Terug naar Brandpunt+
Het lezen van dit artikel gaat je hele kijk op clickbait veranderen
- Artikel
- 07 okt 2020
- 4 minuten leestijd
Je! Hele! Kijk!
Clickbait overkomt ons allemaal wel eens: een onwillekeurige klik op een artikel omdat de kop zo sappig en prikkelend is geformuleerd dat je het amper kan weerstaan, terwijl je vaak al aanvoelt dat de kop de lading niet gaat dekken. Clickbait kost tijd en je voelt je nét iets dommer en leger als je op iets hebt geklikt en dat je je ondanks alles door je eigen nieuwsgierigheid en andermans klik-gierigheid hebt laten beetnemen. Maar Eliezer Yudkowsky, een Amerikaanse AI-onderzoeker en schrijver, maakte het punt dat clickbait en de mechanismen erachter ons niet alleen uithollen, maar de hele cultuur net iets dommer maakt. Hoe zit dat?
In het stuk dat Yudkowsky schreef dat op Lesswrong.com verscheen (een heerlijke website waar wetenschappers en nerds elkaar en de lezer met argumenten proberen te bestoken om ervoor te zorgen dat iedereen zo rationeel mogelijk denkt), zet hij zijn hypothese als volgt uiteen: je kunt cultuur zien als software die bijdraagt aan de algemene intelligentie van de mens, maar het internet selecteert op de heftigste ideeën, en die selectie zorgt ervoor dat onze algemene intelligentie naar de knoppen gaat.
Het internet zorgt er volgens Yudkowsky voor dat ideeën die geoptimaliseerd zijn om maximaal aan onze hedonistische verlangens tegemoet te komen, die maximaal viral kunnen gaan en de strijd met minder geoptimaliseerde ideeën op de sloffen winnen. Anders gezegd: de geinige filmpjes waar je door clickbait bent gaan kijken en waar je je dag mee doorbrengt, verdrukken moeilijkere, complexe ideeën.
Yudkowski schrijft dat je sowieso moet oppassen voor processen waarvan het middel om te meten het doel op zich wordt. Als je probeert op Harvard te komen omwille van het feit dat je dan op Harvard zit, als je wetenschappelijke papers publiceert omwille van het publiceren zelf, als je aandacht voor je artikelen op het internet wil omwille van de aandacht zelf, dan moet je oppassen.
Qua de selectiedruk op ideeën, vergelijkt Yudkowski het met tijdschriften in de jaren vijftig. Die waren volgens hem amper perfect, maar kwamen er nog weleens mee weg om ingewikkelde ideeën ingewikkeld aan je voor te schotelen, omdat er niet honderden blogs of geinige socialmediaposts waren die het tegendeel beweerden en die daarmee je kliks jatten.
Wat doet zo’n digitale omgeving, zo’n milieu van constante overprikkeling met de meest interessante, sappige stukje informatie met je brein? Met je vermogen om genuanceerde argumenten te vormen? Uiteindelijk is Yudkowski’s punt ook een tikkie kort door de bocht, want hij beweert dat hij zelf met name cultureel is gevormd door de wat oudere sciencefictionboeken die zijn ouders hadden staan, de werken van onder meer Heinlein, Stanislav Lem, Asimov, A.E. van Vogt. Die auteurs waren niet bang een flinke dosis filosofie in hun fictie te stoppen, en toen die auteurs zelf opgroeiden werden ze zelf de hele tijd met nieuwe, complexe ideeën geconfronteerd, die ze via hun werken dus weer overdroegen.
Gewapend met dit soort ideeën kan de machtige Yudkowski wel de moderne woelige informatie-oceaan bevaren, waar ‘de jeugd’ dit volgens hem minder goed kan. Die hebben minder gelezen, snap je wel.
De oplossing voor de samenleving als geheel is niet zo makkelijk te formuleren, al zijn er al wel programma’s in ontwikkeling die clickbait kunnen detecteren. Voor het individu ligt er wel een simpele oplossing klaar: daag jezelf uit en lees wat vaker over ideeën die ingewikkeld zijn, bij voorkeur met een papieren boek.
Boomer Jannie out.
