De Nationale Politie wil 'oversekste mannen die kinderporno downloaden' bestrijden met een nieuwe aanpak

De Nationale Politie wil dat internetproviders beelden van seksueel misbruik van kinderen blokkeren, en zou downloaders gemakkelijker willen beboeten. Dat zegt landelijk coördinator kinderporno Ben van Mierlo, in reactie op ons onderzoek naar kinderporno-downloaders. "Het verandert je leven voorgoed als je bij de politie in beeld komt. Ga daar maar vanuit."

---

Politie-coördinator Ben van Mierlo leidt het programma Kinderporno van de Nationale Politie. Met elf teams van in totaal 150 politiemensen doen ze onderzoek naar makers, verspreiders en downloaders van kinderporno.

Brandpunt+ deed onderzoek naar aanleiding van een lijst met gegevens van 82 Nederlandse kinderporno-downloaders. Die 82 zijn maar een fractie van de tienduizenden Nederlanders die online misbruikbeelden van kinderen bekijken. Wie zijn dat, volgens u?

“De term ‘downloader’ doet vermoeden dat je het over één type mens hebt, met één soort karakter. In de praktijk blijkt dat niet het geval: downloaders zie je eigenlijk in de volledige breedte van de maatschappij. Jong en oud, arm en rijk, met een hoog en laag IQ. Van de leraar tot aan de politieman, van mensen boven- en onderaan de sociale ladder.”

Kinderporno-downloaders zijn dus niet allemaal pedofiel?

“Nee. Zo’n 60 procent van de downloaders heeft geen seksuele voorkeur voor kinderen, blijkt uit onderzoek. Deze groep komen wij steeds vaker tegen. We zien een hele hoop mensen die uit een vorm van eenzaamheid of vanwege moeite met het aangaan sociale contacten hun genoegdoening kennelijk online vinden. Deze mensen bekijken kinderporno gewoon voor de kick. We zien dat zij vaak allerlei vormen van extreem of seksueel gedrag op internet vertonen. Daar vinden we de meest rare perversiteiten: van het bekijken van ernstige treinongelukken tot aan dierenporno. En dus kinderporno.”

Hoe komen deze mensen terecht bij kinderporno? Ze weten toch dat het bekijken van die kindermisbruikbeelden illegaal is?

“Ja, het downloaden van kinderporno is absoluut verboden omdat we daarmee een norm verlagen. Het is schadelijk voor zowel dader als slachtoffer. Je mag het niet doen, en daar zijn we heel strikt in. We weten dat er een afglijdende werking uitgaat van het kijken naar dit materiaal. Dat uit zich in feit dat mensen steeds ernstiger materiaal willen zien, als ze eenmaal begonnen zijn.”

“We weten ook van forensisch onderzoekers dat mannen die op internet ‘gewone’ porno kijken snel kunnen afglijden naar kinderporno. We zien dat veel mensen vanuit een soort verveling verder gaan. Die zijn begonnen met verzamelen en het houdt niet op. Er is steeds een grotere ‘kick’ nodig.”

“We zien dus veel ‘oversekste’ of verslaafde mannen. Ook komen we bij de politie een overmatig grote groep aan mensen tegen die het lastig vinden om sociale relaties aan te gaan, mensen met een laag IQ, of die moeite hebben met het uiten van gevoelens.” 

We hebben een aantal kinderporno-downloaders gesproken. De meesten ontkennen en willen er niet over praten. Hoe reageren zij als u voor de deur staat?

“In eerste instantie uitermate geschrokken. Ze hadden zich toch wat onbespied gewaand op internet. Lekker anoniem, denken ze. Een deel laat direct weten: ‘dit moest een keer gebeuren, want ik ben zodanig bezig: dit heb ik over mezelf afgeroepen’. Een ander deel zegt: ‘ik ben blij dat jullie komen, want dit gaat niet goed’. Het overgrote deel ontkent.” 

Wat zijn de smoezen die jullie bij de politie het vaakst horen? 

“De laatste tijd horen we vaak dat vermeende downloaders gehackt zouden zijn. Daar prikken we gemakkelijk doorheen. We horen allerlei excuses; ook dat mensen wel weten dat ze het niet mogen doen maar zeggen dat het ‘zomaar mee kwam met een game of film’. Of dat het oud materiaal is, dus niet erg."

Hoe groot is de kans dat je écht per ongeluk kinderporno downloadt?

“Die is buitengewoon klein. Ook daar prikken we met gemak doorheen: 99,9 procent van het downloaden van kinderporno gebeurt niet zomaar.”

---

Denkt u dat kinderporno-downloaders gestopt kunnen worden?

“Ja, vooral door een nieuwe preventieve aanpak: we willen voorkomen dat kinderpornoplaatjes bij die eindgebruiker terechtkomen. Dat kan, door materiaal te filteren en blokkeren. Nog dit jaar kunnen op deze manier 1,5 miljoen bestaande kinderporno-afbeeldingen op internet worden geblokkeerd. Internetproviders en telecombedrijven kunnen dat doen, aan de hand van de informatie die wij ze geven: de zogenaamde hash-lijsten. Hashes zijn unieke unieke codes die gekoppeld zijn aan ieder kinderpornobestand. Die geven wij door als strafbaar materiaal, zodat zij die kunnen herkennen in het verkeer dat over hun servers loopt."

Dus jullie zeggen tegen die providers: ‘let op, dit is strafbaar. Als jullie die informatie voorbij zien komen, blokkeer dan de download'?

“Er zijn tal van manieren om in te grijpen. Blokkeren is er één, maar je kunt ook op het moment van opvragen een pop up-scherm laten zien met de boodschap: Dit moet je niet doen. Het is strafbaar materiaal en het downloaden is in strijd met onze gebruiksvoorwaarden. Bij een volgende overtreding kunnen providers de downloaders ook een tijd afsnijden van internet.”

Willen internetproviders dat wel? Hoe zit dat met de privacy van hun klanten?

“Het gaat ons erom dat dit materiaal er door de grootste toegangsdiensten (als KNP en Casema) wordt uitgefilterd. We spreken hierover in een rondetafelconferentie begin oktober, en ik verwacht dat we dit jaar sluitende afspraken met providers gaan maken. Ferdinand Grapperhaus, minister van Justitie en Veiligheid, is ermee bezig.” 

“Ik vind dat er regelingen en afspraken moeten komen om de rol van deze providers beter voor het voetlicht te brengen. Er gebeuren tal van ernstige dingen, waar zij toch aan meewerken. We merken dat deze bedrijven het zelf ook zat zijn: iedere keer krijgen zij politie over de vloer. Wij willen ze de mogelijkheid bieden hun netwerken schoon te houden."

"Het is tijd dat die internet- en telecomproviders zelf in actie komen. Niet omdat het moet van ons of van de overheid. Ze moeten het doen omdat ze beseffen dat ze slachtoffers van seksueel misbruik kunnen helpen.”

Vinden die downloaders dan niet weer een andere manier om aan kinderporno te komen?

“Voor dit probleem bestaat niet één oplossing. We kunnen alleen speldenprikjes uitdelen, maar een hele hoop prikjes bij elkaar doen pijn. We moeten af van het idee dat we met elkaar zoeken naar die ene totale oplossing: die gaan we niet vinden.”

“We zoeken dus naar deeloplossingen. Het gaat uiteindelijk om de bescherming van kinderen die hier niet om gevraagd hebben. Kinderen die slachtoffer zijn van seksueel misbruik. Seksueel misbruik en het verspreiden en downloaden van kinderporno gaan we nooit helemaal voorkomen, maar we komen een heel eind als de overheid, de politie, én het bedrijfsleven actief zijn.”

Als internetaanbieders meewerken, scheelt dat de politie weer werk.

“Ja, maar het gaat ons er niet om of het veel werk is of niet. Het gaat erom dat er voor slachtoffers genoegdoening en geruststelling zijn. Dat zij weten: er zijn in ieder geval bedrijven die bezig zijn met mijn belang. We weten uit onderzoek dat ruim 80 tot 90 procent van de slachtoffers die weten dat van hen beeldmateriaal aanwezig is op internet daar last van hebben. Ze kampen met problemen in het aangaan van relaties, op seksueel gebied, of hebben andere vormen van lichamelijke en geestelijke schade, ook tot op hoge leeftijd.”

---

De Nationale Politie kreeg dit jaar zo’n 30 duizend meldingen over kinderpornodownloaders binnen. En dat terwijl de politie maar 500 zaken per jaar kan oppakken. Blijft een groot deel dus onbestraft?

“De politie focust nu op de ergere categorie, waar we zien dat we de meeste kans hebben om misbruik dat nu nog plaatsvindt te stoppen. Dat is ons hoofddoel: kinderen uit een misbruiksituatie halen. Met deze aanpak willen we de schade voor hen minimaliseren. Per jaar kunnen wij 400 tot 500 van dit soort zaken oplossen.”

“Die andere tienduizenden meldingen kun je niet allemaal nazoeken. Dat zouden mensen wel willen, dat begrijp ik, maar als een downloader bezig blijft, dan is-ie wel keer aan de beurt.”

“Een grote groep hoort dus niets van de overheid. Die mensen zou je gemakkelijker een boete moeten kunnen geven. Het gaat dan om mensen bij wie de zaak niet groot genoeg is om er politie langs te sturen. Dat moeten we zeker nader uitwerken, bijvoorbeeld door te bekijken of je zonder tussenkomst van een rechter een boete kunt toesturen. Maar let op: het is dan niet van 'ik gooi er zomaar een bekeuring uit'. Nee, er is politieonderzoek nodig. Je hebt bewijzen nodig. Maar dit weerhoudt me er niet van om te zeggen: als ze maar een reactie krijgen.”

Wanen downloaders zich te vaak onbespied of onaantastbaar?

“Ja. Downloaders moeten zich niet onbespied voelen, maar juist weten wat de gevolgen zijn. Tot welk soort downloader je ook behoort, het verandert je leven voorgoed als je bij de politie in beeld komt. Ga daar maar vanuit. Weinig huwelijken zijn bestand tegen de ontdekking van het downloaden van kinderporno. Wij nemen al je spullen mee, en dan begint de ellende: we zoeken alles uit. Waar het vooral om gaat is dat je je realiseert dat je dit verhaal aan je vrouw zult moeten vertellen, aan je werkgever of aan je kinderen. Als je dat beseft, dat je dat niet kunt uitleggen, dan weet je wat de gevolgen zijn.”

---

• Deel