Gerbrich (35) jaagt op 'groene' bedrijven die je om de tuin leiden

Hoe weet je of jouw nieuwe broek van die ‘groene’ en ‘duurzame’ lijn van dat ene grote kledingmerk ook écht zo duurzaam is als het merk claimt? Gerbrich Kozijn (35) werkt voor een organisatie die daarop let. “Een boete kan oplopen tot wel 900.000 euro.”

H&M heeft nu de duurzame Conscious-lijn, de Primark heeft ook een ‘groene’ lijn. Ze hebben inmiddels broeken van nog geen twintig euro die gemaakt zijn van 100% duurzaam katoen. Maar zijn deze lijnen wel echt zo duurzaam zijn als ze zeggen? 

Niet alleen ik, maar ook de consument is kritisch over de duurzaamheidsgraad van deze bedrijven. Driekwart van de Nederlanders vindt het belangrijk dat bedrijven op een positieve manier bijdragen aan de maatschappij, het milieu en het welzijn van dieren en mensen. Daartegenover staat dat slecht 29 procent van de consumenten vindt dat de bedrijven dit ook echt bewerkstelligen. 

Gerbrich Kozijn (35) is projectleider bij Autoriteit Consument & Markt (ACM) – een toezichthouder die Nederlandse bedrijven van verschillende sectoren controleert op de regels die consumenten beschermen tegen oneerlijke praktijken. Als toezichthouder houdt ze zich momenteel bezig met greenwashing: een steeds vaker voorkomend fenomeen waarbij een bedrijf doet alsof een product of lijn duurzamer is dan het daadwerkelijk is.

Zaken achterhouden

“Als consument heb je al snel een informatieachterstand en is het lastig om te bepalen wat de waarheid is”, vertelt Gerbrich. “Als het bedrijf zegt dat een product duurzaam is, dan moet je kunnen vertrouwen op de informatie die zij aanreiken.” Ze juicht duurzame initiatieven natuurlijk toe, maar bedrijven moeten wel waarmaken wat ze zeggen. 

Bij greenwashing worden we juist voorgelogen met bepaalde duurzaamheidsclaims. Dan beweert je favoriete kledingmerk dat hun product klimaatneutraal wordt geproduceerd of dat een bepaald kledingstuk een duurzame en eerlijke keuze is – terwijl er juist heel veel water of energie wordt verbruikt of CO2 wordt uitgestoten tijdens het productieproces zonder dat dit wordt gecompenseerd. Ook geven bedrijven soms te weinig informatie over het product en de duurzaamheid ervan en houden ze dus zaken achter.

Gerbrich vindt dat bedrijven duidelijker kunnen zijn over de duurzaamheid van hun producten en het complete plaatje moeten schetsen. Anders werkt het verwarrend voor de consument. In een nieuwe leidraad stellen zij en haar collega’s vijf vuistregels die bedrijven helpen duidelijke en eerlijke duurzaamheidsclaims te gebruiken. 

Misleiding leidt tot boete

De kernboodschap van deze leidraad is simpel: als een bedrijf iets zegt over de mate van duurzaamheid of ethische werkomstandigheden, dan moet het duidelijk kunnen onderbouwen waar dit op gebaseerd is. Op deze manier kunnen wij consumenten op een betrouwbare manier checken hoe duurzaam een product is. Er mag niet misleid worden door de indruk te wekken dat een product duurzamer is dan het werkelijk is. 

Ook moet het bedrijf kunnen aantonen dat de duurzaamheidsclaim juist en actueel is. Wanneer een bedrijf zichzelf of zijn product vergelijkt met die van een ander, moet dit op een eerlijke manier gebeuren. Daarnaast mogen visuele claims als symbolen en afbeeldingen van gecertificeerde keurmerken alleen gebruikt worden als dat product ook officieel gecertificeerd is. 

De komende maanden gaat Gerbrich samen met andere collega’s van de ACM verschillende bedrijven uit diverse sectoren bekijken, waaronder ook mode, om te controleren hoe eerlijk en transparant ze zijn met het stellen van hun duurzaamheidsclaims. “Als zo’n bedrijf zich niet aan de regels houdt, gaan we kijken welke maatregelen het probleem op kunnen lossen. Bij echte misleiding kunnen dit boetes zijn. Een boete kan oplopen tot wel 900.000 euro.” 

Tips tegen greenwashing 

Er wordt momenteel dus hard gewerkt om greenwashing binnen verschillende sectoren tegen te gaan. Als consument zijn er ook een paar dingen waar je rekening mee kunt houden voordat je die mooie, nieuwe trui aanschaft. Gerbrich geeft een aantal tips: 

1. Lees de aangereikte informatie van een product altijd goed door

Om erachter te komen hoe duurzaam of verantwoord een product is, kun je de aangereikte informatie lezen. Vaak wordt op de website van een product of merk informatie gegeven over de mate van duurzaamheid. Als je iets niet begrijpt of vertrouwt, vraag dan aan het bedrijf zelf wat ze ermee bedoelen. Als zij je niet verder kunnen helpen, en je vindt een claim verwarrend of misleidend, dan kun je altijd contact opnemen met ACM ConsuWijzer. Zij zullen de melding doorgeven aan het onderzoeksteam dat nader onderzoek verricht, mocht dit nodig zijn. 

2. Wees kritisch en stel vragen in de winkel of online 

Het is goed om altijd kritisch naar het complete beeld van een bedrijf te kijken. Als zij bijvoorbeeld een duurzame lijn hebben terwijl de rest van hun kleding niet duurzaam is, dan valt daar nog veel verbetering te halen. Als je duurzaamheidsclaims niet vertrouwt, kun je altijd vragen stellen aan de verkoper. 

3. Let op het keurmerk

Keurmerken zijn vaak een goede indicatie voor het bepalen van de duurzaamheid van een product. Het is ook nog eens makkelijk te spotten: het staat op het kledinglabel. Het EU Ecolabel is een goed voorbeeld van een betrouwbaar duurzaam product. Milieu Centraal heeft een keurmerkenwijzer waar je alle informatie over de andere keurmerken kan vinden. 

4. Good On You en Rank a Brand

Op de sites van Good On You en Rank a Brand kun je zien hoe goed een bepaald modebedrijf bezig is op het gebied van duurzaamheid. Ze verdelen de ratings in drie gebieden: planeet, mensen en dieren. Ook beschrijven ze wat voor materialen het bedrijf gebruikt en hoe transparant ze zijn over het maakproces van hun kleding. 

5. Koop vaker tweedehands kleding 

Dit is misschien een voor de hand liggende tip, maar volgens Gerbrich wel een veel betere keuze als het gaat om het kopen van kleding. Upcycling, het hergebruiken van oude materialen, is natuurlijk ook een duurzame optie. Het is ook nog eens een makkelijke manier om greenwashing tegen te gaan: het is altijd duurzaam en je hoeft geen rekening te houden met duurzaamheidsclaims van bedrijven. 

Gerbrich hoopt dat de consument in de toekomst meer vertrouwen heeft in de kledingindustrie. “We willen ervoor zorgen dat bedrijven vanaf nu alleen nog maar eerlijke duurzaamheidsclaims doen. Het moet van twee kanten komen: bedrijven én consumenten kunnen beide hun steentje bijdragen voor een betere wereld. Samen kunnen we zorgen voor een duurzame economie in de toekomst.”

• Deel