Hoe Nederlanders tomaten gebruiken om verspilling tegen te gaan in Kenia

We willen allemaal ons steentje bijdragen aan een betere wereld, maar Anne Janssens (41) besloot het gelijk groots aan te pakken. Samen met drie andere collega’s is zij The Ketchup Project gestart, een initiatief dat de verspilling van groenten en fruit in Kenia tegengaat.

Ha Anne, wat doen jullie precies met The Ketchup Project?

“Door de grillige afzetmarkt gaat in Kenia bijna de helft van de versgeoogste tomaten en mango’s verloren. Tussenhandelaren waar de boeren hun groenten en fruit aan leveren zijn vaak onvoorspelbaar. Soms komen ze niet opdagen of betalen ze ineens niet goed. Met The Ketchup Project helpen we kleinschalige boeren hun oogst te verbeteren, beter af te stemmen op de markt en te verduurzamen. De boeren drogen een deel van de oogst en die nemen we af tegen een eerlijke prijs. Met de gedroogde tomaten en mango’s maken we ketchup in Nederland.”

Ging het afstemmen van de oogst voorheen niet goed?

“In het dorp waar wij werken zijn de meeste boeren gestart vanuit een groentetuin voor hun eigen gezin. Ze zijn nooit getraind in landbouw, laat staan dat ze trainingen hebben gehad voor commerciële doeleinden. Wij helpen hen daarbij. Voorheen werden de tomaten twee keer per jaar geoogst waardoor er twee keer per jaar overschotten waren en voor de rest schaarste. Samen hebben we ervoor gezorgd dat ze nu wekelijks oogsten.”

Hoe zijn jullie dit project gaan realiseren?

“Ik werkte in de windenergiesector en was op zoek naar een nieuwe uitdaging, maar wilde liever iets met voedsel. Ik ben altijd al bezig geweest met duurzame en gezonde voeding. Mijn collega Sjoerd Dijkstra werkte aan een initiatief om verspilling tegen te gaan in Kenia en daar wilde ik ook iets meedoen. We zijn naar Kenia gegaan om daar onderzoek te doen en oplossingen te ontwikkelingen. Daarna zijn we een crowdfunding gestart om het concept te toetsen. Vervolgens nog één keer om werkkapitaal te generen en een lokale droger te installeren. Dit is een zelfgebouwd apparaat waarmee we een een vast deel van de tomaten- en mango-oogst drogen zodat ze 1,5 jaar langer houdbaar blijven.”

Wat voor profijt ervaren de boeren?

“Stabiele, goede inkomsten. Ze kunnen spaargeld opbouwen, investeren in nieuwe producten voor het land en wij financieren hun oogst voor. Zo hebben zij geen krediet nodig voor landbouwmiddelen, dat is heel duur in Kenia. Verder zorgen we ervoor dat ze gecertificeerd zijn, zodat ze ook voor andere markten kunnen leveren en op de lokale markt meer kans hebben op een betere prijs. Ook helpen we hen met biologisch verbouwen. Dat was na wekelijks oogsten de grootste verandering. Voorheen gooiden ze jerrycans leeg op het land waarvan ze niet eens wisten wat erin zat. Nu gebruiken ze biologische middelen en zo blijft het land mooi en vruchtbaar. Het is belangrijk dat we de grond voor de volgende generatie bruikbaar houden.”

In andere landen heerst hetzelfde probleem, waarom viel jullie oog op Kenia?

“Mijn collega Sjoerd had daar contacten, dus dat leek ons een slimme zet. Kenia is een fantastisch land, maar heeft ook een hoog corruptieniveau. In het begin hadden we daar geen rekening mee gehouden. Dat is iets waar je gaandeweg mee leert omgaan.”

Met wat voor vormen van corruptie krijg je te maken?

“Soms zijn het hele stomme dingen. Een stagiaire was een keer zijn paspoort onderweg vergeten. Hij belandde in de gevangenis in the middle of nowhere en we moesten hem uitkopen voor vijftig dollar. Of soms moeten we ineens extra belasting betalen waar we geen weet van hebben. Het is soms moeilijk om daarmee om te gaan, maar geen reden om ons terug te trekken.”

Duurzaamheid staat bij jullie hoog in het vaandel. Hoe zit dat met het verschepen van de tomaten uit Kenia?

“We hebben maar honderd kilo gedroogde goederen nodig voor vierduizend flesjes, dus de ecologische voetafdruk voor het verschepen daarvan is heel laag. Die honderd kilo gedroogde tomaten komt van tweeduizendkilo kilo verse tomaat. Als je het vergelijkt met tomatengroei in een Nederlandse kas, dan heb je voor het verwarmen al veel meer energie nodig dan het verschepen van onze gedroogde tomaten. Vaak zeggen mensen: ‘Wat een onzin, tomaten uit Kenia’, maar je kunt dus wel degelijk internationaal werken zonder dat je een hoge footprint hebt.”

Wat zijn je toekomstplannen voor The Ketchup Project?

“Hard groeien en continu de impact verbeteren. Dat doen we door zoveel mogelijk te verkopen. Momenteel werken we met tomaten en mango’s, maar misschien dat we in de toekomst ook wel overgaan op andere gewassen die verloren gaan om ook daarvan ketchup te maken.”

Wil je zo’n flesje (h)eerlijke ketchup scoren? Hier vind je de verkooppunten van The Ketchup Project in Nederland.

• Deel