Waarom we een minister van Jongerenzaken nodig hebben

De naderende verkiezingen zouden goeddeels over jongeren moeten gaan, legt UvA-student en voorzitter van de Nationale Jeugdraad Caesar Bast uit aan de hand van vijf onderwerpen.

Op 23 juni stemde Groot-Brittannië massaal voor een Brexit. Dat wil zeggen, stemden de oudere Britten massaal voor een Brexit. De jonkies gaven aan het liefst in Europa te blijven. De ouderen, die over hun hele leven gezien gemiddeld 200 duizend pond meer van de staat kregen dan ze inlegden, hadden lak aan de economische gevolgen. Jongeren, die naar schatting een ton meer aan de overheid zullen moeten betalen dan ze terugkrijgen, zullen met de consequenties moeten leven.

Ridicuul, vindt ook de 22-jarige Caesar Bast, die ik tref in het horecagedeelte van De Balie, het kennis- en debatcentrum in de hoofdstad. Als voorzitter van de Nationale Jeugdraad, een koepelorganisatie die 38 jongerenorganisaties vertegenwoordigt, ziet hij dat ook de Nederlandse politiek onvoldoende op jongeren is geënt. “Wij moeten het langst door met deze wereld,” zegt hij halverwege ons gesprek. “Dus moet er ook rekening met ons worden gehouden.” Als het aan hem ligt gaan de komende verkiezingen dan ook goeddeels over de toekomstige generaties. Na jaren van crisis mogen we nu weer eens écht vooruitkijken.

Bast, die eerder dit jaar zijn bachelor Politicologie aan de Universiteit van Amsterdam afrondde en aan datzelfde onderwijsinstituut nog een bachelor Rechten volgt, wil ook weer niet te pessimistisch overkomen. “Ik ben een Syrisch-Marokkaanse Amsterdammer. Mijn ouders woonden in West, waar ze elkaars buren waren. Ze ontmoetten elkaar per ongeluk, want die gemeenschappen komen niet zo veel bij elkaar over de vloer. Zo zie je maar hoe mooi Nederland kan zijn.” Somberen is nou ook weer niet nodig, lijkt hij te willen zeggen.

Voor een geslaagd voorbeeld van hoe het ook kan, wijst Bast naar Schotland. Al ver voor de Brexit – waar de Schotten tegenstemden – ondernamen zij actie. “Daar hebben ze een minister van Jongerenzaken. Omdat de wereld snel verandert, en daar op verschillende beleidsterreinen op moet worden ingespeeld. En het werkt hartstikke goed voor ze.”

Zo ver zijn we in Nederland voorlopig niet, onderkent Bast, maar het zou prettig zijn als het tijdens de verkiezingscampagnes wat meer over de toekomstige generaties gaat. Vijf onderwerpen die dan ter sprake moeten komen:

1. De arbeidsmarkt

“Twee dingen zijn hier het belangrijkst. Eén, de pensioenen. Aan de mensen die daar nu of binnenkort recht op hebben, zijn beloftes gemaakt toen het ons economisch voor de wind ging. Nu blijkt de praktijk weerbarstiger. De vraag is: hoe zwaar weegt het voor de volgende generatie als we toch vasthouden aan die beloftes? In een extreem scenario krijgen de jongeren van nu slechts zeven procent van hun inleg in het pensioenpotje ook daadwerkelijk uitgekeerd. Ouderen zijn, niet geheel onlogisch, geneigd te zeggen: ‘Ik heb hier mijn hele leven voor gewerkt, altijd een vaste baan gehad.’”

“En gelijk hebben ze hoor, ik snap de frustratie. Het brengt me alleen bij het tweede punt: de flexibilisering van de arbeidsmarkt. Vroeger kreeg iedereen een vast contract als hij 24 was, nu bijna niemand. Ja, de jeugd- en jongerenwerkloosheid daalt, maar daar komen allerlei tijdelijke contracten voor in de plaats. We hebben amper zekerheid meer. Is Nederland de kampioen korte contracten van Europa? Dat verbaast me niets. Flexibiliteit is de norm, we moeten het doen met 'kruimelbanen'. Door die onzekerheid kunnen jongeren veel minder makkelijk stappen zetten. Het is echt niet alsof we allemaal niets liever willen dan zzp’er of flexwerker worden.”

2. Inclusiviteit

“De samenleving polariseert enorm, haat en nijd dreigt het fundament te worden. Racisme, discriminatie en uitsluiting vieren hoogtij. Waarom dat een specifieke jongerenzaak is? Vorige generaties groeiden niet eens op in haat en nijd, en kijk wat er van is gekomen. Kan je nagaan wat ons te wachten staat als we niet oppassen. Het wordt steeds belangrijker dat we ons in de ander gaan inleven. Ik zag een paar jaar geleden ook nog weinig kwaad in Zwarte Piet. Maar ja, als er elk jaar in december kinderen met buikpijn naar school gaan of zich ziek melden, wie ben ik dan om er wat van te vinden? Het zou fijn zijn als de politiek hierbij zou helpen. Niet zoals Halbe Zijlstra eerder deze week, het alleen maar erger maken."

3. Onderwijs

“Onderwijs is zo fundamenteel voor het ontwikkelen van je eigen talenten, wie je bent, wat je kunt, wat je wil zijn in de toekomst. En het mooie is: ons onderwijssysteem wordt van oudsher geroemd. Dat maakte het des te merkwaardiger dat er aan de toegankelijkheid wordt getornd. Met de invoering van het sociaalleenstelsel wordt studeren steeds moeilijker. Ondertussen krijgen mbo’ers nog steeds onvoldoende financiële steun. Dat moet veranderen, want het is al niet zo makkelijk op de arbeidsmarkt, nu.”

4. Zorg

“De kosten lopen de spuigaten uit, daar moet je rekening mee houden in de toekomst. Hoe zorgen we dat het niet té duur wordt? Die nieuwe generatie kan minder studeren en heeft minder zekerheid op de arbeidsmarkt. Zorg moet niet iets voor de rijken worden.”

“Daarnaast: de samenleving vergrijst, dat betekent meer zorg. We leven langer en blijven vitaler. Dat kost wat. Maar we moeten wel oppassen dat er in de toekomst niet te veel van bijvoorbeeld het potje onderwijs naar het potje zorg gaat. Daar zou een Minister van Jongerenzaken bijvoorbeeld op kunnen letten.”

5. Duurzaamheid

“Hier hebben we in Nederland nog veel te weinig aandacht voor. Logisch, want jongeren zitten vaak niet heel hoog in het bedrijfsleven of de politiek. En geloof me, die zijn hier wél mee bezig. Wij stellen wél de vraag: hoe zorg je dat Nederland over veertig jaar nog een bewoonbaar land is?”

“Duurzaamheid is een ongelooflijk belangrijk onderwerp, maar helaas sneeuwt het nog steeds onder. We moeten zorgen dat iedereen in Nederland het goed heeft, maar niet vergeten dat de wereld er nog veel langer is dan wij.”

Hij fronst. “Hopelijk.”

Header: Philippe Leroyer  / CC / Flickr

• Deel

Jeroen Pen