Terug naar Brandpunt+
Deze mensen lokken loverboys online – en stappen dan naar de politie
Ze maken lokprofielen aan om pooiers en loverboys te ontmaskeren: de cyber-unit van non-profit Terre des Hommes bestrijdt online de gedwongen prostitutie van minderjarigen. ‘Uiteindelijk stompt het je mentaal af.’
Vermoed je seksuele uitbuiting van een minderjarige? Of ben je een jongere en word je gedwongen tot seks? Meld het bij Meldpunt Uitbuiting Minderjarigen – het samenwerkingsverband tussen Terre des Hommes en CoMensha. Dit kan anoniem. Heb je direct hulp nodig, bel dan altijd 112.
Als 12-jarige las ik in tienermagazines zoals de HitKrant en Fancy altijd over loverboys: jongens die minderjarige meisjes verleiden met liefde en dure cadeautjes, om daarna – als ze hen helemaal in hun web hebben gesponnen – dwingen tot prostitutie. Op televisie zag ik meerdere keren de (goedbedoelde maar slecht geacteerde) film Loverboy (2003) voorbijkomen. Kranten stonden vol met berichten over loverboys en mijn docenten hielden het schoolplein nauw in de gaten voor ongure types.
Loverboy-praktijken zijn geëxplodeerd vanwege de anonimiteit van het internet.
Maar toen ik Jasper Iking van Terre Des Hommes sprak over hun cyber-unit WATCH Nederland, besefte ik me dat ik het woord ‘loverboy’ al jaren niet meer voorbij had zien komen. Het zou toch niet zo zijn dat die kerels zijn uitgestorven?
“Ze bewegen zich nu online, waardoor ze minder zichtbaar zijn en zich nu veel makkelijker voor kunnen doen als iemand anders,” zegt Jasper via videochat. “In plaats van meisjes aanspreken op het schoolplein, sturen ze hen nu berichtjes op Instagram, TikTok en Snapchat.” Maar natuurlijk, dacht ik: loverboy-praktijken zijn geëxplodeerd vanwege de anonimiteit van het internet.
Pedojagers
Jasper is voormalig recherchekundige bij de politie en leidt nu WATCH Nederland, een team die de seksuele uitbuiting (zoals gedwongen prostitutie) van minderjarigen bestrijdt. Meldingen van slachtoffers en mensen die uitbuiting vermoeden – zoals ouders en docenten – worden serieus onderzocht.
“Dit gaat vaak om meisjes van 14 tot 17 jaar, maar we hebben ook cases gezien waar een 11-jarige slachtoffer was,” zegt Jasper. Hoewel in mindere mate, krijgen ze ook meldingen over jongens die slachtoffer zijn geworden. “De meeste meldingen komen van ouders, die al bij de politie zijn geweest maar voor een dichte deur komen te staan,” zegt Jasper. Volgens hem zijn er bij de politie te weinig mensen om deze zaken te onderzoeken. Terre des Hommes doet dit ‘extra werk’ door online bewijs te verzamelen en de zaak vervolgens te overhandigen aan de afdeling mensenhandel bij de politie.
De cyber-unit gebruikt ook een online tool (een zogeheten webcrawler) om verdachte seksadvertenties op te sporen, waar vermoedens zijn van mensenhandel. Ook maakt Jaspers team nepprofielen aan op sekswebsites, in chatrooms en op social media om mensenhandelaren (zoals loverboys) en potentiële misbruikers op te sporen. Is hun werk vergelijkbaar met de pedojagers die we de laatste maanden zo vaak in het nieuws zagen?
Een mannelijke ervaringsdeskundige in het team werd online gegroomed door een oudere man en toen slachtoffer van gedwongen prostitutie.
“Het enige wat we gemeen hebben met pedojagers is dat we ons online voordoen als een minderjarige en kijken wie er op afkomt,” zegt Jasper. “Maar we zoeken de fysieke confrontatie niet op met mogelijke daders – we overhandigen het bewijsmateriaal aan de politie.”
“Wij proberen zoveel mogelijk bewijs te documenteren en er juridisch juist mee om te gaan,” vertelt Jaspers collega en onderzoeker Saskia de Jong me via videochat. “Maar in essentie begrijp ik het. Het is gewoon een noodkreet aan de politie om er iets tegen te doen. Alleen: je streeft het doel voorbij, want mogelijk komt het niet tot een veroordeling omdat er geweld is gebruikt. Ik snap dat het een hulpvraag is van de pedojagers, maar wij willen er niet mee geassocieerd worden.”
Lokadvertenties
Er is een mannelijke ervaringsdeskundige in het team die online werd gegroomed door een oudere man en toen slachtoffer werd van gedwongen prostitutie. Hij helpt nu WATCH om lokadvertenties te creëren die lijken op de advertenties die misbruikers plaatsen.
Dus wat gebeurt er als zo’n lokadvertentie live is? Jasper: “In een uur tijd krijgen we per advertentie zo’n honderd reacties. Het gaat hard. Op de sekswebsites moet je 21 jaar zijn, maar tijdens het gesprek met potentiële klanten zeggen we dan, ‘Ik ben eigenlijk 15, vind je dat erg?’ Tachtig procent zegt ‘Ja, dat vind ik erg. Dat doe ik niet.’ Maar twintig procent zegt vindt het geen probleem. Het voorstel voor zo’n afspraak is al strafbaar.”
In chatrooms gaat het er nog heftiger aan toe, zegt Jasper. Hij stuurt me links naar chatwebsites die ze vaak gebruiken. Ik heb nog nooit gehoord van deze sites, die eruitzien alsof ze sinds 2001 niet zijn geüpdatet. Ik vraag Jasper of echte Gen Z-pubers hier überhaupt komen.
“We moeten elk jaar zelf een paar keer naar de psycholoog uit voorzorg. Op een gegeven moment stompt het je af en bouw je een soort muur om je heen.”
“Nee. Wij begrijpen dat dus ook niet zo goed. Dit zijn geen locaties waar minderjarigen hangen, maar als je aangeeft dat je 15 bent, word je meteen weer belaagd door honderd volwassen mannen die met je willen chatten.”
Jaspers team chat soms dagenlang met deze mannen, die continu om naaktfoto’s vragen en willen weten of ze nog maagd zijn. De gesprekken die Jasper met mij deelt, vind ik al vermoeiend om te lezen. Ik vraag me af wiens buurman, vader of opa dit zou kunnen zijn.
Verplicht therapie
Om te voorkomen dat zijn team te lang blijft hangen in een mentaal uitputtende zaak, rouleren ze shifts: de ene week struint iemand seksadvertenties af, de week erop chatten ze met mannen, daarna doen ze open bronnenonderzoek naar een vermeende mensenhandelaar. Maar toch: hoe kan je dit werk doen zonder helemaal door te draaien?
“We moeten elk jaar een paar keer naar de psycholoog uit voorzorg,” zegt Jasper. “Op een gegeven moment stompt het je af en bouw je een soort muur om je heen.”
Saskia vult aan: “We praten er onderling over. We stimuleren elkaar ook om regelmatig te sporten en niet 10 uur per dag achter een scherm zitten. Dit lijkt heel vanzelfsprekend, maar is het niet. We werken met veel jonge mensen die denken, ‘Ach, dat kan ik wel aan’. Maar onthoud dat we elke dag bezig zijn met de rand van de samenleving.”
Hoewel Terre des Hommes veel daders heeft kunnen opsporen, moeten ze hun methodiek continu blijven aanpassen. Nu gebeurt grooming en uitbuiting vaak op Instagram en Snapchat, maar volgend jaar kan het weer een andere app zijn. “Het is moeilijk om een vinger achter te krijgen,” zegt Jasper.
Desondanks gaan ze stug door. “Terre Des Hommes doet ook onderzoek in Azië en Afrika,” zegt Jasper. “Mensen in Nederland denken vaak dat kinderuitbuiting vooral daar gebeurt en dat we hier niks te klagen hebben vanwege de veiligheid. Maar dat is niet voor iedereen zo. Als je bij de buren of op school iets ziet gebeuren, meld het.”
Vermoed je seksuele uitbuiting van een minderjarige? Of ben je een jongere en word je gedwongen tot seks? Meld het bij Meldpunt Uitbuiting Minderjarigen – het samenwerkingsverband tussen Terre des Hommes en CoMensha. Dit kan anoniem. Heb je direct hulp nodig, bel dan altijd 112.
