"Ik ben een woman of colour, Turks, islamitisch én lesbisch. Natuurlijk ben ik activist"

Het inspirerende verhaal van een 25-jarige activiste die zich actief inzet voor de emancipatie van minderheden. Ze wenst anoniem te blijven om haar ouders te beschermen.

“Ik was 16 toen ik doorkreeg dat ik op vrouwen val. Ik groeide op in een Turkse gemeenschap in een klein stadje in Noord-Holland, was nog nooit in aanraking gekomen met zoiets. Plotseling werd ik verliefd op een meisje uit mijn klas. Dat gevoel was nieuw voor me, ik dacht: what the fuck is dit? Klasgenootjes hadden het een keer over een Engelse zangeres die ‘lesbisch’ zou zijn. Ik hoorde dat woord en ging er gelijk erachteraan, googlede als een gek. Alleen maar om te bevestigen: ben ik dit, ja of nee? Het antwoord bleek ‘ja’.”

“Mijn ouders hoorden het via-via, ik was inmiddels 17. Ze riepen me ’s avonds naar de woonkamer en zeiden: we weten het. Het escaleerde best wel. Ze vroegen hoe dit mogelijk was, zeiden: 'Zo hebben we je niet opgevoed.' Ze toonden hun teleurstelling en huilden. Ik zweeg de hele avond. De dagen, weken en maanden daarna liep iedereen thuis op zijn tenen. We probeerden elkaar te vermijden, vaak verscheen niet eens iedereen aan tafel voor het avondeten. Ik was een tiener en rebels, zei uiteindelijk tegen ze: 'Al gaan jullie bidden voor mij, ik ben zo. Niemand heeft mij dit aangedaan, ik ben zo. Verwacht niet dat ik nog verander, want ik ben zo.'" 

"In die periode was ik niet met de liefde bezig, daten was geen optie. Ik moest overleven, zorgen dat ik niet koppie onder ging. Toen ik 19 was, ben ik vertrokken naar de stad waar ik nu aan de universiteit studeer. Daar ben ik activist geworden. Hoe kon het ook anders? Ik ben een woman of colour, ben Turks, islamitisch én lesbisch – natuurlijk ben ik activist. Over die onderwerpen ben ik continu in gesprek. Alleen als ik bij mijn ouders ben, praten we niet over de liefde. Ze weten niet dat ik al een poos een vriendin heb waar ik gelukkig mee ben. Dat ligt nog te gevoelig. In het stadje waar mijn ouders wonen, heb ik altijd een koptelefoon op, want ik wil geen bekenden tegenkomen of door ze worden begroet.”

Liever anoniem

“Ik heb mijn ouders beloofd een underground activist te zijn. Voorheen stond ik op de barricades, nu verkies ik een rol in de luwte. Daarom moet dit interview anoniem. Onthoud wel: ik ben de stad waar ik opgroeide ontvlucht, mijn ouders wonen er nog. Ik werk elders aan een supergoede carrière, mijn ouders zijn dáár geworteld. Ik had schijt aan die hele gemeenschap, maar mijn ouders zitten daar vast. En zij worden met de nek aangekeken om wie en wat ik ben, er wordt enorm veel over ze geroddeld. Je hebt geen idee wat voor kots zij over zich heen hebben gekregen."

"De liefde die ik voor mijn ouders voel is zwaar, heel zwaar. Dus ontzie ik ze door vriendelijk te bedanken voor de tv-programma’s en dagbladen. Trouwens, ik wil jonge mensen die hetzelfde doormaken helpen. Denk je echt dat die De Volkskrant lezen? Kom op, er zijn betere manieren. Ik kies ervoor om naar debatavonden te gaan, me actief in te zetten voor meer diversiteit op de universiteit waar ik studeer en voor de klas te staan namens Diversion, een bureau voor maatschappelijke innovatie.”

Voor de klas staan als lesbische chick

“Aan kinderen van elf tot zestien geef ik les over homoseksualiteit en de islam. De eerste pilot van het project was afgelopen winter in Utrecht. Er was een joodse docent, iemand die alleen gay was en ik, als lesbische en islamitische chick. Het merendeel van de scholieren was eveneens islamitisch. Eén van de lessen ging over uit de kast komen met je eigen verhaal. In de aanloop naar de le had ik last van vooroordelen, was er verzekerd van dat ik uitgejoeld zou worden en dat ze nare opmerkingen naar mijn hoofd zouden slingeren. Je staat daar om vooroordelen te doorbreken bij kinderen, maar wordt ook geconfronteerd met je eigen vooroordelen."

"In de klas zaten allemaal meisjes met hoofddoeken en jongens die heel stoer deden, die hun petje of capuchon ophielden. Halverwege de les brak mijn stem en begon ik een beetje te huilen. Even vreesde ik het ergste. Een meisje die een hoofddoek droeg stond op van haar plaats, achterin de klas. Ze liep naar me toe, gaf me een zakdoekje, keek me aan van: vertel verder, het is oké, en ging weer zitten. Heel ontroerend. Natuurlijk zijn er kinderen die met hun armen over elkaar gaan zitten en boos blijven kijken. Maar ik ben nooit door een leerling uitgescholden of beledigd.”

“Kinderen moeten geconfronteerd worden met dat andere, onbekende geluid. Het is superbelangrijk dat ze niet alleen op tv zien dat er lesbiennes zijn, dan wordt het zo’n ver-van-hun-bedshow. Ze moeten mijn verhaal horen, luisteren naar de worsteling die ik heb doormaakt, mij in de ogen kijken. Dan pas komt het concept homoseksualiteit tot leven. En het werkt. Mentoren vertellen soms dat een klas het er weken na de les nog over heeft. Dat is het belangrijkste: dat we de dialoog aanwakkeren.”

Waarom ik blijf geloven

“Ik ben uit de gemeenschap gestapt die mij en mijn familie zo behandelde, maar mijn geloof heb ik nooit losgelaten. Voor mij is dat niet ingewikkeld, maar ik krijg er wel veel vragen over. Dan probeer ik uit te leggen dat religie voor mij niet vastomlijnd of vastgeroest is. Iedereen geeft er zijn eigen invulling aan, veel van de regels zijn gewoon mensgemaakt. Mensen kunnen natuurlijk cultureel hun religie vormen en dan gewoontes en voorkeuren doorgeven aan hun kinderen. Ze beroepen zich vaak op Sodom en Gomorra als ze zeggen dat homoseksualiteit verderfelijk is. Alleen is dat hun interpretatie van een Koranvers. God liet een stad afbranden omdat er oneerbiedige zaken plaatsvonden, waaronder verkrachting van vrouwen, mannen en dieren. Er staat duidelijk dat er verderf plaatsvindt in de stad, maar liefde voor de medemens is geen verderf. Ik verkracht niemand, ik heb lief. Voor mij zijn binnen mijn geloof twee begrippen cruciaal: mensenliefde en mensenrechten. Als ik mijn partner liefheb en probeer een goed mens te zijn, wie ben jij dan om schande over mij te spreken?”

Neem eens de moeite naar een ander te luisteren

“Na mijn studie wil ik lesgeven, het liefst maatschappijleer. Dat past goed bij mijn manier van activisme bedrijven: op kleine schaal direct de dialoog aangaan met mensen. We zouden in Nederland zoveel verder zijn als iedereen wat inlevingsvermogen toont en de moeite neemt om naar elkaar te luisteren. Accepteer dat niet iedereen hetzelfde meemaakt. Dat jij als witte man nooit last hebt van racisme, betekent niet dat dit ook geldt voor een zwarte vrouw. Dat jij als hetero niet merkt hoeveel homofobie er nog is, betekent niet dat een gay nergens last van heeft. We zitten zo vast in een hetero normatieve wereld. Weet je hoe vaak mij verteld wordt dat ik nooit echte seks heb gehad omdat ik het alleen met meisjes heb gedaan? Er is letterlijk tegen mij gezegd dat ik nog maagd ben. Ik bedoel: waar hebben we het over? Ik hoor hoogopgeleide mensen zeggen dat ze niets tegen homo’s hebben, maar dat zoenen op straat wel heel ver gaat. De emancipatie stagneert, we moeten door. Mijn advies aan iedereen: verdiep je in de materie waar je zo nodig een mening over moet hebben. Durf gesprekken aan te gaan en kom met argumenten. Even je mening uiten en weglopen heeft totaal geen zin. Let’s talk.”

Meer over Diversion en hun lesmethode vind je hier.

• Deel

Hannah Vischer

Jeroen Pen