Is de nieuwe trend ‘cottagecore’ de oplossing voor al onze problemen? 

Vooral jonge vrouwen, mensen die zich identificeren als queer en mensen van kleur duiken in het idyllische idee van cottagecore. Maar waar een trend is, is het kapitalisme ook.

Influencer Jennie woont met haar hond in een houten boshuisje. Daar maakt ze content over. Op haar Instagram zien we onder andere posts van haar hond naast bloemen in een rieten mand, Jennie die in een bootje vaart, een ontbijttafel met croissantjes en Jennie in een hottub die wordt verwarmd met een houtkachel. Maar liefst 416.000 mensen volgen haar en genieten mee met haar idyllische zogeheten cottagecore leven. 

Denk aan de kostuumdrama’s Little Women, Pride and Prejudice en Bridgerton en je hebt de esthetiek van cottagecore te pakken. Aesthetics Wiki noemt de rage een interpretatie van het westerse plattelandsleven uit de achttiende en negentiende eeuw (de Romantiek en het Victoriaanse tijdperk). Cottagecore romantiseert de huiselijke levensstijl van toen door ongecompliceerde beeldenvan simpele activiteiten uit die tijd te laten zien: breien, bloemen plukken, tuinieren, borduren, een brief met de hand schrijven, picknicken, broodbakken, schilderen, lezen, knuffelen met dieren en wandelen in bossen, over weilanden of door graanvelden.  

"Het zijn voornamelijk jonge vrouwen, mensen die zich identificeren als queer en mensen van kleur die in cottagecore duiken"

Social media barst van de influencers die deze activiteiten uitvoeren. Op Instagram telt cottagecoredream 385.000 volgers, cottagecorewear 897.000 en de hashtag #cottagecore is maar liefst 2,7 miljoen keer gebruikt. 2,2 miljoen mensen keken het YouTube-filmpje van The Cottage Fairy. Waar komt deze populariteit vandaan? En wat vertelt dit over onze behoeften?

Digitaal ontsnappen

“Mensen verlangden tijdens de coronacrisis naar dat gevoel van veiligheid wat cottagecore laat zien,” vertelt kunsthistoricus Agnieszka Wodzinska. Zij deed onderzoek naar de esthetiek van cottagecore. In 2017 kwamen de eerste cottagecore-beelden op sociale media, maar aan het begin van de coronacrisis piekte het aantal cottagecore-influencers en -volgers op Instagram en TikTok. Tijdens de coronacrisis werd buiten-zijn geassocieerd met gevaar, verklaart Agnieszka deze trend. Op sociale media konden mensen verdwijnen in afbeeldingen van een ongevaarlijk buitenleven. 

Je ziet weinig heteronormatieve witte mannen in de cottagecore-esthetiek. Het zijn voornamelijk jonge vrouwen, mensen die zich identificeren als queer en mensen van kleur die in cottagecore duiken, volgens Agnieszka: “Zij zoeken naar een veilige gemeenschap zonder racisme en discriminatie. Een plek waar ze zichzelf kunnen zijn.” 

"Cottagecore laat de mogelijkheid zien om gewoon te relaxen en te genieten van hobby’s zonder consequenties.” 

En op die plek mag geborduurd, gebreid en kleding gewassen worden omdat je daar zelf zin in hebt, niet omdat iemand anders het oplegt. Cottagecore eigent de huishoudelijke taken toe die in het verdomhoekje zijn verdwenen, ziet Agnieszka. Cottagecore herwaardeert wat ondergewaardeerd is en wat als onderdrukkend middel werd gebruikt. Hier mag je schaamteloos haken omdat het gewoon leuk is, zegt de trend. 

Antikapitalistisch 

De plaatjes onder #cottagecore veranderen met de seizoenen mee. Waar je in de lente langs waggelende kuikentjes en vrouwen gekleed in lichtblauw scrolde, zie je nu pompoenen, vallende blaadjes en paddenstoelen. Agnieszka: “Cottagecore herwaardeert de natuurlijke wereld. Dat is een duidelijke reactie op een kapitalistische samenleving waarin het bouwen van dure huizen bijvoorbeeld als winstgevender wordt gezien dan het realiseren van een park. De natuur komt op de tweede plek.”

Agnieszka: “Jonge mensen voelen zich overweldigd. Alles moet snel en nu. We willen ontsnappen aan de kapitalistische conditie dat we altijd productief moeten zijn en overal een business van moeten maken. Cottagecore laat de mogelijkheid zien om gewoon te relaxen en te genieten van hobby’s zonder consequenties.” 

Van esthetiek naar levensstijl

Het blijft niet bij een esthetiek die circuleert op het internet; steeds meer mensen praktiseren het cottagecore-leven. De ene doet dat door meer te hobbyen en de ander door daadwerkelijk in een huisje in de natuur te wonen. Fotograaf Anouk van Kalmthout heeft dat laatste gedaan. 

"Cottagecore laat een verlangen zien en de beelden bieden een pauze van het kapitalistische leven, een mini-escape, maar we kunnen niet verwachten dat cottagecore een radicale politieke beweging is."

Anouk: “Ik woonde in een van de drukste straten van Amsterdam en zat altijd achter mijn laptop. Mentaal en fysiek was ik niet zo gezond. Ik had het gevoel een carrièreladder te moeten beklimmen, luisterde niet goed naar mijn lichaam en had last van slaapproblemen. In mijn fotografie maakte ik surrealistische foto’s van mensen die opgingen in de natuur. Dat gevoel wat ik in mijn foto’s liet zien, wilde ik zelf gaan leven.” 

Drie jaar geleden kocht ze een tuinhuisje aan de rand van Amsterdam. Sindsdien heeft ze elke centimeter van zowel tuin als huisje naar haar eigen smaak getransformeerd, bloeien de bloemen op cottagecore-achtige wijze en brandt de haard in haar bijna-zelfvoorzienende huisje. Haar nieuwe levensstijl zorgt ervoor dat ze minder prestatiedruk voelt en alleen nog voor het broodnodige werkt om de boel te financieren. Daarnaast werkt ze in haar moestuin, is ze een klusvrouw geworden en maakt ze kaarsen en aardewerk. Anouk: “Ik was eerst heel reislustig, maar nu heb ik daar minder zin in. Ik voel minder onrust om weg te gaan en heb genoeg aan mijn huisje en tuin.”

“Cottagecore is een goede hype. Het gaat over meer in contact staan met de natuur en met je eigen spullen,” zegt Anouk. “Als je met je handen bezig bent in je tuin en huisje, krijg je een meer liefdevolle relatie met je omgeving. Wanneer je een zelfgemaakt cadeau krijgt, heeft dat meer betekenis dan een massaproduct. Ik denk dat we het ambachtelijke missen in de samenleving.” De norm was overconsumptie, maar onze behoeften veranderen tegelijkertijd met de noodzaak om de aarde minder te vervuilen. En die ambachtelijke skills hebben we daar hard voor nodig, volgens Anouk. 

Het Trojaanse paard dat kapitalisme heet

Maar waar een trend is, is het kapitalisme ook. Zo promoot Instagrammer Jennie thee, een keuken, veganistische boter en passievrucht-gebakjes van verschillende bedrijven en schreef ze het boek How to Win the Gram waarin ze uitlegt hoe ze haar inkomen haalt uit Instagram. 

"Kan er überhaupt cottagecore geleefd worden in een kapitalistisch systeem? Of is dat alleen voor de geprivilegieerden?"

“De realiteit is dat je geld moet verdienen om te kunnen leven,” verklaart Agnieszka. “Cottagecore laat een verlangen zien en de beelden bieden een pauze van het kapitalistische leven, een mini-escape, maar we kunnen niet verwachten dat cottagecore een radicale politieke beweging is. We kunnen kleine cottagecore-ingrediënten in ons leven integreren die minder over werken gaan en meer comfort en geluk brengen.” 

Jennie is sinds kort gestopt met influencen. Het promoten van bedrijven laat ze nu achterwege. Op haar YouTube-kanaal is te lezen dat ze het niet meer fijn vond om in de spotlights te staan en dat het haar niet lukte om te dealen met de negatieve berichten. Misschien is dat een stap naar het echt belichamen van een ‘cottagecore’-leven.

Een cottagecore-leven voor iedereen?

De behoefte is er, maar kan er überhaupt cottagecore geleefd worden in een kapitalistisch systeem? Of is dat alleen voor de geprivilegieerden? Als je de Instagram van influencers bekijkt, ontbreekt het aspect ‘geld’. Het lijkt niet te bestaan. Deze mensen schijnen alle tijd te hebben en niet te hoeven werken. Dat is onbereikbaar voor de meeste mensen, volgens Agnieszka. 

“Als je het goed doet heb je voor een zelfvoorzienend leven juist minder geld nodig,” reageert Anouk op de privilege-vraag. “Natuur en simpliciteit zijn een privilege geworden, terwijl dat ons geboorterecht is. Kennelijk zijn we ver afgedreven van die oorsprong.” 

Tegelijkertijd is de cottagecore-esthetiek vaak een geïdealiseerd plaatje, volgens Anouk: “Het is momenteel koud in mijn huis, om het warm te krijgen moet ik eerst duizend kilo hout in kruiwagens naar mijn huisje brengen. In de winter heb ik weinig stroom dus moet ik heel zuinig omgaan met mijn apparaten. En je eigen eten verbouwen is hard werken. Het is niet alsof je niks meer hoeft te doen. Ik vind dat geweldig, maar het is niet voor iedereen geschikt.” 

Simpele inspiratie in een complexe wereld

In een complexe wereld is het heerlijk om weg te zwijmelen op voorstellingen van een simpeler verleden. Wat cottagecore ons leert is dat we soms even ons kapitalistische hoofd mogen uitzetten en genieten van bloemen plukken, broodbakken en lezen. Ingewikkelder hoeft het niet te zijn. 

Of zoals The Cottage Fairy haar YouTube-filmpje afsluit met beelden van een ondergaande zon met een hert dat over een heuvellandschap loopt en een voice-over die zegt: “Ik hoop dat deze video jullie wat geruststellende gedachten heeft geboden. Ik bied geen oplossingen voor problemen. Ik deel alleen wat het plattelandsleven mij heeft gegeven: een gevoel van overvloed in een samenleving die vaak focust op schaarste en negativiteit. Er is zoveel vreugde in de wereld en terwijl we de donkere kanten kunnen zien, moeten we ook het licht in onze harten toelaten.”

• Deel