Terug naar Brandpunt+
Linda is reisverslaafd en besloot een jaar niet te vliegen
Viel best mee.
Linda van Roij (33) werkt aan de Universiteit Utrecht mee aan het grote klimaatonderzoek. Een niet onlogische stap na haar eerdere studie Biologie en Aardwetenschappen.
Wat weer minder logisch is: ze ziet zichzelf als reisverslaafd, vliegt in haar vrije tijd enthousiast de wereld over, maar besloot toch een jaar te stoppen met vliegen.
Als ze in 2016 haar C02-impact berekent, moet Linda even slikken. Het effect van vliegen is véél groter dan ze dacht. In 2018 besluit ze cold turkey te stoppen met vliegen – voor een jaar, althans. Ik sprak haar over afkicken, met de trein naar China en Bali inruilen voor Terschelling.
Je noemt jezelf reisverslaafd. Was het echt zo erg?
“Verslaafd is een groot woord, zoals een alcohol- of gokverslaving was het natuurlijk niet. Maar ik kan nog steeds erg uitkijken naar een reis. Als ik een mooi plaatje in een reisfolder zie, wil ik er naartoe. Dat zit er van jongs af aan in. We gingen nooit naar dezelfde camping in Frankrijk.”
Hoeveel reizen heb je in totaal gemaakt?
“Pfoe. Ik weet het eerlijk gezegd niet. Vooral na mijn studie heb ik veel gereisd, want toen had ik er tijd en geld voor. Dan ging ik vaak twee keer per jaar naar een ander continent, ja.”
En hoeveel impact hadden die reizen?
“Veel. Te veel. Eerst compenseerde ik dat met andere dingen: minder spullen kopen, minder vlees eten, geen auto aanschaffen, in een klein huis wonen. Zo kan ik wel blijven vliegen, dacht ik.”
“In 2016 besloot ik het uit te rekenen met behulp van het boek De Verborgen Impact. En wat bleek: mijn voetafdruk is twee keer zo groot als ik vlieg. Serieus: twee keer zo groot! Eén voetafdruk voor mijn gewone leven in een jaar, en één voetafdruk voor dat retourtje Australië. Bizar toch?”
"In 2016 ben ik naar Australië geweest en in 2017 naar Cambodja, bij 2018 kan je goed zien hoeveel impact deze vluchten hebben gehad.”
Nogal ja.
“Ik schaam ik me er haast voor.”
Echt?
“Ja. Aan de andere kant: ik wist toen ook niet beter. Ik zie nu van die jonge meiden die net afgestudeerd zijn en graag een wereldreis willen maken. Begrijpelijk; ik deed hetzelfde. Het kan alleen anders. Ik hoorde laatst iemand zeggen: ‘Als ik afgestudeerd ben, ga ik met de trein naar China.’ Supertof vind ik dat! Babette Porcelijn zegt (schrijver van De Verborgen Impact, red.) dat vliegreizigers eigenlijk hun reis overslaan. Je mist op die manier het leeuwendeel van je reis. Ik begin steeds beter te begrijpen wat ze daarmee bedoelt.”
Hoe kwam je tot de keuze om een jaar niet te vliegen?
“Voor onze generatie is vliegen zo makkelijk, zo goedkoop. Supervet, denk je in eerste instantie, zonder rekening te houden met de consequenties. Maar na het berekenen van die impact kon ik het reizen niet goed rijmen met wat ik belangrijk vind: planeet aarde. Daarom besloot ik tenminste een jaar helemaal niet te vliegen. Dat leek me een haalbaar doel.”
Hoe was je laatste vliegreis?
“M’n vriend is niet zo’n reisfreak als ik. Na jaren had ik hem eindelijk zo ver gekregen met me te gaan backpacken - lekker lang en ver weg, in het prachtige Cambodja. Toen voelde ik voor het eerst het dilemma: ik wil reizen, en het liefst ver, maar weer niet per vervuilend vliegtuig. Ik heb toen serieus op het punt gestaan om de boel af te blazen. Toch zijn we gegaan. Dit is de laatste keer, zeiden we vastberaden tegen elkaar. ”
Heb je dan wel gereisd in 2018?
“Ja! We zijn met de trein naar Italië en Engeland geweest. Beviel uitstekend.”
Eerdere generaties reisden beduidend minder dan wij. Waarom hebben wij het toch zo nodig, denk je?
“Ik heb het helemaal niet nodig. Ik ben het gaan doen omdat ik het tof vind. Maar dat betekent nog niet dat ik het nodig heb."
Sommige mensen zien reizen als een mensenrecht.
“Mensen worden vaak defensief als je begint over minder vliegen. Ik heb heel hard gewerkt en mag dus op vakantie, zeggen ze dan.”
Dat is eigenlijk een enorme luxe.
“Klopt. Er zijn zat mensen die überhaupt nooit vliegen, omdat ze er geen geld voor hebben. Het is een kleine groep rijken die met het vliegtuig gaat. Ook al voel je je soms niet rijk als student, je bent het dus vaak wel. Je hebt wel recht op vakantie om te kunnen ontspannen, maar daar hoef je niet voor te vliegen. En je hebt ook recht op reizen – in die zin dat je je moet kunnen verplaatsen. Dat hoeft zeker niet altijd met het vliegtuig. Dus is reizen een mensenrecht? Ja, vakantie en reizen zijn mensenrechten. Maar het recht om te vliegen? Nee, tenzij het echt de enige manier is om je dierbaren te zien.”
Welke tips zou je de reizende mens willen meegeven?
“Besef dat het een voorrecht is dat je überhaupt kan reizen. En heb respect voor het land waar je naar toe gaat. Niet met je piemel tegen de Taj Mahal gaan slaan, bijvoorbeeld. Gedraag je alsof je te gast bent.”
En met betrekking tot het klimaat?
“Bereken de uitstoot van je vakanties eens. Als je verre vliegreizen maakt, schrik je vermoedelijk net zo erg als ik. Bedenk wat je eigenlijk wil op vakantie en ga naar een plek waar je écht naar toe wil, niet naar eentje die toevallig goedkoop op SkyScanner staat. Want als je wil uitrusten, kan dat net zo goed op het strand van Terschelling als op het strand in Bali.”
“En als je toch zo nodig ver weg wil, kijk dan naar alternatief vervoer. Boek op tijd je trein, dat scheelt al een smak geld. Schakel hulp in van de Treinreiswinkel. Zij kunnen gemakkelijk goedkope tickets voor je zoeken en een treinreis naar een verre bestemming uitzoeken. Of de Flixbus, als je echt een prijsknaller wil. Of ga liften, lekker avontuurlijk. Of fietsen. Er zijn veel meer opties dan mensen vaak denken.”
Dan biecht Linda iets op. Ze is uitgenodigd voor de bruiloft van een goede studievriendin – in, hou je vast, China.
“Het voelde heel fout om nu toch weer te gaan vliegen, want het afgelopen jaar heb ik er steeds meer afkeer voor gekregen,” zegt Linda. Maar helemaal niet gaan was geen optie en dus besloot ze het radicaal anders aan te pakken. Als compromis gaat ze nu heen met de trein, en terug per vliegtuig. Scheelt aardig wat uitstoot.
“Ik kreeg te horen: ‘Oh, dus dan ga je nu weer gewoon vliegen.’ Alsof het een fase was en ik nu weer ‘normaal’ ga doen. Ik zie de vlucht vanuit China naar huis juist als een uitzondering. Een uitzondering die ik niet vaak wil gaan maken.”
Vonden je vrienden dat niet hypocriet?
“Nee, niemand heeft dat gezegd. Al ging het wel door me heen, want het is uiteindelijk wel gewoon een egoïstische keuze.”
Laatste vraag: voel je je minder reislustig na een vliegtuigloos jaar? Ben je afgekickt?
“Ik kan niet meer overal naartoe, maar dat heeft me juist rust gegeven. Ik hou nog steeds van reizen, maar ben nu niet meer bezig met een soort reis-bucketlist. Ik ben wél meer bezig met wat ik daadwerkelijk uit een vakantie wil halen. Bovendien zoek ik nu een bestemming die met de trein te bereiken is. De enige uitzondering die ik ooit zal maken, is het bezoeken van mijn geliefde vrienden en familie, zoals mijn broer en nichtje in Australië. Dan kan het even niet anders. Dus ja, ik reis nog heel graag, maar ik spring niet langer zomaar in het vliegtuig.”
Dus Wat Gaan Wij Doen, aflevering 2: reizen
Een weekendje cultuur snuiven in Berlijn of genieten van de zon in Barcelona. Het kan allemaal voor een prikkie, want de vliegreis kost bijna niks. Maar vliegen is wel de meest vervuilende manier om te reizen. Dus wat gaan we doen? Dore van Duivenbode onderzoekt hoe ze duurzaam kan reizen.
