken van de 50+ lhbt’ers binnen de organisatie.” Ze zag dat deze bruisende groep meer behoefte heeft aan het houden van bijeenkomsten en activiteiten. Ze is niet alleen bezig binnen de stichting, maar zet zich ook in om genoeg naar buiten te treden. Zo staat er voor volgend jaar een lezing over zwarte lhbt’ers georganiseerd om te zorgen voor meer publiek bewustzijn.
Volgens Tieneke zijn er ook thuis genoeg dingen die je momenteel zelf kan doen om je in te zetten voor Black Lives Matter en Black Pride. “Het internet staat zo vol met belangrijke informatie en materiaal. Maak hier alsjeblieft gebruik van. Daarnaast is het super belangrijk om in gesprek te blijven gaan met je medemens. Dit is de eerste stap om iets te kunnen bijdragen.”
Mochten er onder betere omstandigheden in de komende tijd toch protesten plaatsvinden, dan is Tieneke van plan om geen enkele demonstratie te missen. “Als activist moet ik er natuurlijk bij zijn. Maar het is eigenlijk treurig dat ik me na 40 jaar activist zijn nog steeds moet inzetten voor hetzelfde probleem. Je moet nu bijna schreeuwen om gehoord te worden. Maar wij zijn hier en gaan nergens heen, so deal with us.”
Wel heeft ze als zestiger steeds minder behoefte aan het nemen van het voortouw tijdens protesten, dat laat ze liever over aan haar jonge collega-activisten. “Maar ik zal altijd aan de zijlijn staan als cheerleader natuurlijk.”
