​​Imke (29) schrijft brieven met een gevangene

Waarom is dit hot onder jongeren? Door gevangenisseries en altruïsme. “Mensen vragen me vaak of ik bang ben. Maar het is echt niet eng."

De laatste jaren is het schrijven met gevangenen gegroeid en dat is zichtbaar op TikTok. Op het nummer Criminal van Britney Spears (“Mama, I’m in love with a criminal”) zwelgen hordes jongeren voor foto’s van de gevangenen waar ze brieven mee uitwisselen. 

Neem bijvoorbeeld de Amerikaanse @jadalous2.0 met ruim 130.000 volgers, of de Amerikaanse @hazelmarie1430 met ruim 261.000 volgers. Allebei de vrouwen maken content over hoofdzakelijk dit briefcontact. Een snelle blik op de posts onder de TikTok-hashtag #writeaprisoner leert me dat deze meer dan 185 miljoen keer is bekeken. Waarom is dit fenomeen zo populair? Waarom zou je investeren in een relatie met een gevangene? En als je het toch doet: waar moet je rekening mee houden als je ermee begint? Om hierachter te komen dook ik in de wereld van het penpallen met gedetineerden.

Andere mensen helpen

Om te beginnen neem ik contact op met Ginney Noa (@ginneynoa) van 29. Een Nederlandse TikTokker die zich bezighoudt met deze hobby en ruim 52.000 volgers heeft. “De voornaamste reden dat ik dit doe, is omdat ik goed wil doen. Ik denk dat het mijn missie op aarde is om andere mensen te helpen,” zegt ze. 

“Ik heb Orange is the New Black gezien. Dan zie je dat het echt wel heel kut in zo’n gevangenis is, zeker in Amerika"

Maar waarom dan geen eenzame Nederlandse bejaarde helpen, werp ik op. “Ik raakte geïnspireerd raakte door series, documentaires en films. Er is zo veel te zien op bijvoorbeeld Netflix. Over vastzitten, moorden, crime scenes. Daardoor raak je sneller geïnspireerd om te schrijven met een gevangene dan met een eenzame bejaarde. Het spreekt tot de verbeelding. Bovendien bestaat er geen website waarmee je in contact kunt komen met Nederlandse gevangenen. Vandaar dat veel jongeren uitreiken naar Amerika.” 

Want, zo vertelt Ginney me, zij, en de meeste andere Tiktokkers, vinden al hun penvrienden achter tralies via writeaprisoner.com, een initiatief dat Amerikaanse gevangenen in contact brengt met de buitenwereld. “Het is een soort Facebook. Je hebt allemaal profielen van mannen, vrouwen en alles daartussenin. Inmates hebben een foto en een zelfgeschreven biografie, en op die manier kies je iemand uit met wie je je verbonden voelt.”

Verder kijken dan de celmuren

Als ik writeaprisoner.com bezoek, scroll ik door duizenden foto’s van gevangenen, die zich allemaal beschikbaar stellen om brieven aan te sturen. Ik kan selecteren op etniciteit, leeftijd, religieuze overtuigingen en gender. Omdat ik me nog niet direct geroepen voel om nieuwe vrienden op deze website te maken maar wel benieuwd ben naar waarom iemand dit zou faciliteren, besluit ik geen contact op te nemen met een gevangene, maar in plaats daarvan met de oprichter van de website: Adam Lovell, die de boel in 2000 lanceerde. 

"Soms vragen mensen of je geld wil overmaken"

Als ik vraag wat het idee achter de website is, vertelt hij me dat het leven in de gevangenis eenzaam is. “Je hebt weinig bezoekuren, beperkte telefoontjes en zelden tot nooit internet tot je beschikking. De vrije wereld is ver weg en het onbehaaglijke bajesleven dichtbij. Er is weinig toekomstperspectief. Door via brieven – want dat mag nog wel – contact te onderhouden met de buitenwereld, kan een gevangene verder kijken dan de muren van diens cel.” 

Volgens Lovell is dit belangrijk omdat contacten buiten een gevangenis voorkomen dat gedetineerden volledig worden geïnstitutionaliseerd. Ook neemt door contact met de buitenwereld de recidivekans sterk af, “en dit wil je, zeker in de Verenigde Staten, waar maar liefst 2,3 miljoen mensen achter tralies zitten,” zegt hij. 

In de lift sinds TikTok

Volgens Lovell ontstond de wens om gevangenen op deze manier te helpen omdat hij zelf regelmatig correspondeerde met jeugdvrienden die in de gevangenis zaten. “Ik zag hoeveel mijn brieven voor hen betekenden en wilde daarom meer gevangenen aan mensen buiten de gevangenis koppelen.” 

Dat writeaprisoner.com populairder is sinds TikTok in de lift zit, is volgens Lovell overigens geen toeval. “TikTok heeft ons idee onder de aandacht gebracht bij een grote groep mensen, waardoor we veel nieuwe penpals hebben gekregen die anders niet van ons bestaan hadden geweten.”

Ook vanuit Lovell een zogezegd stukje altruïsme dus. En 850.000 dollar per jaar dan, want op internet ontdek ik dat de momenteel 17.000 gevangenen met een profiel hier jaarlijks vijftig dollar per jaar voor betalen. En dan heb ik het nog niet over de opbrengsten van de internetadvertenties. 

Van vriendschappelijk naar romantisch

Maar hoe gaat dit briefschrijven nou in de praktijk in z’n werk? “Nadat je een eerste brief stuurt, is het een kwestie van ouderwets wachten,” zegt Ginney. “Het duurt zo’n twee weken voor een brief uit Nederland bij iemand aankomt. Het antwoord doet er ook twee weken over. En soms komt een brief niet eens aan.” 

“Mensen vragen me vaak of ik bang ben. Maar het is echt niet eng"

Alhoewel Ginney een puur vriendschappelijke relatie heeft met haar penvriend, vloeit er volgens haar uit dergelijk briefcontact ook regelmatig romantiek voort. Zo is de Nederlandse Kelly Jacobs (@trustyn0stalgia13) verloofd met de Amerikaanse Wyatt, nadat ze met hem in 2019 in contact kwam via een brief. Kelly houdt haar publiek van ruim 57.000 TikTok-volgers op de hoogte van haar langeafstandsrelatie. De twee sturen post naar elkaar, wisselen foto’s uit en soms hebben ze de mogelijkheid om even te videobellen. Voor samenwonen is het nog even geen tijd: Kelly’s liefde Wyatt zal nog zo’n tien jaar moeten zitten voor mishandeling en vuurwapenbezit. 

“Ik heb Orange is the New Black gezien”

Behalve met Ginney spreek ik ook nog even met Imke (29). Ze schrijft al een jaar met een man die vanwege een moord vastzit in een Amerikaanse gevangenis en noemt altruïsme en series ook als voornaamste redenen om hiermee te beginnen. “Ik heb Orange is the New Black gezien, en dan zie je dat het echt wel heel kut in zo’n gevangenis is, zeker in Amerika.” 

De eerste keer dat Imke een brief schreef, kreeg ze een brief van zes kantjes terug. “Ik vind het leuk dat hij heel positief in het leven staat. Hij gebruikt zijn tijd daar echt om zichzelf te verbeteren. Hij is heel erg op zoek naar een uitingsvorm los van wat hij gewend is van vroeger, namelijk agressie. Ik vind het belangrijk dat iemand zich een mens kan voelen, niet alleen een gevangene, en als ik daaraan bij kan dragen, doe ik dat graag. Het voelt goed om anderen te helpen.” 

Imke houdt het overigens niet alleen bij Amerikaanse gevangenen, maar wisselt ook brieven uit met Nederlandse bejaarden. “Het een sluit het ander niet uit.”

Niet verplicht om terug te schrijven

Ik heb inmiddels een aardig beeld van deze hele wereld. Maar kleven er eigenlijk risico’s aan? Is briefcontact met een moordenaar niet gevaarlijk? Ginney ziet regelmatig bezorgde mensen in haar comments. “Mensen vragen me vaak of ik bang ben. Maar het is echt niet eng. Ik schrijf met iemand die levenslang zit, dus hij kan sowieso niks doen. Bovendien, waarom zou iemand mij iets willen aandoen? Ik woon ook maar gewoon ergens in the middle of nowhere.”

Mocht je inmiddels denken, dat wil ik ook, brieven schrijven met een gevangene, dan moet je volgens Imke goed opletten. “Wees duidelijk over wat je er zelf uit wil halen. Soms vragen mensen of je geld wil overmaken. Of ze willen meer dan alleen vriendschappelijk contact. Je moet duidelijk laten weten dat je zulke dingen niet van plan bent.”

Ook Ginney heeft tips: “Let op je eigen mentale gezondheid. De brieven die je krijgt kunnen heftig zijn. Het zijn toch mensen die vaak schade hebben opgelopen en je moet bereid zijn om naar hun verhalen te luisteren. Maar mocht het nou niet klikken, dan ben je natuurlijk nooit verplicht om terug te schrijven.”

Foto's: Maarten Delobel

• Deel