Terug naar Brandpunt+
Registratieplicht voor prostituees: is dat wel een goed idee?
- Artikel
- 11 jan 2021
- 8 minuten leestijd
Sekswerker J vindt van niet. Volgens haar is de aankomende Wet Regulering Sekswerk, die ze liever “Wet Repressie Sekswerk” noemt, foute boel. Want is die wet niet meer gericht op het bestrijden van prostitutie zelf dan op het bestrijden van dwang en geweld?
Onderweg naar mijn werk loop ik vaak over de Wallen. Dat er in Nederland openlijke prostitutiegebieden bestaan waar sekswerkers hun beroep kunnen uitoefenen vind ik super, maar tegelijkertijd denk ik ook aan alle nare nieuwsberichten over gedwongen prostitutie. Zoals die over de zaak van Saban B bijvoorbeeld. Om ‘mensenhandel te bestrijden en de positie van sekswerkers te verbeteren’, heeft de overheid inmiddels iets meer dan een jaar geleden bepaald dat er een nieuwe wet komt (Wet Regulering Sekswerk). Een vergunningplicht voor alle sekswerkers is hier onderdeel van. Dat klinkt als een goede zaak. Maar is dit eigenlijk wel zo?
Volgens Joep Rottier in ieder geval niet. Hij promoveerde als criminoloog op het sekswerk-beleid van Nieuw-Zeeland. Het wetsvoorstel Wet Regulering Sekswerk is rampzalig voor sekswerkers, schreef hij in oktober 2020 nog. Volgens Marjan Wijers, jurist en promovendus sekswerkers-rechten, houdt de nieuwe wet weinig anders in dan het criminaliseren van prostitutie. Ze schrijft dat het wetsvoorstel meer is gericht op het bestrijden van prostitutie dan op het bestrijden van dwang en geweld.
Daarnaast wees een recent experiment in Duitsland pas nog uit dat een dergelijk registratiestelsel helemaal niet werkt. Het overgrote deel van de sekswerkers (83 procent) weigerde zich namelijk te laten registreren omdat ze anoniem wilden blijven. Hierdoor zijn ze in de illegaliteit beland, waar zij voorheen legaal werkten.
Deze wet zal betekenen dat sekswerker J straks illegaal sekswerker is.
Als ik Charlotte Hees bel, woordvoerder van Ministerie van Justitie en Veiligheid, zegt ze dat de wetswijziging waarschijnlijk dit jaar (in 2021) in zal gaan. Omdat ik uit eerste hand wil horen hoe sekswerkers hier tegenover staan, ga ik langs bij PIC (Prostitution Information Center) waar ik spreek met sekswerker J [echte naam bekend bij redactie].
J windt er geen doekjes om. Volgens haar is de wet regulering sekswerk, die ze liever “Wet Repressie Sekswerk” noemt, foute boel.
“Sekswerkers, één van de meest gestigmatiseerde groepen die er bestaan, in een database stoppen is immoreel,” zegt ze en trekt de vergelijking met de database waarin Joden geregistreerd stonden in de Tweede Wereldoorlog. “Er zijn nergens zoveel Joden weggevoerd als in Nederland, dit omdat Nederland ze allemaal geregistreerd had. Stel dat er iets soortgelijks met sekswerkers gebeurt in de toekomst?”
J zegt dat zij onderdeel is van een grote groep zelfbewuste sekswerkers die zal weigeren om zich te laten registreren wanneer het zo ver is. Dat betekent dat J straks illegaal sekswerker is. “Een klant die mij als ‘illegaal’ ziet, weet ook dat ik niet naar de politie ga als hij iets flikt.” En dat is gevaarlijk voor mensen zoals J dus, terwijl het volgens haar tegen mensenhandel niet zal helpen. “Die enkele pooier die daadwerkelijk mensen dwingt tot sekswerk, kan ze ook wel dwingen om zich te laten registreren. Dan krijgt de uitgebuite sekswerker dus een stempel van goedkeuring terwijl ik en veel andere sekswerkers illegaal worden met alle gevolgen van dien.”
"De Christenunie zet prostituees graag weg als kwetsbare, verhandelde vrouwen, zo krijgt deze partij meer mensen achter zich."
Ze slaakt een diepe zucht als ik vraag of ze wel eens in aanraking komt met mensenhandel. “Sekswerkers worden doodmoe van hoe prostitutie voortdurend in één zin wordt genoemd met mensenhandel. Alhoewel ook ik wel eens sekswerkers ontmoet die bijvoorbeeld uitbuiting hebben meegemaakt, zijn mensenhandel en prostitutie twee verschillende dingen die niet met elkaar verward moeten worden.”
Volgens J worden verhalen over mensenhandel vaak aangedikt en werken politici daar maar wat graag aan mee. “Veel politici zien prostitutie liever verdwijnen en willen gentrificatie op de Wallen. Prostituees worden daarom neergezet als kwetsbare, verhandelde vrouwen. Zo krijgen de tegenstanders meer mensen achter zich die prostitutie ook willen afschaffen.” Dat politici achter dit wetsvoorstel prostitutie liever zien verdwijnen ligt in lijn met de geloofsovertuiging van de grote motor achter de Wet Regulering Sekswerk: de Christenunie. Voorman van deze partij, Gert-Jan Segers, liet onlangs nog weten dat een aangepaste prostitutiewet een voorwaarde voor de CU is om mee te doen aan het huidige kabinet.
“Gentrificatie op de Wallen - zoals project 1012 - is een feit, voortvloeiend uit beleid dat al jaren geleden is ingezet,” zegt J. “We hebben steeds minder werkplekken terwijl geweld en dwang marginale verschijnselen zijn. De buurt wordt economisch geboost, waardoor alle panden meer waard worden.” En als panden meer waard zijn, kunnen ze voor meer verkocht worden aan vastgoedhandelaren. In het criminaliseren van prostitutie lijkt dus ook een commercieel belang mee te spelen.
“93 procent van de prostituees krijgt te maken met geweld, citeren de media zonder te nuanceren. Daardoor krijgt heel Nederland het idee dat we het hier vreselijk hebben.”
Maar hoe zit het dan met de cijfers over geweld en dwang?
Volgens J worden cijfers misbruikt en ongenuanceerd naar buiten gebracht. “Als er in een rapport staat: “93 procent van de prostituees krijgt te maken met geweld, citeren de media dat zonder te nuanceren. Terwijl daaronder ook de vrouwen vallen die in 10 jaar tijd één keer op straat zijn uitgescholden of een bankrekening zijn geweigerd. Maar omdat er vaak geen enkele nuance in de cijfers wordt aangebracht, krijgt heel Nederland het idee dat we het hier vreselijk hebben. Terwijl ik heel blij ben met mijn werk.”
J voegt hier nog met een zucht aan toe dat ook zij wel eens geen zin heeft om te werken. Net zoals ieder ander in wat voor vakgebied dan ook. “Maar in de media en de politiek ben je als sekswerker óf altijd happy, óf word je gedwongen. Een valse tegenstelling die ook de wereld uit geholpen moet worden.”
Volgens J heeft het aandikken van problemen in haar werkbranche niet alleen gevolgen voor de toekomst van haar werk - het werk zelf wordt er ook minder leuk op. “Als ik nu een blauwe plek heb omdat ik me heb gestoten, vragen klanten me of ik mishandeld word. Dat was vroeger nooit zo. Weggezet worden als een slachtoffer terwijl je lol hebt in je werk is vreselijk. Mensenhandel is een afschuwelijk misdrijf. Maar prostitutie is voor de meeste mensen gewoon werk en dat heeft niets met mensenhandel te maken.”
Hulp is welkom, maar deze wetswijziging helpt niet, aldus J.
J vertelt me wat er volgens sekswerkers wél nodig is om hun positie te verbeteren en beter beschermd te worden tegen geweld en uitbuiting. “De overheid moet stoppen met geld stoppen in wetten als WRS en substantiële subsidie geven aan belangenverenigingen voor en door sekswerkers zoals PROUD.”
Een bedrag van tussen de half en 1 miljoen euro zou volgens J genoeg zijn. “We krijgen nu te weinig subsidie. Als je dat vergelijkt met uitstapprogramma's waar drie miljoen in wordt gestoken, weet ik waar de subsidie vandaan moet komen. Aan die uitstapprogramma’s hebben we niets. Het geld moet in onze groep komen. Als we de financiële middelen hebben, kunnen we onze mensen zelf opleiden om het veld in te gaan en ondersteuning te bieden aan mensen die het nodig hebben.”
Alle foto's door auteur
(Ex-)sekswerkers zijn ervaringsdeskundigen, hebben geen moreel oordeel en zijn daarmee een stuk minder bedreigend voor sekswerkers in nood dan mensen van de politie of hulpverlening. Naast dat (ex-)sekswerkers nuttig inzetbaar zijn, zou het J en haar collega’s ook een mooi alternatief bieden voor sekswerk, mochten ze eruit willen stappen. Namelijk je kwaliteiten benutten als ervaringsdeskundige.
“Wij zijn onderdeel van de oplossing van het probleem, niet het probleem zelf,” benadrukt J, terwijl ze me lang en ernstig aankijkt. “Als de overheid ons echt zou willen helpen, zou een wet als deze niet doorgevoerd worden. Want dit leidt tot niets anders dan het criminaliseren van de sector en het stigmatiseren van sekswerk, met alle gevolgen van dien.”
Mensenhandel is een marginaal verschijnsel dat niet met prostitutie in één zin genoemd moet worden, vertelde J ons. Maar, zo erkende ook J, niet iets wat nooit voorkomt. Brandpunt+ sprak hierover verder met Lisa en Rakim, die gedwongen werden tot sekswerk. Deze interviews volgen de komende twee weken. Stay tuned.
Alle foto's door auteur
