Deze Belgische sloot zich ooit aan bij IS, keerde terug en geeft nu voorlichting op scholen

"Wij gingen daar in het begin heen om humanitaire redenen. Als je nu gaat, weet je heel goed wat je te wachten staat en wat IS is." Laura Passoni (31) ontsnapte uit het web van de IS.

Vorige maand werd bekend dat slechts tien van de vijftig jihadstrijders die sinds 2012 vanuit de Islamitische Staat zijn teruggekeerd, ook daadwerkelijk vastzitten. Het is een uitkomst uit ons onderzoek over terugkeerders uit Syrië en Irak die vrij rond lopen die veel stof deed opwaaien – zijn die aantallen nu juist opvallend of niet?

En wie kun je nu beter vragen wat ze hiervan vindt dan iemand die zelf is teruggekeerd? We belden met de 31-jarige Laura Passoni uit het Belgische Charleroi. Zij kon haar draai niet vinden in de Belgische maatschappij, bekeerde zich tot de islam en werd door de IS uitgenodigd om te komen verplegen in Syrië. Dat deed ze: in juli 2014 vertrok Laura met haar vierjarige kind en nieuwe Tunesische man naar de IS, waar ze prompt werd opgesloten in een vrouwenhuis.

De realiteit bleek anders dan ze had verwacht: Laura werd behandeld als koopwaar en broedmachine voor nieuwe jihadi. Ze kreeg al snel spijt en pas na negen maanden konden Laura en haar kind ontsnappen via Turkije. Bij terugkomst in Charleroi werd ze aangehouden en voorwaardelijk veroordeeld tot vijf jaar cel voor haar deelname aan activiteiten van een terroristische groepering.

Over haar tijd bij IS schreef Laura een boek, Au cœur de Daesh, avec mon fils (‘Met mijn zoon in het hart van IS’). Tegenwoordig geeft ze voorlichting op scholen over de gevaren van IS.

We belden kort met Laura.

Hey, Laura. Er komen nu steeds meer mensen terug uit de Islamitische Staat. Jij was ooit een van de eerste terugkeerders. Hoe zou je de eerste groep jihadstrijders waar jezelf toebehoort omschrijven?

"Ik hoorde inderdaad bij de eerste groep die zich aansloot bij IS, maar ik was destijds geen onderdeel van een terroristengroep. Ik wilde vooral naar het land toe. Daar waren wel terroristen die aanslagen planden, maar omdat ik een vrouw ben, heb ik daar niet gevochten. Ik heb daar eigenlijk niets bijzonders gedaan. Als vrouw wordt daar alleen van je verwacht dat je de strijders van de toekomst baart."

Verschillen de mensen die in jouw tijd afreisde met mensen die dat nu doen?

"Zeker. Degenen die in 2013 of 2014 naar Syrië of Irak vertrokken, hoorden nog weinig uit de media. Wij gingen daar in het begin heen om humanitaire redenen. Als je nu gaat, weet je heel goed wat je te wachten staat en wat IS is. Dan weet je dat het echt niet gaat om humanitaire hulp in Syrië. De motieven verschillen totaal van toen."

En de mannen en vrouwen die nu terugkomen, zijn die anders dan bijvoorbeeld jijzelf?

"Dat hangt af van hun mentaliteit, hun ideologie en hun karakter. Er zijn vast en zeker jongens en meiden die spijt hebben en weer een normaal leven willen leiden. Helaas zijn er ook mensen van wie je niet weet wat voor ideeën ze hebben. Misschien denken ze over aanslagen? Dus justitie zal haar werk goed moeten doen."

Wat is volgens jou als ex-jihadbruid de beste oplossing voor terugkeerders?

"Goede vraag.. Hier in België ziet men ze liever helemaal niet terugkomen, vanwege het risico op aanslagen. Maar ik vind dat we de vrouwen en kinderen moeten opvangen. Er is in Turkije een instantie die terugkeerders begeleidt naar huis en onderzoek naar ze doet. Dat wordt nu steeds moeilijker."

Waarom?

"De grens in Turkije worden gesloten en de uitgangen uit het IS-gebied slibben dicht.. En ons land weet niet wat het met die terugkeerders aan moet. We moeten voorzichtig zijn."

In Parijs is na aanslagen de noodtoestand uitgeroepen. In Nederland is er nu discussie deze antiterrorismemaatregelen averechts werken. Strengere regels omwille van de veiligheid, is dat een goed idee?

"Het verschilt per geval. In België stoppen we iemand meteen in de gevangenis bij terugkeer. Maar dat iemand terugkomt, wil niet zeggen dat hij sowieso van plan is een aanslag te plegen. Zo iemand moet eerst onderzocht worden. Ikzelf ben bijvoorbeeld niet gevangen gezet. Ik ben voorwaardelijk vrij."

• Deel