Dipje? Negatieve emoties? Zo gaan Japanners ermee om

Negatieve emoties hoeven niet altijd ongezond te zijn. Daarvoor hoeven we alleen maar te kijken naar hoe Japanners met stress of negativiteit omgaan.

Snikkend sta ik in de woonkamer van mijn ouders. In bed heb ik wekenlang tot laat in de nacht de planning van mijn aanstaande verhuizing in mijn hoofd herhaald en toch gaat er iets mis. “Jij maakt altijd van een mug een olifant”, zegt mijn vader terwijl de tranen over mijn wangen rollen. “Er is toch helemaal niks aan de hand? Het is alleen niet zo heel slim van je.”

Op zakelijk vlak ben ik stressbestendig. Deadlines worden toch gehaald wanneer een interviewkandidaat last minute afhaakt en feedback zie ik als een leermoment. Maar als het gaat om stress en tegenslagen in het dagelijks leven is het een ander verhaal. Dan verander ik in een wrak. Dat komt omdat ik het liefst wil dat alles loopt zoals ik het van tevoren heb bedacht. 

Als iets dan een keer wel tegenzit, bedenk ik graag hysterische doemscenario’s. Haalde ik op school een onvoldoende? Dan speelde er gelijk een film in mijn hoofd af hoe ik het hele jaar overnieuw zou doen – en vervolgens wéér zou falen. Een kapotte oplader van mijn MacBook maakt me woest en als een griep of verkoudheid niet als sneeuw voor de zon verdwijnt na het drinken van een glas gemberthee vind ik dat frustrerend.

De wetenschap wijst echter uit dat dit allesbehalve gezond is - voor zowel lichaam als geest. Wie langdurig last heeft van stress door negatieve emoties heeft meer kans op een vertraagde spijsvertering, hoge bloeddruk, een versneld verouderingsproces, slecht immuunsysteem, een depressie en een burn-out. Lekker dan.

Stresshormoon

Dit heeft te maken met de aanmaak van cortisol, een stresshormoon dat je helpt alert te zijn wanneer er gevaar dreigt. Hartstikke handig als je een tijger tegen het lijf loopt, maar onnodig als je laptop-oplader kapot gaat. Niemand heeft zin in toxic positivity of advies van de mindset-maffia, maar toch kan een kleine switch in je denkpatroon helpen. Dit onderzoek van de universiteit van Texas uit 2020 laat zien dat negatieve emoties niet altijd ongezond hoeven te zijn.

In het onderzoek werd er gekeken hoe Japanners en Amerikanen negatieve emoties ervaren. Denk daarbij niet aan heftige zaken als depressies en suïcidale gedachten, maar dagelijkse tegenslagen als het mislopen van een promotie of worden afgewezen voor een studentenkamer.

Uit het onderzoek bleek dat Japanners meer negatieve gevoelens hadden, zonder dat deze een nadelige invloed hadden op hun gezondheid. Dit zagen de onderzoekers aan hun bloedspiegel, stresshormonen en ontstekingsmarkers in het bloed en speeksel van de proefpersonen.

Lees ook

25-01-2018

Dit kunnen we van Japanners leren over geluk

Verlies van controle

Meer rotgevoelens, maar minder lichamelijke klachten als slaapgebrek en een hoge bloeddruk. Hoe dan? Dat zit zo: de onderzoekers wijten deze opvallende uitkomst aan culturele verschillen in opvatting over emoties. Amerikanen en West-Europeanen zien volgens het onderzoek een negatieve emotie over het algemeen als een mislukking en verlies van controle. Net als ik zien zij een foute planning of een onvoldoende als een teken van falen.

Japanners daarentegen beschouwen het als iets wat hoort bij het leven. Sterker nog: tegenslagen zouden zelfs positief kunnen zijn, omdat het bijvoorbeeld duidelijk maakt dat je beter voor jezelf moet zorgen. Als je griep hebt en daardoor een etentje met vrienden mist, betekent het niet dat je twintig koppen gemberthee moet drinken in de hoop dat je toch mee kan. In plaats van jezelf te laten lijden door #fomo kun je het ook zien als een teken dat je rust nodig hebt. 

Die houding creëert volgens de onderzoekers een buffer tegen schadelijke gevolgen voor de gezondheid. Psychiater en filosoof Damiaan Denys schreef hier ook al eens over in zijn boek Het tekort van het teveel. Volgens hem accepteren we niet dat psychisch lijden bij het leven hoort, maar zien we het als een defect dat zo snel mogelijk moet worden gecorrigeerd. Een van de oorzaken is volgens hem de overtuiging dat het leven maakbaar is. 

We willen altijd alles maar oplossen en verbeteren, terwijl er volgens de filosoof een boodschap zit achter psychisch lijden. “Het vertelt je dat je op een verkeerd spoor zit. Ervaar je stress? Dan moet je iets anders doen op een andere manier”, vertelt Denys aan het tijdschrift Flow. Zo hoeft stress op de werkvloer niet te betekenen dat jij nóg harder moet werken, maar misschien is er een tekort aan collega's of moet je toch eens in gesprek gaan met je werkgever over de hoeveelheid aan taken die je uitvoert. “Doe je iets met die kennis, dan kan een tegenslag een verrijking voor je leven worden.”  

In heftige gevallen als langdurige geldnood of een depressie gaat zo’n Japanse manier van denken je natuurlijk niet redden, maar bij kleine tegenslagen misschien wél. Want tja, misschien moet ik ook gewoon eens voorzichtiger omgaan met mijn MacBook oplader – in plaats van boos worden als ‘ie wéér stuk gaat. 

• Deel