Nanoah (22) heeft vaginisme: “Zelfs een wattenstaafje gaat er niet in”

Volgens de wetenschap heeft 1 op de 20 mensen met een vulva vaginisme. Dit is een lichamelijke reactie waarbij de spieren rond de vagina zich ongewild aanspannen en waardoor je niks kan inbrengen.

Nanoah Struik (22) uit Haarlem, bekend van De Genderkwiebus Podcast en het boek X – Alles en niets, vertelt hoe het is om vaginisme te hebben.

“De eerste keer dat ik besefte dat er iets niet goed zat daar beneden was toen ik twaalf was en tijdens mijn menstruatie ging zwemmen met school”, herinnert Nanoah zich. “Ik wilde een tampon gebruiken, maar het lukte niet. Het deed zoveel pijn. Ik dacht alleen maar: hoezo krijg ik het er niet in? Dit doet toch iedereen?”

Wanneer Nanoah seksueel actief wordt en begint met masturberen, lukt het nog steeds niet om iets naar binnen te krijgen. “Zelfs een wattenstaafje gaat er niet in. Soms zocht ik de schuld bij mezelf: ontspan ik wel genoeg? Zit ik niet te veel in mijn hoofd? Overal zie je dat het kan en wanneer het bij jou niet gaat, denk je dat er iets mis is met je. Inmiddels heb ik mezelf erbij neergelegd en ben ik gestopt met proberen.”

Vaginisme kan ineens ontstaan, maar ook door een infectie of trauma

Oorzaak vaginisme 

Volgens seksuoloog Leila Lambrechts van De seksuologen met twee heeft vaginisme verschillende vormen. “Sommigen kunnen net als Nanoah niks inbrengen, maar er zijn ook mensen bij wie een tampon inbrengen wel lukt en een speeltje bijvoorbeeld niet. Dat kan ook vaginisme zijn”, legt de seksuoloog uit.

Daarnaast is er ook nog vulvodynie. “Hierbij doet het pijn als de vulva wordt aangeraakt. Dat is iets anders dan vaginisme, maar wordt vaak over één kam geschoren”, vertelt Leila.

Wie last heeft van vaginisme hoeft niet altijd een duidelijke oorzaak te hebben. “Het kan ineens ontstaan, maar ook door een infectie of trauma”, weet Leila te vertellen. Nanoah heeft zelf geen idee waar diens vaginisme vandaan komt. Hulp bij een huisarts heeft die nog niet gezocht.

Nanoah: “Ik denk er steeds vaker over na om naar een dokter te gaan voor mijn vaginisme. Ik zou best meer duidelijkheid willen. Is het wel echt vaginisme? En is er misschien een simpele fix?”

Ik kreeg genderdysforie van mijn menstruatie en van maandverband

Heteronormatief 

Bij een gynaecoloog, seksuoloog of bekkenbodemspecialist kun je terecht om van vaginisme af te komen of het te verminderen. “Dat is een langdurig proces en de aanpak verschilt per persoon”, zegt Leila. “Je moet het actief aanpakken en dat kan lastig zijn. Helaas is er niet één wondermiddel.”

Wanneer er wordt gesproken over het genezen van vaginisme wordt er vrijwel altijd gefocust op penetratie en penis-vaginaseks. Daarnaast wordt het gebombardeerd tot ‘vrouwenprobleem’ waardoor de drempel voor Nanoah nog hoger is om wél een keer naar de huisarts te gaan met diens vaginisme.

Nanoah: “Ik ben non-binair en geen vrouw, zo wil ik dus ook niet benaderd worden. Praten over vaginisme en kennis opdoen lijkt me fijn, maar ik wil het niet over penetratie hebben. Mijn vaginisme staat mijn seksuele plezier niet in de weg en voor mijn gevoel kom ik niets tekort.”

Nanoah had het wel fijn gevonden als die eerder in gesprek had kunnen gaan over het inbrengen van tampons. “Voordat ik afgelopen oktober mijn baarmoeder liet verwijderen, kreeg ik genderdysforie van mijn menstruatie en van maandverband. Ik vind maandverband heel oncomfortabel en het had geholpen als ik een tampon kon gebruiken.”

Ook Leila valt het op dat het bij vaginisme vooral over penis-vaginaseks gaat. “Dat is heel heteronormatief. Mensen met vaginisme willen niet alleen daarmee geholpen worden”, vertelt ze. “Het is ook zo dat veel mensen nog steeds alleen penetratie zien als seks. Het zou beter zijn als we seks als een geheel gaan zien. Andere handelingen kunnen net zo fijn zijn. Waarom zouden die niet onder seks vallen?”

Als je het tegen je zin in blijft proberen, kom je in een negatieve spiraal terecht

Praten met je bedpartner 

Vaginisme gaat niet alleen over seks, maar het is wel belangrijk om dit met je bedpartner te bespreken. “Dat is toch altijd een beetje een dingetje”, zegt Nanoah. “Je moet natuurlijk wel vertellen dat er niks naar binnen kan of dat je het niet wilt. Ik vind het zelf altijd fijn om een consentgesprek vooraf te hebben, waarin je uitlegt wat je wilt en wat je niet wilt. Je moet ook eerlijk en duidelijk zijn. Zeg niet alleen: ik hoef geen penetratie, maar leg ook uit dat het echt niet prettig is.”

Ook Leila vindt het belangrijk om grenzen aan te geven. “Als je het tegen je zin in blijft proberen, kom je in een negatieve spiraal terecht. Dat zie ik vaak gebeuren en dan gaan mensen intimiteit vermijden. Ik wil ook adviseren om altijd te stoppen als het pijn doet. Seks hoort geen pijn te doen – tenzij je dat allebei wilt en daar afspraken over hebt.”

Wat er nu vooral moet gebeuren, is vaginisme uit het taboehoekje halen. “Ik praat heel makkelijk over seks en gender, maar dit heb ik een lange tijd voor mezelf gehouden”, vertelt Nanoah. “Ik schaamde me ergens en dacht dat er iets mis met me was. Het zou goed zijn als meer mensen hun ervaring delen: tegen elkaar, in podcasts en in interviews. We zouden zelfs een vaginisme-campagne kunnen opzetten.”

Beeld: Tengbeh Kamara

• Deel