Terug naar Brandpunt+
Goed nieuws: bossen groeien sneller terug dan we dachten
- Artikel
- 10 nov 2021
- 4 minuten leestijd
Dat liefst 105 landen binnen tien jaar willen afrekenen met ontbossing wordt extra fantastisch als je je bedenkt dat de natuurlijke hergroei van bossen sneller gaat dan we altijd al dachten.
Wie kent die hartbrekende reclamespotjes nog over hoe een boom wordt gekapt met daarin een paniekerig aapje dat van zijn familie wordt gescheiden? Grote kans dat die filmpjes nog op je netvlies staan gebrand.
Ontbossing is al een lange tijd een groot probleem. Niet alleen voor de zielige aapjes, maar ook voor de aarde. Om de temperatuurstijging te onderdrukken, zijn bossen ontzettend belangrijk. Alleen al vorig jaar verdween wereldwijd een bosgebied ter grootte van het Verenigd Koninkrijk. Voor wie het nog duidelijker wil: iedere seconde wordt ongeveer een voetbalveld aan bos gekapt. Dit gebeurt voornamelijk om plaats te maken voor landbouw.
Het is duidelijk dat er te weinig gebeurt tegen het verlies van bossen, maar de wereld sluit niet compleet haar ogen. Onlangs werd bekend dat 105 landen, waaronder Nederland, op de klimaattop in Glasgow een akkoord hebben bereikt om in 2030 af te rekenen met ontbossing. Met miljardeninvesteringen en zes doelen voor de komende jaren willen regeringen hier een eind aan maken.
Natuurlijke hergroei wordt onderschat
Vóór het akkoord in Glasgow was er al een langere tijd een andere rage gaande: het planten van bomen. Zo beloofde de Europese Unie vorig jaar 3 miljard bomen te planten als onderdeel van een Green Deal. Het World Economic Forum riep de wereld zelfs op om een biljoen bomen te planten.
Nu is de vraag: is het nodig om al die miljarden bomen te planten of is natuurlijke hergroei een betere optie? Dit is waar een onderzoek uit 2020 dat werd gepubliceerd in het Britse wetenschappelijk tijdschrift Nature om de hoek komt kijken. Verschillende wetenschappers deden onderzoek naar bosherstel en daaruit blijkt dat we de hergroei van bomen ongelofelijk onderschatten. “De bomen die het beste groeiden, waren meestal niet degene die we zelf hadden geplant”, vertelt Susan Cook-Patton, een van de onderzoekers, aan Yale Environment 360.
Deze studie is de meest gedetailleerde poging om in kaart te brengen waar bossen op natuurlijke wijzen teruggroeien. Ook is er gekeken hoeveel CO2 de bomen uit de lucht halen. Wat bleek? Bomen die op een natuurlijke manier groeien, slaan meer CO2 op. “We hebben gekeken naar bijna 11.000 metingen van koolstofopname uit bossen die terug zijn gegroeid. Dit hebben we gemeten in ongeveer 250 onderzoeken over de hele wereld”, legt Cook-Patton uit.
Kritiek herbebossing
Bossen op een natuurlijke manier laten teruggroeien, is goed voor het klimaat. Volgens Cook-Patton is het echter wel belangrijk dat we de natuur de ruimte geven om haar werk te doen. Uit ander onderzoek blijkt dat tropische bossen voor 80 procent kunnen herstellen binnen twintig jaar en vaak voor 100 procent binnen 50 jaar.
Hoewel Cook-Patton niet direct kritiek heeft op het planten van bomen, vindt ze wel dat natuurlijke hergroei enorm ondergewaardeerd wordt. “Bomen planten zou de laatste optie moeten zijn, omdat het de duurste en vaak niet de meest succesvolle techniek is.”
Uit nieuw onderzoek van de ETH Zürich blijkt zelfs dat bijplanten niet overal een goed idee is. Bomen rond de evenaar hebben bijvoorbeeld een groter verkoelend effect dan bomen elders. Zo hebben bossen in de tropen bijna een vier keer zo groot verkoelend effect op het klimaat als bossen in een subarctisch klimaat. Het is zelfs zo dat in de winter bossen in noordelijke regio’s een verwarmend effect kunnen hebben op het plaatselijke klimaat. Wouter Peters, hoogleraar koolstofkringloop aan de Wageningen Universiteit, zegt hierover tegen NRC dat het nog maar de vraag is of bijplanten in noordelijke gebieden een positief klimaateffect heeft.
Dit is overigens niet de enige kritiek op herbebossing: critici spreken ook van milieukolonisatie. Honderden miljoenen hectares worden namelijk bedekt met snelgroeiende en vaak niet-inheemse planten. Dit gebeurt onder andere in Zuid-Amerika en op verschillende plekken in Afrika en Azië. De lokale bevolking heeft vaak geen inspraak over welke bomen er worden geplant.
Massaal bomen planten is dus niet altijd de beste oplossing tegen ontbossing. Dat bossen sneller teruggroeien dan verwacht, meer CO2 opslaan en daarmee een positief effect hebben op klimaatverandering is daarentegen wél goed nieuws - naast het akkoord over het tegengaan van ontbossing natuurlijk. Het is daarbij wel belangrijk dat we de natuur de ruimte geven. Zo redden we de aarde én de zielige aapjes.
