Walter liet zich steriliseren om klimaatverandering tegen te gaan

En vooruit, zijn liefdesleven speelde ook een rol.

De logische toekomst van Walter Hoogerbeets (46) was om in zijn geboortedorp in Noord-Holland te blijven wonen. Net als eerder zijn ouders, net als momenteel zijn zussen. Walter zou werk vinden in de techniek. En dan – op een geschikt moment – zou hij een gezin stichten.

Daarna zou hij ouderling worden in de kerk, want Walter komt uit een streng gelovig gezin. Vanaf dat punt zou het leven rustig voortkabbelen, ingrijpende wijzigingen zouden uitblijven.

Maar het liep anders.

Om te beginnen heeft Walter nooit kinderen gekregen. En hij zal ze ook niet meer krijgen, want vijf jaar geleden liet hij zijn zaadleiders doorknippen. Walter werkt ook niet in de techniek, maar heeft een naar eigen zeggen weinig opvallende kantoorbaan. Tot slot woont hij niet een Noord-Hollands flatje maar in een woongroep in Delft, maar dat is voor dit verhaal niet zo belangrijk.

Die zaadleiders wel.

Een korte uitleg: elke man heeft er twee. Zoals de naam al zegt, leiden ze de zaadcellen van de teelballen naar de prostaat. Daar wordt er vocht en voedingstof aan toegevoegd. Leuk weetje: pas na dit lopendebandwerk kan je spreken van sperma. Nog een leuk weetje: sperma wordt pas een paar seconden voor de ejaculatie gemaakt.

Bij de meeste mannen dan, want bij Walter gebeurt er dus niets.

Ik vind het best spannend om Walter te ontmoeten. Zelf ben ik 23 en het lijkt me best leuk om ooit kinderen te krijgen. Vorige week kocht ik zelfs bijna een zacht Paddington-pakje voor peuters. Gewoon, voor later.

Dit zou ik niet zo snel tegen Walter zeggen. Als ik het goed begrijp, vindt hij het niet verantwoord om kinderen op deze wereld te zetten. Na zijn sterilisatie schreef hij er een blog over. Hoeveel mannen er zoals Walter zijn – die zich onvruchtbaar lieten maken vanwege het klimaatprobleem – weet ik niet. Hij is in ieder geval de enige die ik in Nederland kon vinden.

Ik ontmoet Walter op een dinsdagavond in de keuken van zijn woongroep. Hij zegt meteen dat hij verrast was door mijn interviewverzoek, vijf jaar na zijn operatie. Net nu zijn sterilisatie niet meer op elk verjaardagfeestje ter sprake komt. Walter praat zacht, rustig en kiest zijn woorden zorgvuldig. Hij lijkt een beetje op Joaquin Phoenix, met een wat ruw gezicht maar tegelijkertijd een kalme blik in zijn ogen.

Ha Walter, wat voor liefdesleven had je op mijn leeftijd?

“Ik studeerde aan de TU in Delft. De eerste vriendinnetjes kwamen – het overkwam me een beetje. Dan had ik ineens een vriendinnetje en wist ik niet eens waar ze vandaan kwam.”

Waren het grote liefdes?

“Lange relaties kreeg ik later. Van mijn negenentwintigste tot mijn veertigste had ik vrijwel onafgebroken relaties. Drie, steeds met korte tussenpauzes.”

Was er ooit sprake van gezinsplanning?

“Ja, bij eentje wel. Dat was de kortste relatie van de drie. Ik zat in de fase waarin je bent afgestudeerd en alles op gang begint te komen. Dat je denkt: misschien wil ik wel langer bij haar blijven dan voor die paar feestjes.“

Maar had je een kinderwens?

“Eigenlijk niet – ik heb nooit actief kinderen gewild. Op mijn veertigste werd ik vrijgezel en dacht ik: Hoe nu verder? Zal ik eens gaan daten? Dat had ik nog nooit gedaan. Maar toen dacht ik ineens dat een groot deel van de vrouwen van mijn leeftijd op zoek is naar een vader voor hun kinderen. Ik had niet het idee dat ik de ideale man was voor die rol. Dat heeft deels geleid tot mijn sterilisatie.”

Wacht even. Heb je je laten steriliseren vanwege het klimaat of voor een geslaagder dateleven?

“Beiden. Het punt is dat ik niet durfde te daten omdat ik bang was dat ze me uiteindelijk toch als vader voor hun kinderen wilden. Misschien is dat een broodje aap, maar zo zat het in mijn hoofd. Dat als ik zou zeggen dat ik geen kinderen wilde, zij zouden denken: hij draait wel bij.”

Heb je veel van zulke vrouwen ontmoet?

“Nee, helemaal niet. Het zat gewoon in mijn hoofd en daarom durfde ik niet te daten. Ik ontmoette dus helemaal geen vrouwen.”

Het klimaat speelde een grote rol bij je beslissing.

“Als je naar de nieuwste cijfers kijkt, denk ik dat ik in mijn leven zelf nog ernstige gevolgen van klimaatverandering ga meemaken. Jij al helemaal, laat staan iemand die nog geboren moet worden. Dat besef maakte het voor mij urgent om deze keuze te maken. Het besef dat je dat kind vooral opzadelt met een probleem.”

Hoe kwam je op het idee van sterilisatie?

“Ik had de film over de sterilisatie van kunstenares Tinkebell gezien – ook vanwege het klimaat. Op een dag fietste ik van werk naar huis en besefte ik dat ik diezelfde keuze eigenlijk allang had gemaakt, maar hem steeds niet concreet maakte. Tegelijkertijd had ik een muur om mezelf gebouwd en wilde ik niet gaan daten.”

“Ik dacht: ik kan ook morgen naar de huisarts gaan en zorgen dat die knoop eens wordt doorgehakt – ja, leuke woordgrap. Dan heb ik die stap gezet en dan kan ik verder met mijn leven.”

Een beetje ongemakkelijk vraag ik Walter hoe zijn sterilisatie verliep. Ik knijp al samen bij de gedachte aan de combinatie van het woord ‘doorknippen’ en mijn genitaliën. Maar volgens Walter viel het mee. Lekker gaan liggen. Een plaatselijk verdovinkje. Je voelt dat er wat “gerommeld” wordt ­­– dat er her en der wat aan “die zaadleiders wordt  getrokken”. Geen pijn. Hooguit een beetje onwennigheid, naderhand. “De zaadleiders moeten weer op hun plek komen.”

Belangrijker is dat Walter zich na de operatie “zo vrij als een vogel” voelde. Hij hoefde zich nooit meer zorgen te maken over visioenen van kleinkinderen in een post-apocalyptisch polderlandschap. Of bang te zijn voor alleenstaande moeders met snode plannen. Zelfs zijn strengchristelijke moeder reageerde overwegend positief toen hij haar belde met het nieuws – na de operatie, niet ervoor. “Mijn zussen hebben allebei wel kinderen, dus dat zal wel geholpen hebben."

Vind jij het moreel verwerpelijk om kinderen te nemen?

“Dat is een groot woord. Ik zal sowieso niet snel iemand veroordelen – dat zit niet in mijn aard. Tegelijkertijd denk ik wel dat het moreel gezien goed is om geen kinderen te nemen. Zeker met de huidige kennis die we hebben van het klimaat. Maar dat is iets anders dan een ander afkeuren om zijn keuze.”

Beetje slap antwoord, dit.

“Nou kijk, dat afkeuren doe ik heus wel in de vorm van zelfverdediging. Want vergeet niet: de keuze om geen kinderen te krijgen wordt met een moreel appèl aangevallen. Daar zit tegenwoordig zelfs een racistische ondertoon in. Dan ben je een witte man, en dan ga je zelf geen kinderen maken terwijl die buitenlanders maar doorfokken.”

Heb jij dat te horen gekregen?

“Ik ben een vrij actieve twitteraar, daar lees ik het soms. Maar het zijn ook dingen die je op een borreltafel of in het café hoort. Ook wel zonder het racistische argument. Of collega’s die verwijtend naar me doen. Die vinden echt dat je als mens de plicht hebt om je voort te planten, vanwege het behoud van de samenleving. Op zo’n moment kan je het krijgen van mij.”

We stappen hier op het vliegtuig alsof het de tram is. Ik ben zesenveertig en ik heb nog nooit gevlogen

Wat krijg je dan?

“Ik zeg dan: ik denk hier over na en heb een verantwoorde keuze gemaakt. En volgens mij heb jij er nog nooit over nagedacht.”

Jij wil het een kind niet aan doen, een verpeste planeet. Een ander argument is: je moet die planeet niet nog meer mensen aan doen.

“Overconsumptie speelt bij mij ook een rol. Vooral westerse mensen hebben een enorme voetafdruk. We stappen hier op het vliegtuig alsof het de tram is. Ik ben zesenveertig en ik heb nog nooit gevlogen. Ik rij geen auto, woon bescheiden, eet geen vlees. Je zou best zeggen dat ik dan meer ruimte zou kunnen nemen, maar dat vind ik geen sterk argument. Dat als je het op bepaalde punten goed doet, op andere punten kan gaan flierefluiten.”

Waarom niet?

“Ik denk dat we alles op alles moeten zetten om de klimaatkwestie binnen de perken te houden en het niet erger te maken dan het al wordt.”

Moet je dan geen campagne beginnen om meer mannen te laten steriliseren? Vanuit het gevoel dat we alles op alles moeten zetten.

“Ik vind het moeilijk om daar een campagne over te beginnen. Omdat het zo’n persoonlijke keuze is.”

De Australische filosoof Peter Singer vindt jouw keuze problematisch, vertelde hij me eerder. Want als mensen zoals jij geen kinderen krijgen, wie maakt zich in de volgende generatie dan zorgen over het klimaat?

“Ik snap zijn argument wel. Op een bewuste manier in het leven staan en je verantwoordelijk voelen voor wat je doet in de wereld wordt voor een deel van ouders op kinderen doorgeven. Maar we moeten niet gaan doen alsof het genetisch bepaald is. Hoe kan het anders dat de dochter van Hitlers lievelingsarchitect en vertrouweling Albert Speer een politicus werd voor de Groenen, die vorig jaar nota bene drie Syrische vluchtelingen in huis nam?”

Zie je jouw keuze als statement?

“Niet echt. Maar dat is het natuurlijk wel, ook omdat ik er heel open over ben geweest. Ik heb er als een van de weinige mannen over geschreven. En het is toch niet zo gek die keuze als man te maken? Bij een man kan je sterilisatie in een dag fixen – veel minder ingrijpend dan bij vrouwen.”

Heb je wel eens een andere man overtuigd?

“Geen idee. Ik ken drie mannen die het ook hebben gedaan. Die vonden dat ze al genoeg kinderen hadden. Maar ze praten er nooit over. Jammer is dat.”

Er moet een emancipatiebeweging komen voor mensen die geen kinderen willen

Jouw sterilisatie klinkt bijna als een coming out.

“Zo zou je het kunnen zien. Het is een emancipatiestrijd. Het wordt in onze samenleving nog steeds niet altijd geaccepteerd om geen kinderen te nemen. Ik kreeg voor de operatie regelmatig vrienden over de vloer. Die kwamen dan ‘informeren’ hoe het verder moest met mij. Je laten steriliseren is al helemaal not done. Opnieuw: vooral voor vrouwen niet.”

Waar blijkt dat uit?

“Ik geef je een voorbeeld. Via Twitter kwam ik bij het verhaal van een Amerikaanse vrouw die ernstige problemen had met haar baarmoeder. Ze had veel pijn en haar gezondheid werd ernstig bedreigd. Daar wilde ze mee geholpen worden – natuurlijk. Maar de dokters waren niet bezig met de vraag hoe ze haar van haar pijn af konden helpen. Hun vraag was: hoe zorgen we ervoor dat deze vrouw toch kinderen kan krijgen. De vruchtbaarheid was het enige waar ze mee bezig waren, niet haar individuele geluk. Ze was daar terecht ontzettend boos over.”

“Nog een voorbeeld. Een huisgenoot van me wilde zich ook laten steriliseren. Toen ze aan de huisarts vroeg of dat mogelijk was, begon hij verwijtende vragen te stellen. ‘Dus er is sprake van een onvolledige gezinssituatie?’ Nou, daar heb ik nooit last van gehad.”

De eerste vrouw met wie ik naar bed ging na mijn sterilisatie reageerde ontzettend positief

Dus jij gelooft dat er een emancipatiebeweging komt voor mensen die geen kinderen willen.

“Dat zal wel moeten. Er zijn steeds meer mensen zonder kinderen. Die gaan niet verdwijnen. Plus: je kan ook niet in de kast blijven. Op je werk gaan liegen dat je thuis een gezin hebt, ofzo. In andere culturen zie je de vruchtbaarheid ook dalen. Dat zijn gemiddeldes, maar het betekent automatisch ook meer mensen die helemaal geen kinderen hebben.”

Tot slot. Hoe is je seksleven veranderd door je sterilisatie?

“Wel positief, eigenlijk. De eerste vrouw met wie ik na de operatie het bed deelde, reageerde ontzettend positief. ‘Ah, hoef ik me nergens zorgen om te maken. Kom hier!’ Ik weet eigenlijk niet of de ingreep fysiek een nadelig effect zou hebben. Ik voel veel vrijheid. Dat gevoel is zo groot dat het alles overstemt.”

Kinderen nemen in tijden van klimaatverandering: yay or nay? In aflevering 1 van de behoorlijk toffe serie 'Dus wat gaan wij doen?' zoekt Dore 't uit. Kijken? Dat kan hierrrr:

We zijn de eerste generatie die de gevolgen van klimaatverandering echt merkt, en direct de laatste generatie die er wat aan kan doen. Tijd voor actie, dus. Meer over Dus Wat Gaan Wij Doen lees je hierrr

• Deel

Maarten van Gestel

Ylja Band