“Mag ik er alsjeblieft voor uitkomen dat ik weleens drugs gebruik?”

De oprichter van het platform High Humans is klaar is met het hardnekkige taboe op recreatief drugsgebruik. “Ik zou zelf moeten kunnen beslissen over wat ik tot me neem, zolang ik er niemand anders kwaad mee doe.”

Wie bij het horen van het woord “drugsgebruikers” nog steeds denkt aan zwervende junkies, doet er goed aan eens een blik te werpen op de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Volgens de laatste data heeft een kwart van de volwassen Nederlanders ooit een ander genotmiddel gebruikt dan een sigaret of borrel, onder twintigers is dat zelfs de helft. In veruit de meeste gevallen gaat het daarbij om Nederlanders die een baan hebben en in een huis van steen wonen, soms zelfs met een aangeharkt tuintje en twee kinderen.

Desondanks blijft het praten over drugsgebruik in veel sociale kringen een taboe. Haagse politici lijken bovendien slechts op één manier te kunnen reageren op de duidelijk wijdverspreide behoefte aan pilletjes, jonko’s, kristallen en poedertjes: aanpakken en bestrijden. Hoe harder, hoe beter.

Hoog tijd om het stigma rond drugsgebruik te doorbreken, dacht Jochem Janssen (48) dan ook toen hij eind 2020 het platform High Humans oprichtte. Volgens de site is het een platform “dat het individu de ruimte geeft om open en eerlijk te zijn over (recreatief) drugsgebruik, in welke mate dan ook”. Naast ‘confessies’ waarin bekende en minder bekende Nederlanders praten over hun ervaringen met drugs, bestaat het platform onder meer uit artikelen over de geschiedenis van het Nederlandse drugsbeleid en een pagina genaamd Ketawiki.

Ik belde met Jochem om te horen wat hem ertoe bewoog High Humans in het leven te roepen, welk doel hij voor ogen heeft en hoe ver het openstellen van de samenleving voor (nu nog) illegaal drugsgebruik volgens hem zou moeten gaan.

"We moeten allereerst erkennen dat de
‘war on drugs’ zoals we die nu al jaren in Nederland voeren, niet werkt."

Hoi Jochem, ik volg je platform al een tijdje met veel interesse. Uit welke behoefte is het ontstaan?

“Je zou het misschien niet verwachten, maar ik heb zelf een vrij traditionele achtergrond. Ik heb lange tijd geroeid op topniveau en gewerkt als marketeer bij verschillende banken. In die tijd kwam ik tot de realisatie dat onze menselijkheid, dat waar we het meest gelukkig van worden, vaak op de tweede of derde plek komt. Als ik nadenk over waar ik nou écht gelukkig van word, dan is dat bijvoorbeeld dansen, mooie gesprekken voeren, goed eten, nieuwe dingen ontdekken, mijn kinderen gelukkig opvoeden...”

“Voor mij hoort het gebruik van drugs daar ook bij, omdat het mijn leven rijker maakt. Tegenwoordig doe ik het ongeveer eens per zes weken. Naast alcohol gebruik ik soms ayahuasca, 3-MMC en cocaïne. En zo zijn er met mij nog anderhalf miljoen Nederlanders die één of meer van de 75 soorten recreatieve drugs op regelmatige basis gebruiken, waarvan de meeste vele malen minder schadelijk zijn dan alcohol.” 

“Maar terwijl ik vrijuit flessen sambuca en vodka kan kopen op iedere hoek van de straat, ben ik strafbaar wanneer ik een paar xtc-pillen op zak heb. De mate van moralisering en agressie die we over ons heen krijgen door het te criminaliseren... dat is eigenlijk een schending van onze mensenrechten. Want ik zou zelf moeten kunnen beslissen over wat ik tot me neem, zolang ik er niemand anders kwaad mee doe. Dáárover miste ik een open, kritische en intelligente discussie. En dat hoop ik met High Humans aan te wakkeren.”

Hoe zouden we in onze samenleving dan wél met drugs moeten omgaan?

“We moeten allereerst erkennen dat de ‘war on drugs’ zoals we die nu al jaren in Nederland voeren, niet werkt. Er wordt jaarlijks 4,5 miljard uitgegeven aan de bestrijding van drugscriminaliteit, intussen is drugs nog nooit zo vrij en goedkoop verkrijgbaar geweest.” 

“Wat mij betreft gaan we het reguleren, de verschillende drugs en hun werking goed in kaart brengen en geven we jongeren er verplicht onderwijs over. Waarbij we onze eigen ervaringen over gebruik open en eerlijk met elkaar blijven delen.”

"Drugsgebruik door jongeren wordt ontkend en in de doofpot gestopt."

Zou dat reguleren of legaliseren betrekking moeten hebben op alle soorten drugs? Bij middelen als xtc en mdma kan ik het me voorstellen omdat het nauwelijks verslavend is, bij cocaïne is dat toch echt een ander verhaal..

“Ik zou daar inderdaad een onderscheid in maken. Van cannabis en xtc weten we precies welke impact het heeft, zowel op de gezondheid van het individu als op de omgeving. Dus in die gevallen zou je nu al kunnen zeggen: we laten mensen een drugsvaardigheidsbewijs halen waarmee ze hun kennis over de drug en het effect aantonen. Vervolgens gaan ze met zo’n bewijs naar de apotheek en dan halen ze daar bijvoorbeeld hun pillen.” 

“Wat betreft cocaïne vind ik het moeilijk te bepalen of dat op eenzelfde manier zou kunnen, dat zou echt wetenschappelijk onderzocht en onderbouwd moeten worden. Daarbij worden alle risico’s voor de volksgezondheid in kaart gebracht en stellen we de vraag: vinden we die risico’s aanvaardbaar?” 

“Maar wat daar ook de uitkomst van is, sowieso vind ik dat de straffen op drugscriminaliteit in alle gevallen flink verminderd moeten worden. Het is totale waanzin dat vijftig procent van onze politiecapaciteit daar nu voor wordt ingezet.” 

Ik vraag me wel af welk signaal je met legalisering en het openbreken van het gesprek afgeeft aan tieners. Zouden zij niet beschermd moeten worden tegen iedere vorm van middelengebruik? 

“Maar wat gebeurt er nu? Drugsgebruik door jongeren wordt ontkend en in de doofpot gestopt. Daarmee laten we ze over aan hun lot en gaan ze experimenteren zonder de juiste kennis en voorlichting, met alle gevolgen vandien. Door de boel open te breken zijn er vast enkele tieners die nieuwsgierig raken en eerder met dat experiment beginnen, maar dan gebeurt het tenminste wel in een omgeving die veilig voor ze is en waarin ze hun eigen grenzen leren kennen.” 

“Mijn eigen dochters zijn daarin een goed voorbeeld, die vallen in deze leeftijdscategorie. Twee jaar geleden trouwde ik met mijn partner in Portugal, daar hadden we toen een festivalletje georganiseerd. Onderdeel daarvan was een xtc-punch, we lieten een kaboutertje rondlopen die xtc uitdeelde. Dus iedereen zat aan de xtc, en één van mijn dochters kwam naar me toe en zei: ‘Pap, ik vind het hilarisch om te zien, maar dit is nog iets te vroeg voor mij.’ We laten ze heel erg vrij, we verbieden ze niets, en toch geven ze zelf aan dat ze nog niet toe zijn aan drugs.”

"De gaafste ervaringen in mijn leven had ik onder invloed: de beste seks, de interessantste gesprekken, de mooiste feesten…"

Wat hoop je dat High Humans uiteindelijk teweeg brengt?

“Het eerste doel hebben we al bereikt: een stem geven aan de consument in het drugsdebat. Want mogen we er alsjeblieft voor uitkomen dat we weleens drugs gebruiken? Ik hoop dat het platform nog veel verder groeit en dat mensen in meer publieke beroepsgroepen ook een confessie over hun eigen gebruik doen: artsen, rechters, politieagenten…” 

“Binnenkort lanceren we het drugsvaardigheidsbewijs en een campagne waarin we suggesties aandragen voor hoe legalisering er in praktijk uit zou kunnen zien. In Den Haag zijn ze misschien nog niet bekwaam en dapper genoeg om een andere weg in te slaan, maar er zal een keer een ommeslag komen. We hunkeren allemaal naar meer openheid, dialoog en transparantie, en daar anticipeer ik alvast op.”

“Wie weet vieren we ooit een nationale drugsdag om stil te staan bij hoe gaaf drugs zijn. De gaafste ervaringen in mijn leven had ik in ieder geval onder invloed: de beste seks, de interessantste gesprekken, de mooiste feesten… Daarmee wil ik niet zeggen dat het leven niet mooi kan zijn zonder drugs, maar laten we in ieder geval stoppen met doen alsof het de duivel is.”

• Deel