Terug naar Brandpunt+
Waarom we nog steeds niet massaal aan de insectenburgers zitten – en hoe het wel gaat lukken
- Artikel
- 09 nov 2021
- 7 minuten leestijd
Die burgers bij de Jumbo waren niet te vreten, zegt professor Arnold van Huis, dé autoriteit op het gebied van entomofagie. Je weet wel: het consumeren van insecten als voedsel.
“De sprinkhaan blijft mijn favoriet. Termieten staan op de tweede plaats. Ik heb heel wat insectensoorten gegeten en voor alle insecten geldt: of ze lekker zijn, hangt echt af van de bereiding."
Aan het woord: professor Arnold van Huis, dé autoriteit op het gebied van entomofagie. Je weet wel: het consumeren van insecten als voedsel. Hij persoonlijk houdt van knapperig gefrituurd en eet insecten ongeveer één keer per week. Hij weet waarom insecten een goed alternatief zijn voor vlees, wat nou een écht lekkere insectenbereiding is en waar je de beste insecten voor in je salade haalt. En ook het antwoord op die eeuwige vraag: waarom stoppen we nog steeds niet met z’n allen torretjes en krekeltjes in ons bek?
Ha Arnold, je schreef verschillende (kook)boeken over het onderwerp, geeft regelmatig lezingen en eet zelf natuurlijk ook graag insecten. Mijn eerste vraag is meteen: waar haal jij je kevers en je meelwormen?
"Over het algemeen bestel ik ze op websites als www.delibugs.nl en bewaar ze dan in de vriezer. Ik kook trouwens nooit zelf. Dat doet mijn vrouw altijd. Ik weet namelijk niets van koken. Best bijzonder voor de eerste auteur van een insectenkookboek. Maar naast de dertigtal recepten die er in dat boek staan, heb ik wel alle informatie aangedragen over hoe insecten over de hele wereld gegeten worden.”
Wat voor informatie?
"Ik weet alles van hoe insecten wereldwijd klaargemaakt worden en wat waar gegeten wordt. In Nederland consumeren we slechts een beperkt aantal soorten. De treksprinkhaan, huiskrekels, en drie soorten meelwormen zijn eigenlijk alles wat je in heel Europa op je bord vindt. In de tropen is dat wel anders. Daar worden meer dan 2000 soorten gegeten en is het bovendien heel normaal. Dit omdat mensen daar dichter bij de natuur leven. Ook zijn de insecten daar groter en het hele jaar voorhanden. Dat insecten eten hier nog ongemakkelijk voelt voor veel mensen, is jammer. Want als we massaal insecten zouden gaan consumeren, zou dat een zeer positieve ontwikkeling zijn.”
Waarom zou dat een zeer positieve ontwikkeling zijn?
"Omdat door deels over te stappen op het eten van insecten, we de bio-industrie, kunnen inperken. Tachtig procent van de landbouwgrond wordt momenteel ingenomen door veeteelt en de verwachting is dat de vraag naar vlees alleen maar zal toenemen. Het neemt ontzettend veel ruimte in beslag. De bio-industrie is bovendien verantwoordelijk voor allerlei broeikasgassen met de nodige gevolgen van dien en dan heb je het nog niet eens over hoeveel water het verbruikt. We moeten dus overschakelen naar iets anders.”
Laat me raden: insecten?
“Ja. Het houden van insecten is een stuk duurzamer dan het houden van vee. Zo is voor een kilo koeienvlees tien kilogram voer nodig, terwijl voor een kilo krekels maar 1,7 kilogram nodig is. Insecten stoten veel minder broeikasgassen uit. Het verbouwen van insecten vergt aanzienlijk minder water, ze hebben amper ruimte nodig en ze zijn geen kieskeurige eters. Je kunt ze gewoon mest voeren. Iets waar we nu een overschot van hebben.”
“Ik heb een aantal insectenkwekerijen bezocht. Protifarm in Ermelo bijvoorbeeld, waar de kleine meelworm voor menselijke consumptie gekweekt wordt. Het kweken van insecten gebeurt volledig geautomatiseerd. Je kijkt dan dus tegen 40.000 opgestapelde kratten met keverlarven, die iedere dag automatisch van voedsel worden voorzien.”
Maar eten mensen niet liever een plantaardige burger dan insecten?
"Insecten zijn een milieuvriendelijker alternatief voor vlees, zonder in te hoeven leveren op het binnenkrijgen van dierlijke eiwitten. Als je om wat voor reden dan dierlijke eiwitten wil consumeren, zijn insecten dus een geschikt alternatief voor vlees. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld een sojaburger. Naast dierlijke eiwitten, bevatten insecten bovendien meer ijzer dan spinazie, goede aminozuren voor spieropbouw, een goede hoeveelheid vitamine B12, en ze zijn qua omega’s vergelijkbaar met zalm.”
Wat is er voor nodig om mensen insecten te laten eten?
"Onze eetcultuur moet veranderen en dat heeft jaren nodig. We zijn namelijk behoorlijk conservatief wat eten betreft. Insecten hebben bijvoorbeeld een negatieve lading bij mensen: ze worden vaak als smerig beschouwd of zouden pathogenen kunnen bevatten. Ook is het juist veiliger om insecten te eten dan om vlees te eten, eenvoudigweg omdat insecten taxonomisch veel minder op ons lijken dan bijvoorbeeld kippen of varkens. Daardoor zijn wij niet vatbaar voor eventuele virussen die ze bij zich dragen. We moeten de consument dus van gedachten laten veranderen als het aankomt op het eten van insecten.”
Hoe gaat dit lukken, denk je?
"De laatste tijd is de belangstelling voor insecten eten enorm toegenomen. Ik denk door eerdergenoemde milieuvoordelen, die in deze tijd steeds belangrijker worden. Ik hoop dus dat de urgentie van de klimaatcrisis mensen vanzelf naar een bordje insecten toebrengt. Erg belangrijk in deze kwestie is dat consumenten, als ze eenmaal de stap naar een insectenproduct durven maken, ervaren dat deze producten lekker zijn. Het is dus belangrijk om smakelijke producten van insecten te maken en aan te bieden, zodat de consument die uiteindelijk de gok waagt en een insectenproduct uitprobeert, niet afschrikt. De Jumbo had een tijdje insectenburgers in de schappen en die dingen waren echt niet te eten. Dat werkt dus niet. Want als je iets op de markt brengt dat al moeilijk ligt bij de consument en het is ook nog eens niet lekker, dan haakt men helemaal af. Dit geldt ook voor dingen als gekweekt vlees, zeewier of algen. Verder moet er een beetje opgeschoten worden met de goedkeuringen van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA).”
Hoe zit dat met die goedkeuringen?
"In januari werd de meelworm als eerste insect officieel veilig bevonden door EFSA als voedsel. Een paar maanden geleden was dit ook het geval voor producten met de treksprinkhaan en krekels. In Nederland geldt sinds een aantal jaar een gedoogconstructie, waardoor het eten van meelwormen en andere insecten al langer wordt toegestaan. Maar door het oordeel van EFSA en naderhand de Europese Unie kunnen de wormen nu in heel Europa worden gegeten. Dat zorgt voor een grotere afzetmarkt en dus ook potentieel lagere prijzen. Maar er liggen nog best wat goedkeuringen te wachten. En dat is vervelend, dat dat zo lang duurt. Maar ik heb goede hoop.”
Wat voor insectenproducten zouden wel in de smaak vallen, denk je?
“Je kunt insecten overal in verwerken, zodanig dat ze niet te herkennen zijn: in pasta, proteïnerepen, brood, hamburgers, worsten.. Hiermee kunnen we een groep aanspreken die schrikt van hoe insecten eruit zien. Er worden momenteel allerlei stappen gezet in het verwerken van insecten op dergelijke manieren, zodat we naar een wereld toekunnen waarin we efficiënt vetten en eiwitten uit insecten kunnen halen, om ze vervolgens toe te voegen aan producten. Dan herken je de beesten niet meer, en dat helpt. Mocht je echt geen gefrituurde sprinkhaan kunnen waarderen, dan kun je dus gewoon voor de vermalen variant gaan.”
