Terug naar Brandpunt+
De allereerste Pride in Guyana
- Pride 2018
- 01 aug 2018
- 6 minuten leestijd
Deze week zoomen we in op landen waar dit jaar voor het eerst een Pride werd gehouden. Vandaag: Guyana (773 duizend inwoners), het enige land in Zuid-Amerika waar homoseksualiteit nog illegaal is.
Mijn Amerikaanse ex-geliefde pinkte vorig jaar een paar traantjes weg bij het zien van de Amsterdamse botenparade. Het was zijn allereerste Pride. Hij sprak herhaaldelijk zijn verwondering uit over het feit dat er zoveel Amsterdammers de straat op waren gegaan – jong, oud en kleur door elkaar, ouders met kinderen – om seksuele diversiteit te vieren en steunen. “Everyone here is so free, I'm so happy," zei hij door zijn tranen heen, opgewonden op en neer springend.
Voor mij is de jaarlijkse parade bijna vanzelfsprekend. Mijn ex heeft in de Verenigde Staten of in Istanbul (waar hij al jaren woont) echter nooit op deze manier vrijheid mogen meemaken. Mijn ex maakte nog nooit mee dat hij en de mensen om hem heen op deze schaal zichzelf konden zijn.
“I’m on the right track baby, I was born this way,” blèrt het van af een paradeboot. “Is dat echt de politie?!,” wijst mijn ex vol ongeloof naar de politiemannen op de boot. Hipster als hij is, vindt hij popmuziek verschrikkelijk, maar de tranen vloeiden nog rijkelijker toen hij besefte wat de teksten waren, daar op een brug vol met brullende mensen die zo waren (en niet zo waren) als hijzelf. Het was een stukje brug waar ze elkaar openlijk en luid aan het accepteren waren zoals ze zijn geboren, een stukje brug waar je niet langer stil hoeft te zijn over wie je bent: “’Cause I am a champion, and you're gonna hear me roar.”
Bij het besef dat mijn ex dit echt voor het eerst meemaakte moest ook ík huilen. Echt grienen, incluis snot: wij in Nederland hebben zoveel om dankbaar voor te zijn. Ik kneep hem wat harder in zijn hand, probeerde hem te seinen, een stille zin in luid morse: het maakt niet uit wat je bent, j’accepte. Samen knuffelden we ons door de hossende menigte. Kijk, zó belangrijk en hoopvol kan een Pride zijn voor iemands zelfbeeld en kijk op de wereld.
Vandaar dat we in deze serie kijken naar de steden en landen waar dit jaar voor het eerst een Pride werd of wordt gehouden. Vandaag: Georgetown, de hoofdstad van Guyana, het enige land in Zuid-Amerika waar homoseksualiteit nog illegaal is.
Mensen bleven me maar sms’en: of het wel veilig zou zijn, of ik wel had gezorgd voor beveiligingAnil Persaud, mede-organisator Pride March GeorgetownIn Georgetown werd op 2 juni 2018 voor het eerst een publieke parade werd gehouden. Dit gebeurde tijdens de tweede Pride in het land ooit, op poten gezet door de lokale organisatie SADOD (Society Against Sexual Orientation Discrimination). Knap voor een land waar nog steeds een wet bestaat tegen ‘gross indecency’ (!), die intimiteit tussen mensen van hetzelfde geslacht verbiedt. Mocht je toch betrapt of alleen maar beschuldigd worden, dan kan je dat tot twee jaar gevangenisstraf kosten.
Ik bel Anil Persaud, die bij SADOD werkt als coördinator van onderwijsprojecten met homofobie als hoofdthema. Volgens hem heerst in Guyana zelfs nu nog, na de parade in juni, een angst dat homo’s, lesbiennes en transgenders, door de aandacht die zo’n Pride krijgt, nog meer discriminatie op hun bord zullen krijgen. Dit zorgde ervoor dat het relatief lang duurde voordat een pride-mars mogelijk was in Guyana.
Maar het moest en zou er komen, want het was nodig. Anil: “Het gaat niet alleen om het vieren van een feestje. Het is activisme, campagne voeren op een bijzonder creatieve manier. We zijn gestigmatiseerd en onderdrukt, dat voel je nog. Een voorbeeld: terwijl in Guyana de gemiddelde hetero dagelijks op straat kan lopen en kan deelnemen in Mashramani, onze jaarlijkse nationale carnaval, zijn homo's nog steeds bang om dit te doen. Een parade is een statement om laten zien dat iedereen in het openbaar zichzelf mag zijn. Dat is belangrijk voor ons.”
Het ging niet van een leien dakje, dat organiseren. Een andere factor die meespeelde zijn de cultuurverschillen met omringende landen. Guyana heeft namelijk meer weg van de Caribische cultuur dan de Zuid-Amerikaanse, volgens Anil. “Zo zien we onszelf ook. Dat uit zich door een wat meer conservatievere blik op homoseksualiteit dan onze directe buren. En bijvoorbeeld door het feit dat we blijven vasthouden aan die paar koloniale wetten die zijn overgebleven, die ook gelden op bijvoorbeeld Barbados en Trinidad en Tobago. Zelfs als ik met mensen hier probeer te praten over gelijkheid, verwijzen ze naar die wetten: van ‘dit bestaat al lang’ en ‘het is zo, dus wat jij doet is verkeerd’.”
Ook de christelijke gemeenschap heeft er nog een stevige vinger in de pap. Anil: “Onze grootste tegenstander tijdens het organiseren was de religieuze gemeenschap in de stad. Sommige religieuze Guyanezen steunen ons overigens wel, laat dat duidelijk zijn. Maar een kleine groep, de Georgetown Ministery Fellowship, hield dit jaar een persconferentie voor de parade, waarin ze opriepen te protesteren. We waren voorbereid op tegenstand, een verrassing was het niet. Gelukkig waren er mensen uit de gemeenschap die publiekelijk tegen deze kleine christelijke groep zeiden: ‘Jullie zijn verkeerd, en iedereen heeft gelijke rechten’. Onze bisschop, Charles Davidson, uitte ook zijn steun.”
Hoe de eerste Pride Parade in Guyana was? Er kwamen 300 mensen opdagen, veel meer dan Anil en SADOD hadden verwacht. “Zoveel mensen kwamen hun huizen uit om met hun kinderen te kijken. Er was van tevoren veel angst voor discriminatie. Mensen bleven me maar sms’en: of het wel veilig zou zijn, of ik wel had gezorgd voor beveiliging. Maar er waren geen incidenten. Het laat zien dat er weliswaar angst bestaat, maar dat we tóch vooruitgang boeken. Als we zoiets vijf jaar geleden hadden geprobeerd, was het namelijk heel anders geweest.”
