De weg blokkeren en gearresteerd worden: Zo ver gaan deze klimaatrebellen voor een leefbare planeet

In je eentje een weg blokkeren, jezelf vastketenen aan de grond of opgepakt worden door de politie: de rebellen van Extinction Rebellion zijn bereid ver te gaan voor hun idealen. In de nieuwe KRO-NCRV-documentaire Klimaatrebellen: tussen hoop en wanhoop zien we de vijf Nederlandse jongeren Sebastiaan, Merijn, Sandra, David en Ayla strijden tegen de klimaatcrisis.

Een van die rebellen is David (29). In de eerste minuten van de docu zien we dat klimaatactivisme voor hem meer behelst dan protesteren op een plein. Als onderdeel van een grotere actie besluit David in zijn eentje een drukke weg te blokkeren in Rotterdam. Op een willekeurige dinsdagochtend gaat hij midden op de rijbaan in kleermakershouding zitten, zodat auto’s er niet meer langs kunnen. Hij heeft een bord om zijn middel hangen waarop staat dat hij bang is dat de maatschappij instort als gevolg van de klimaatcrisis.

Wat gaat er door je heen?

Een gedurfde stap. Wat gaat er door zo'n iemand heen? David: “Ik vond het erg spannend, vooral omdat je het alleen gaat doen. Normaal gesproken onderneem je als groep zo’n actie, dat voelt toch wat veiliger omdat je dan steun aan elkaar hebt. Het moment dat ik daar ging zitten was er geen weg meer terug. Vooral de eerste aankomende auto was spannend, die moet je echt onder ogen komen en uitleg geven waarom je dit doet. Dat kan heel confronterend zijn, want mensen reageren vaak boos, dus dan ben je wel echt gespannen.”

We zien een boze automobilist uitstappen en vragen of David echt niet ergens anders kan gaan zitten; de man moet namelijk naar zijn werk. David zegt dat hij zijn frustratie begrijpt, maar zich gewoon heel erg zorgen maakt over de staat van de wereld en dat het voor die man nog veel erger zal worden dan het ongemak waar hij nu mee kampt.

Uiteindelijk wordt David opgepakt en meegenomen door de politie, onder applaus van nieuwsgierige omstanders die het getoeter en de file zijn opgevallen. David komt ervan af met een vermaning van de rechter. Het toont aan dat rebellen als hij bereid zijn ver te gaan om de klimaatcrisis onder de aandacht te brengen – en hij is niet alleen.

Want we zien ook Ayla (24) in de documentaire, onder andere bij een wegblokkade in Amsterdam. Ze ketent zich met stalen buizen vast aan andere rebellen zodat ze moeilijker weg te halen zijn door de politie. David en Ayla hebben een relatie, zeg maar een klimaatactivistisch koppel dus. David: “We kennen elkaar vanuit de theaterwereld, maar kunnen elkaar vinden in het klimaatactivisme. We delen dezelfde zorgen en dezelfde bereidheid in actie te komen.”

We zien als kijker het koppel daarom ook samen naar acties van Extinction Rebellion gaan. Soms om samen in actie te komen, maar ook om elkaar mentale support te geven.

Strafblad

Maar het is niet de liefde die overheerst in de docu. Als kijker zie je een vastberadenheid en woede bij de geportretteerde rebellen: die vinden dat te weinig actie wordt ondernomen tegen de klimaatcrisis. Zo zien we het moment dat zij het kantoor van Shell willen bezetten en ternauwernood door de politie worden weggeslagen. Een collega-rebel van David, Sandra (30) , gooit namaak-olie over de trappen van het kantoorgebouw, wat haar later een boete van 350 euro oplevert wegens vernieling.

Een boete is tot daaraan toe. Zijn de rebellen niet bang om een strafblad te krijgen? Zeker als je later een baan wil vinden kan dat toch lastig zijn? David: “Ik ben met die gedachte wel bezig ja. Het kan zijn dat je voor een baan een VOG nodig hebt, maar de kans dat je die niet krijgt is heel klein.”

Zo’n VOG is een verklaring omtrent gedrag waarin wordt gekeken of jouw juridisch verleden geen bezwaar vormt voor werk dat je wil gaan doen. David: “Ik bekijk per actie hoever ik wil gaan. De kans dat je geen VOG krijgt in de theaterwereld, of in een andere branche, is niet heel groot bij klimaatactivisme. Bij Extinction Rebellion krijg je voor het begin van een actie uitleg over de juridische consequenties en ook als je wordt opgepakt is er juridische steun vanuit de organisatie door middel van advocaten. Het geeft in ieder geval rust dat je over hun kennis beschikt.”

Verdriet

De rebellen zijn bereid ver te gaan, maar niet omdat ze zo graag van sensatie houden. In de docu zien we dat er veel woede en verdriet over de klimaatcrisis gevoeld wordt. Een ontroerende scène is wanneer Sebastiaan (21) met zijn moeder, zelf een oud-activiste, aan tafel zit: “Heb je wel nagedacht over hoe mijn leven op aarde zou zijn toen je mij ter wereld bracht?” Het komt bijna verwijtend over zoals Merijn met zijn moeder spreekt. Zij erkent dat Merijn en zijn generatie het lastig gaan krijgen, maar dat ondanks al die worstelingen het leven de moeite waard is. Ze sluiten elkaar in de armen: “Ik houd wel van je hoor, mam.”

De zorgen en onmacht van Sebastiaan komen het best tot uiting bij een protest van Extinction Rebellion in Utrecht. Het moment dat er een speech wordt gegeven over hoe de wereld naar de knoppen kan gaan, schiet hij vol. Voor een volle dertig seconden is Sebastiaan ontroostbaar. Als kijker voel je het verdriet en de onmacht door je beeldscherm heen spatten. Deze rebellen maken zich zorgen en willen dat jij dat ook voelt.

Dat was voor David ook de reden om aan de documentaire mee te werken. “Ik hoop dat mensen zien wat Extinction Rebellion echt inhoudt. We voeren geen actie omdat we dat leuk vinden, maar omdat we bewustzijn willen creëren over de klimaatcrisis. Als mensen deze documentaire gaan kijken, hoop ik dat ze die zorgen gaan delen en doordrongen worden van de ernst van de klimaatcrisis.”

Beeld: KRO-NCRV: Klimaatrebellen

Bekijk de KRO-NRCV-documentaire Klimaatrebellen: tussen hoop en wanhoop hier:

• Deel