Wacht even met smeren! Dit is de zin én onzin van een skincare routine

Tijd om nog eens goed naar je zalfjes en crèmepjes te kijken. Brandpunt+ zocht uit welke in de prullenbak kunnen.

Rihanna, Sam Smith, NikkieTutorials, de zusjes Jenner-Kardashian, Pharrell Williams, ieder model dat recent op de cover van Vogue heeft gestaan… ze weten allemaal waar hun fans anno 2021 op zitten te wachten: een zelfgemaakte video van hun dagelijkse skincare routine. Als we de honderden YouTube-video’s mogen geloven, praten celebrities tegenwoordig net zo graag over hun gezichtsverzorgingsproducten als over hun werk.

Al loopt het één niet zelden over in het ander: steeds meer influencers, acteurs, muzikanten en modellen brengen een eigen huidverzorgingslijn uit. Dat is niet gek als je bedenkt dat er achter die huidverzorging een snelgroeiende miljardenindustrie schuilgaat. Alleen al in 2020 werd er wereldwijd ruim 85 miljard euro in omgezet, dat is ongeveer net zoveel als het nationale netto vermogen van Cyprus, Letland of Tanzania.

Skincare is dus big business, maar zijn al die crèmes, cleansers, maskers en serums wel echt nodig? En hoe weet je of de inhoud van een potje daadwerkelijk doet wat het belooft, en je niet stiekem ten prooi valt aan een gewiekste marketingtruc? Samen met een dermatoloog en een onderzoeksarts onderscheiden we de zin van de onzin.

Dit zijn de belangrijkste weetjes om te voorkomen dat je genept wordt.

De basis: reinigen en zonbescherming

Minstens zo belangrijk als wat je óp je gezicht smeert, is wat je eraf haalt. “Reinigen is belangrijk om opgehoopt talg, dode huidcellen en vuil te verwijderen”, zegt dr. Jetske Ultee. Zij is onderzoeksarts in cosmetische dermatologie. “Het is de eerste stap naar een mooie huid.” 

Dagelijks reinigen kan natuurlijk met een gratis plons kraanwater, maar volgens de arts is een milde cleanser het meest geschikt. Met mild wordt bedoeld: een product waar géén irriterende of uitdrogende ingrediënten inzitten die het natuurlijke beschermlaagje van je huid aantasten (waarover later meer).

Volgens dermatoloog van het Erasmus Medisch Centrum dr. Armanda Onderdijk wordt bij het delen van skincare routines het belang van bescherming tegen de schadelijke effecten van de zon nog te vaak over het hoofd gezien. “Je kan smeren wat je wilt, maar als je zonder hoge spf-factor de zon ingaat dan zal je huid hoe dan ook snel verouderen en rimpels en pigmentvlekken krijgen. De zon veroorzaakt zo’n 80 tot 90 procent van onze rimpels.” 

Zelf gebruikt Onderdijk dan ook het hele jaar door een crème met factor 30. “In de Nederlandse winter is zo’n hoge spf misschien niet noodzakelijk, maar van april tot het eind van de zomer is het echt een must.”

Ook raden beide experts dagelijks gebruik van een hydraterende gezichtscrème (een moisturizer) aan, maar juist daarbij is het oppassen geblazen. Niet alle crèmes doen namelijk wat ze beloven. Sterker nog: bevatten ze de verkeerde ingrediënten, dan kunnen ze een averechts effect hebben op je dierbare porem.

Let op de ingrediënten, niet op de marketingclaims

Anti-stress, anti-age, stralen, glinsteren, kalmeren en zelfs transformeren: de bedrijven achter gezichtsverzorging beloven het allemaal. “Er worden veel dure woorden gebruikt in advertenties en op verpakkingen, liefst termen die wetenschappelijk klinken. Maar in praktijk zegt het meestal niks”, merkt Onderdijk op. “Dat iets ‘dermatologisch’ is getest, betekent ook niet dat het aan wetenschappelijke voorwaarden voldoet.”

In plaats van je te laten leiden door marketingclaims, kan je dan ook beter kijken naar de lijst met bestanddelen op het etiket van een product. Hoe eerder een ingrediënt in de lijst wordt genoemd, hoe meer ervan in het product zit.

De belangrijkste bestanddelen waarvan je in ieder geval niet wilt dat ze vooraan in de ingrediëntenlijst van je crème of cleanser zitten, zijn de volgende:

- Schadelijke alcoholsoorten: alcohol denat, ethanol denat, ethyl alcohol, isopropyl alcohol, benzyl alcohol.
- Parfumstoffen, zoals geraniol, linalool, citronellol, D-limonene, eugenol en lilial en eigenlijk al het andere waar ‘perfume’ of ‘fragrance’ voorstaat. Als je een huid hebt die snel rood of droog wordt, kun je deze geurstoffen beter helemaal vermijden.
- Essentiële oliën, zoals uit citrusfruit, eucalyptus, lavendel, ylang ylang en jasmijn. Ze irriteren de huid en kunnen in combinatie met zonlicht zelfs brandwonden, blaren of pigmentvlekken geven.

Dit zijn de belangrijkste bestanddelen die volgens Ultee wel een bewezen positief effect hebben:

- De hydraterende stoffen hyaluronzuur, glycerine en dimethicone.
- De antioxidanten vitamine C, vitamine E en B3 (niacinamide). Let wel: antioxidanten verliezen een groot deel van hun werking als ze in aanraking komen met licht en lucht. Daarom kunnen ze beter in een pompje worden verpakt.
- Vettige alcoholsoorten: cetyl alcohol, cetearyl alcohol, lanolin alcohol, stearyl alcohol en myristyl alcohol.

Pas je producten aan op je huidtype in plaats van je gender, leeftijd of huidskleur

Gezichtsverzorging voor mannen en de rijpere, donkere, lichte, Aziatische of zelfs ‘stadse’ huid: cosmeticabedrijven targeten met hun producten maar wat graag een specifieke doelgroep. Volgens Onderdijk en Ultee klopt het dat kenmerken van je huid worden beïnvloed door biologische factoren als geslacht, leeftijd, etniciteit, huidskleur en zelfs door omgevingsfactoren, zoals de mate van luchtvervuiling. 

Toch heeft het volgens de experts meer zin om een huidproduct te selecteren op basis van je meer algemene huidtype. Meestal worden er drie onderscheiden: een vettige huid, een droge huid en een onrustige/gevoelige huid die snel rood wordt. Welk huidtype je hebt, is niet altijd makkelijk vast te stellen. “Er zijn mensen van wie het ene deel van het gezicht vettig is, en het andere juist droog”, licht Onderdijk toe. “Het is vaak een kwestie van uitproberen om te ontdekken welk product voor jou het beste werkt, liefst niet één keer maar een paar dagen achter elkaar.”

Voor mensen met een (deels) droge huid zijn in ieder geval de eerder genoemde hydraterende bestanddelen van belang. Aan degenen met een gevoelige huid wordt bijvoorbeeld vitamine B3 aangeraden, en is het extra oppassen geblazen met alle irriterende stoffen. “Zij kunnen een product beter eerst aan de binnenkant van de arm uitproberen voordat het op het gezicht wordt gesmeerd”, zegt Onderdijk. “Zo voorkom je een allergische reactie en moeilijk te behandelen pigmentvlekken op zichtbare plekken.”

Natuurlijk is niet altijd beter

“Veel consumenten kiezen tegenwoordig voor een product dat zo natuurlijk of biologisch mogelijk is”, zegt Ultee. “Maar vaak zijn ze helemaal niet zo groen als het etiket doet vermoeden en is er sprake van greenwashing.” En als een product al hoge concentraties natuurlijke ingrediënten bevat, zoals uit planten en kruiden, wil dat nog niet zeggen dat het goed is voor je huid. “Ook natuurlijke ingrediënten kunnen irritaties en allergische reacties geven”, zegt Onderdijk.

Eerder schreven we in dit artikel hoe je kan voorkomen dat je in het groene ootje wordt genomen. 

Je hebt géén aparte dag- en nachtcrème nodig

“Er wordt steeds meer bekend over het dag- en nachtritme van huidcellen”, vertelt Ultee. “Onderzoek laat zien dat allerlei processen in de huid volgens een bepaald ritme lopen, zoals vochtverlies, doorbloeding, herstel, talgproductie. Maar op dit moment zijn er nog nauwelijks huidproducten die daar speciaal op zijn aangepast.”

Wat in tegenstelling tot de nacht overdag natuurlijk wel belangrijk is (het kan niet vaak genoeg worden benoemd): bescherming tegen de zon. “Dagcrèmes hebben steeds vaker ook een spf, maar die smeer je meestal dunner en de factor ligt vaak lager”, zegt Onderdijk. “Daarom is een aparte zonnebrandcrème aan te raden, altijd met bescherming tegen uva én uvb.”

Laat ook de oog- of wallencrème maar in de schappen staan

“Eigenlijk zou iedere crème die je voor je gezicht gebruikt, mild genoeg moeten zijn voor de huid rond de ogen. En dan heb je dus geen aparte oogcrème nodig”, zegt Ultee. “Is een crème niet mild genoeg voor de dunne huid, dan zou je ‘m ook niet op de rest van je gezicht moeten willen smeren.”

• Deel